Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου 2014

Συρρικνώνεται ο πετρελαϊκός "κουμπαράς" του Putin


Tης Carol Matlack

Τον καιρό που οι τιμές του πετρελαίου σημείωναν εκρηκτική άνοδο, η Ρωσία συγκέντρωσε τόσο μεγάλη ρευστότητα σε «σκληρό νόμισμα» που οι περισσότερες άλλες χώρες μπορούσαν μόνο να ονειρεύονται. Μόλις πριν από ένα χρόνο, τα αποθεματικά ξένου συναλλάγματος που διακρατούσαν οι τράπεζές της ξεπερνούσαν τα 515 δισ. δολάρια, συμπεριλαμβανομένων εσόδων ύψους πολλών δεκάδων δισ. από εξαγωγές ενέργειας τα οποία διοχετεύονταν σε δύο μεγάλα κρατικά επενδυτικά ταμεία που επένδυσαν τα χρήματα σε ομόλογα ξένων κυβερνήσεων και άλλα περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό.

Τώρα ο σωρός έχει αρχίσει να μειώνεται. Κατά το παρελθόν έτος, τα συνολικά συναλλαγματικά αποθέματα συρρικνώθηκαν κατά σχεδόν 20%, σε λιγότερο από 419 δισ. δολάρια. Η Τράπεζα της Ρωσίας έχει δαπανήσει δισεκατομμύρια σε μια προσπάθεια να στηρίξει το ρούβλι, ενώ το Κρεμλίνο έχει αρχίσει τις επιδρομές στα κρατικά επενδυτικά ταμεία για την ενίσχυση των τραπεζών και των επιχειρήσεων που επλήγησαν από τις κυρώσεις της Δύσης.

Το υπουργείο Οικονομικών λέει ότι ενδέχεται να πάρει 10 δισ. δολάρια από ένα από τα ταμεία για να «κλείσει» μια τρύπα στον προϋπολογισμό του 2015. Και κατά την ετήσια ομιλία του προς την Ομοσπονδιακή Συνέλευση στις 4 Δεκεμβρίου, ο Πρόεδρος Vladimir Putin είπε ότι το άλλο ταμείο, το οποίο προορίζεται για τη στήριξη του συνταξιοδοτικού συστήματος της Ρωσίας, είναι πιθανό να «προσφέρει» ένα απροσδιόριστο ποσό «για την υλοποίηση προγράμματος ανακεφαλαιοποίησης των κορυφαίων εγχώριων τραπεζών», που με τη σειρά τους αναμένεται να επενδύσουν σε έργα υποδομών.

Είναι αλήθεια ότι τα υπόλοιπα 419 δισ. δολάρια είναι και πάλι πολλά χρήματα. Μόνο τέσσερις χώρες –η Κίνα, η Ιαπωνία, η Σαουδική Αραβία και η Ελβετία- διαθέτουν μεγαλύτερα αποθέματα σε «σκληρό νόμισμα». Αλλά οι απαιτήσεις της Μόσχας για μετρητά αυξάνονται ολοένα περισσότερο και με τις τιμές του πετρελαίου να βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας πενταετίας και την οικονομία να διολισθαίνει σε ύφεση, τα ταμεία δεν ανανεώνονται εύκολα. Η «Ρωσία ΑΕ», που πλέον δεν έχει πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων της Δύσης, ψάχνει να βρει τρόπους να πληρώσει χρέος που ωριμάζει. Ο κρατικός πετρελαϊκός κολοσσός Rosneft, για παράδειγμα, έχει ζητήσει 44 δισ. δολάρια, ποσό που ισοδυναμεί με περισσότερο από το ήμισυ της αξίας του λεγόμενου Ταμείου Ευημερίας που στηρίζει το συνταξιοδοτικό σύστημα. Παράλλληλα, η κυβέρνηση σχεδιάζει να κάνει επιδρομή στα κεφάλαια επειδή ο προϋπολογισμός του 2015 βασίστηκε σε τιμή πετρελαίου ύψους 100 δολ. το βαρέλι, ενώ σήμερα δεν ξεπερνά τα 70 δολάρια.

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών Alexei Kudrin, που ίδρυσε τα δύο επενδυτικά ταμεία, έχει εκφράσει την ανησυχία του για την κατάσταση. Η χρήση του Ταμείου Ευημερίας για τη στήριξη της Rosneft παραβιάζει το σκοπό του ταμείου που είναι να εξασφαλίσει ότι οι διαταραχές των τιμών του πετρελαίου δεν θέτουν σε κίνδυνο το συνταξιοδοτικό σύστημα, είπε στο Bloomberg News τον περασμένο μήνα. 

Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων των VTB Bank και Gazprombank έχουν ήδη αντλήσει περισσότερα από 7 δισ. δολάρια από το Ταμείο Ευημερίας και ζητούν περισσότερα. Το ταμείο αγοράζει ουσιαστικά τις μετοχές τους σε αντάλλαγμα για την εισφορά κεφαλαίων. Η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να παρέμβει με πρόσθετη βοήθεια, λέει ο Timothy Ash, οικονομολόγος της Standard Bank στο Λονδίνο. Ένας λόγος που η Τράπεζα έχει μειώσει τελευταία τη συχνότητα παρεμβάσεων στο νόμισμα είναι ότι «διατηρεί κεφάλαια για χρήση, ούτως ώστε να στηρίξει επιχειρήσεις και τράπεζες», εξηγεί.

Η φυγή ιδιωτικών κεφαλαίων από τη Ρωσία έρχεται να αυξήσει τις πιέσεις. Οι καθαρές εκροές κεφαλαίων αναμένεται να φτάσουν τα 125 δισ. δολάρια φέτος, ήτοι στο υψηλότερο επίπεδο από την οικονομική κρίση του 2008. Στις 4 Δεκεμβρίου ο Putin πρόσφερε πλήρη αμνηστία στους Ρώσους που επαναπατρίζουν τα κεφάλαια που έχουν στο εξωτερικό. Η προσφορά «μυρίζει απελπισία», σχολίασε ο Lars Christensen, επικεφαλής αναδυόμενων αγορών της Danske Bank στην Κοπεγχάγη. Είναι «πολύ απίθανο να έχει αποτέλεσμα», πρόσθεσε.

Ξεχωριστά, το Κρεμλίνο ζητά από τους κρατικά ελεγχόμενους εξαγωγείς, όπως η Rosneft,  να μετατρέψουν μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους από το εξωτερικό σε ρούβλια. Ο Putin έχει δηλώσει ότι δεν σκοπεύει να επιβάλει ελέγχους που θα εμποδίζουν την έξοδο κεφαλαίων από τη χώρα -μια κίνηση που θεωρείται ευρέως ως η ύστατη λύση που θα τρόμαζε τυχόν μελλοντικές ξένες επενδύσεις. Αλλά όταν η κυβέρνηση ζητά κάτι τέτοιο «από τις επιχειρήσεις, η δραστηριότητα των οποίων εξαρτάται ή ελέγχεται από το κράτος», ισοδυναμεί με «μια επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων, αν και με διαφορετική έννοια από αυτή που έχουμε συνηθίσει», λέει ο Alexander Losev, CEO της Sputnik Asset Management με έδρα τη Μόσχα.


ΠΗΓΗ:capital.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου