Ο ΟΠΕΚ πεθαίνει. Ο πρόεδρος Τραμπ μάλλον θα χαρεί, αλλά ίσως να μην του αρέσει περισσότερο αυτό που θα τον αντικαταστήσει.
Για μια περίοδο, στη νεότητά του, το καρτέλ έλαμψε πολύ λαμπρά και βοήθησε τα μέλη του να αναλάβουν τον έλεγχο των πετρελαϊκών τους δραστηριοτήτων και να αντιταχθούν στους ξένους παραγωγούς και τις κυβερνήσεις τους. Τώρα, όμως, όπως κάθε άστρο, πρόκειται να ενδορραγεί.
Όταν ένα άστρο ξεμένει..
από καύσιμα υδρογόνου, τότε ο πυρήνας του καταρρέει και θερμαίνεται, ενώ το εξωτερικό περίβλημα επεκτείνεται. Από εκείνο το σημείο, μπορεί να έχει δύο καταλήξεις: Ή θα καταδικαστεί στη λήθη μέσω της μετατροπής του σε λευκό νάνο ή θα γίνει μια υπερκαινοφανής έκρηξη.
Ο ΟΠΕΚ οδεύει προς τη δεύτερη κατάληξη. Παρόλο που τα μέλη του έχουν αυξηθεί κατά τα τελευταία τρία χρόνια, εντούτοις τα νέα μέλη δεν έχουν προσφέρει στην αύξηση του παραγωγικού δυναμικού.
Όπως αυτή η σφαίρα αερίων στο διάστημα, έτσι και στην περίπτωση του ΟΠΕΚ δεν θα χρειαστεί κάποια εξωγενής δύναμη για να φέρει το τέλος του. Τα tweet του Τραμπ και οι απειλές αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας είναι απλοί αντιπερισπασμοί και προσδίδουν στο καρτέλ μια αίγλη που καλύπτει το ολοένα και φθίνον φως του.
Ο κόσμος έχει αλλάξει. Ο ΟΠΕΚ δεν είναι πια τόσο επιδραστικός όσο ήταν. Παρόλο που ο οργανισμός διαθέτει τα περισσότερα μέλη της 58ετούς ιστορίας του, οι ποσότητες αργού που παράγει εκπροσωπούν μόλις το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής. Πρόκειται για το χαμηλότερο μερίδιο εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες. Δεν είναι ακριβώς το “μονοπώλιο” που ανέφερε ο Τραμπ.
Η ικανότητα του οργανισμού να επηρεάζει τις τιμές είτε ενισχύοντας, είτε περιορίζοντας την παραγωγή έχει επίσης εξασθενήσει. Η υπερβάλλουσα παραγωγική δυνατότητα που είναι διαθέσιμη βραχυπρόθεσμα συγκεντρώνεται ολοένα και περισσότερο στα χέρια ορισμένων κρατών του Κόλπου.
Η προσθήκη της Ρωσίας κατά την τελευταία προσπάθεια ελέγχου της προσφοράς αντανακλά τη φθίνουσα δύναμή του. Από μόνος του δεν ήθελε και δεν μπορούσε να συμφωνήσει να απομακρύνει σημαντκές ποσότητες πετρελαίου από την αγορά το 2016 ώστε να εξισορροπήσει την προσφορά και τη ζήτηση. Όμως, η Ρωσία έκανε όλη τη διαφορά.
Τώρα που ο ΟΠΕΚ χρειάζεται αύξηση της παραγωγής, η έλλειψη ισχύος φαίνεται ακόμα πιο έντονα.
Μόνο λίγες χώρες, υπό τη Σαουδική Αραβία, έχουν πλέον την ικανότητα να αυξήσουν την παραγωγή. Στην περίπτωση της Βενεζουέλας και της Ανγκόλας, οι απότομες μειώσεις είναι ακούσιες και δεν μπορούν να αναστραφούν. Η Λιβύη και η Νιγηρία εξαιρέθηκαν από τη συμφωνία και ήδη παράγουν όσο μπορούν. Οι εξαγωγές του Ιράν υποχωρούν ταχύτερα από ότι εκτιμούσαν οι περισσότεροι αναλυτές και ο Τραμπ θέλει να τις εκμηδενίσει στις αρχές Νοεμβρίου.
Αυτή η συνταγή θα οδηγήσει προς τα επάνω τις τιμές του πετρελαίου.
Στο εσωτερικό του, οι πολιτικές και οικονομικές διαφορές μεταξύ των ιδρυτικών μελών του ΟΠΕΚ πλέον αντισταθμίζουν το κοινό έδαφος που τα έφερε κοντά το 1960. Σήμερα, αντί να βοηθούν ένα μέλος που αντιμετωπίζει μια εξωτερική απειλή, δύο χώρες του ΟΠΕΚ – ίσως η Σ. Αραβία και τα ΗΑΕ – επιχειρούν να κάνουν ζημιά στον οργανισμό και να εφαρμόσουν “αντι-ιρανικές πολιτικές” εκ μέρους των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Ιρανό υπουργό πετρελαίου, Μπιτζάν Ναμντάρ Ζανγκανέχ.
Ίσως να έχει δίκιο, αλλά δεν μπορεί να κάνει πολλά για να τους σταματήσει. Οι εξαγωγές του Ιράν έχουν υποχωρήσει κατά περισσότερο από ένα τρίτο από τον Απρίλιο και προβλέπεται να μειωθούν περισσότερο αυτό και τον επόμενο μήνα, καθώς οι πελάτες φεύγουν. Η Σαουδική Αραβία στο μεταξύ έχει αυξήσει την παραγωγή της κατά 420.000 βαρέλια ανά ημέρα στην ίδια περίοδο και ενδεχομένως θα αγγίξει τα επίπεδα-ρεκόρ που έφτασε το 2016 πριν τα τέλη του έτους.
Βεβαίως, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που τα μέλη του ΟΠΕΚ βρέθηκαν σε διαφορετικά στρατόπεδα. Ο όμιλος ξεπέρασε τις επιθέσεις που εξαπέλυσε το ένα ιδρυτικό του μέλος απέναντι σε δύο γείτονές του μέσα σε μια δεκαετία, όταν το Ιράκ επιτέθηκε στο Ιράν το 1980 και στο Κουβέιτ το 1990. Όμως, η τωρινή διχογνωμία φαντάζει πιο επιζήμια για την καρδιά του ΟΠΕΚ, ίσως επειδή οι εντάσεις Σ.Αραβίας-Ιράν δείχνουν πιο θεμελιώδεις από ότι η επιθετικότητα του Σαντάμ Χουσείν.
Η συνάντηση της υπουργικής επιτροπής την περασμένη Κυριακή, που θα επέβλεπε την εφαρμογή της συμφωνίας του 2016 για την παραγωγή, δεν έχει την εξουσία να αλλάξει την πολιτική του οργανισμού. Εξελίσσεται, όμως, σε εργαλείο του νέου άξονα Σ.Αραβίας-Ρωσίας.
Η πτώση της ιρανικής παραγωγής ως αποτέλεσμα των κυρώσεων του Τραμπ σημαίνει ότι η συνολική παραγωγή του ΟΠΕΚ συν των τρίτων παραγωγών υποχωρεί και πάλι κάτω από τα επίπεδα που συμφωνήθηκαν το 2016. Καθώς αποφάσισαν τον Ιούνιο ότι θα προσπαθήσουν να επαναφέρουν τη συμμόρφωση στο 100%, η Σ. Αραβία και η Ρωσία θα πουν ότι όσοι μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή θα πρέπει να το πράξουν. Και ποιος μπορεί να το κάνει αυτό γρηγορότερα; Η Σ. Αραβία και η Ρωσία.
Ο θάνατος ενός άστρου χρειάζεται δισεκατομμύρια χρόνια. Ο αντίστοιχος του ΟΠΕΚ θα γίνει γρηγορότερα, όμως μια ακόλουθη συμμαχία Σ. Αραβίας-Ιράν ίσως να μην αρέσει περισσότερο στον πρόεδρο Τραμπ.
του Τζούλιαν Λι
(Bloomberg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου