Ο ομφάλιος λώρος κράτους - τραπεζών κόπηκε οριστικά και αμετάκλητα με τις θεσμικές αλλαγές που ισχύουν στην Ε.Ε. στο πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης. Η εποχή που κορυφαίες θέσεις στις τράπεζες ήταν ένα ασφαλές καταφύγιο για αποτυχόντες πολιτευτές ή και κάθε λογής πολιτικούς φίλους έχει περάσει οριστικά, καθώς πλέον ούτε ένα απλό μέλος διοικητικού συμβουλίου δεν θα μπορεί να τοποθετηθεί χωρίς προηγουμένως να εγκρίνει την αλλαγή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η τρόικα από την πρώτη στιγμή που ήρθε στη χώρα επεδίωξε με μια σειρά μέτρων να ενισχύσει την ανεξαρτησία των τραπεζών έναντι των επιθυμιών και των επιδιώξεων της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας. Η προσπάθεια βέβαια δεν ολοκληρώθηκε στον βαθμό που ήθελαν, αλλά με την πραγματικότητα που δημιουργεί η τραπεζική ένωση οι ελληνικές τράπεζες μετατρέπονται σε πλήρως αυτόνομους οικονομικούς οργανισμούς που μπορούν να ενεργούν μόνον μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια.
Με τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί και εφαρμοστεί μέχρι σήμερα, και επιπλέον με την ανάληψη στις 4 Νοεμβρίου της τραπεζικής εποπτείας από τον SSM, έχουν συντελεστεί σταδιακά αλλαγές που έχουν μεταβάλει πλήρως ό,τι γνωρίζαμε για τις τράπεζες. Ειδικότερα:
- Ακόμη και ένα απλό μέλος του διοικητικού συμβουλίου να αντικατασταθεί, η τράπεζα θα πρέπει να υποβάλει το σχετικό αίτημα στην Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία με τη σειρά της θα το μεταβιβάσει στην ΕΚΤ, η οποία και θα εγκρίνει την τοποθέτηση για να ακολουθήσει η σχετική ανακοίνωση από την τράπεζα. Το πράσινο φως μέχρι σήμερα το έδινε η Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ τώρα η έγκριση θα έρχεται από τη Φρανκφούρτη. Είναι προφανές ότι η ΕΚΤ θα παίρνει υπόψη τις απόψεις της ΤτΕ, αλλά καθώς έχει πλέον τον τελικό λόγο είναι σε θέση να ασκήσει βέτο αν κρίνει ότι το πρόσωπο δεν έχει επαρκή προσόντα ή ότι δεν είναι κατάλληλο.
- Οι ελληνικές τράπεζες έχουν δανειστεί μέσω του ευρωσυστήματος κεφάλαια περίπου 43 δισ. ευρώ. Η ΕΚΤ κάθε Τρίτη χορηγεί σε όσες ευρωπαϊκές τράπεζες το επιθυμούν τα κεφάλαια που αιτούνται. Οι ελληνικές τράπεζες αντλούν ρευστότητα βάζοντας ενέχυρο στην ΕΚΤ τα ομόλογα του EFSF που κατέχουν, τυχόν άλλα ελληνικά ή και ξένα ομόλογα, αξιολογημένα δάνεια, έντοκα γραμμάτια κ.λπ. Αυτή είναι η ρευστότητα που στηρίζει σήμερα το τραπεζικό σύστημα. Αν η Ελλάδα στις 2/1/2015 δεν έχει συμφωνήσει και υιοθετήσει ένα πρόγραμμα -με τη μορφή πιστωτικής γραμμής ή με τυχόν άλλη μορφή-, η ΕΚΤ είναι υποχρεωμένη να σταματήσει να δέχεται ως ενέχυρο τα ελληνικά ομόλογα. Αυτό σημαίνει ότι η ρευστότητα των 43 δισ. θα περιοριστεί στα περίπου 18 δισ., που είναι η αξία των ομολόγων του EFSF που κατέχουν οι ελληνικές τράπεζες. Τα υπόλοιπα ενέχυρα δεν γίνονται δεκτά. Η ελληνική κυβέρνηση, η Τράπεζα της Ελλάδος και οι τράπεζες σε αυτή την περίπτωση θα ζητήσουν από την ΕΚΤ να παρασχεθεί ρευστότητα μέσω του προγράμματος ELA διά της Τραπέζης της Ελλάδος. Αν η ΕΚΤ δεν συναινέσει, οι επιπτώσεις θα είναι δραματικές και η ύφεση στην ελληνική οικονομία θα είναι πρωτοφανής. Να σημειωθεί ότι η ΕΚΤ με απόφαση που πήρε στα τέλη του 2011 μπορεί να αποκλείει κατά την κρίση της και χωρίς αιτιολόγηση οποιαδήποτε τράπεζα από τις εβδομαδιαίες δημοπρασίες χρηματοδότησης.
- Η θέση που διατυπώνουν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη δεν μπορεί να εκβιάσει την ελληνική κυβέρνηση γιατί αν δεν δίνονται οι δόσεις απλώς δεν θα πληρώνονται τα ομόλογα, είναι εκτός πραγματικότητας. Μη πληρωμή σημαίνει πιστωτικό γεγονός που θα προκαλέσει αλυσιδωτές επιπτώσεις, οι οποίες θα παγώσουν σε πρώτη φάση τόσο τις τράπεζες όσο και όλες τις δραστηριότητες εισαγωγών και εξαγωγών. Για όσους αμφισβητούν τον συστημικό ρόλο των τραπεζών στην οικονομία και κατ’ επέκταση στην πολιτική και κοινωνική ζωή, να σημειωθεί ότι οι εξελίξεις στην Κύπρο δρομολογήθηκαν όταν η ΕΚΤ αρνήθηκε χρηματοδότηση μέσω ΕLA, ενώ πολύς λόγος έχει γίνει και για την Ιρλανδία, η οποία αποδέχτηκε το μνημόνιο μετά την επιστολή που έστειλε ο τότε επικεφαλής της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ.
- Οποιος και αν αναλάβει τη διοίκηση μιας συστημικής τράπεζας σήμερα, είναι προδιαγεγραμμένος ο τρόπος που θα ασκήσει το management ως και το τέλος του 2017. Κάθε τράπεζα έχει υπογράψει και δεσμευτεί με την Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ε.Ε. (DG Comp) πάνω σε ένα επιχειρηματικό σχέδιο, το οποίο καλύπτει τις δραστηριότητες όλου του ομίλου. Η DG Comp παρακολουθεί στενά και ελέγχει την τήρηση των σχεδίων σε συγκεκριμένα και προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα ώστε να μπορεί να παρεμβαίνει αν δεν υλοποιείται.
- Στο πλαίσιο των stress tests, στο Αsset Quality Review οι τράπεζες έστειλαν όλα τα δάνεια που έχουν χορηγήσει έχοντας δίπλα 160 στήλες διαφορετικών στοιχείων για το καθένα! Η ΕΚΤ έλεγξε και επαλήθευσε σε τυχαίο δείγμα τα στοιχεία των δανείων και η παροχή αυτών των συγκεκριμένων στοιχείων θα συστηματοποιηθεί σε βάθος χρόνου. Αυτό σημαίνει ότι πολύ σύντομα οι τράπεζες και ο επόπτης, δηλαδή η ΕΚΤ, θα πληροφορούνται ταυτόχρονα τις εξελίξεις στα δανειακά χαρτοφυλάκια. Η πορεία και η εξέλιξη ενός εκάστου δανείου θα είναι συνεχώς υπό την παρακολούθηση της εποπτικής αρχής. Ούτως ή άλλως, ως τις 15 Ιανουαρίου η Ελλάδα, καθώς και οι άλλες χώρες πρέπει να εναρμονίσουν το εθνικό δίκαιο με τις εποπτικές καταστατικές υποχρεώσεις της τραπεζικής ένωσης.
- Με την ανάληψη της εποπτείας από τον SSM όλες οι τράπεζες πέραν των συνηθισμένων εποπτικών ελέγχων θα υποβάλλονται και σε ένα ετήσιο stress test. Ουσιαστικά θα επικαιροποιούνται σε μόνιμη βάση τα στοιχεία των αρχικών stress tests που ανακοινώθηκαν στα τέλη Οκτωβρίου. Τα αποτελέσματα των ετήσιων stress tests θα διαμορφώνουν τις βασικές εποπτικές υποδείξεις της ΕΚΤ προς τις συστημικές τράπεζες.
- Στις διοικήσεις των τραπεζών παραμένουν οι επίτροποι. Από την πλευρά του Δημοσίου είτε επειδή έχουν προνομιούχες μετοχές, είτε επειδή έχουν εγγυήσεις (ν. 3723/2008) και από την πλευρά του ΤΧΣ όπως προβλέπεται στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης.
ΠΗΓΗ:newmoney.gr
.jpg)
