Από το capital.gr
Αναλυτική εγκύκλιο για το "χρόνο ασφάλισης Ε.Φ.Κ.Α. και αναγνωριζόμενους χρόνους με εξαγορά” δημοσιοποίησε σήμερα η διοίκηση του ταμείου.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο ως χρόνος ασφάλισης στον Ε.Φ.Κ.Α. των ασφαλισμένων του ιδιωτικού τομέα λογίζεται:
Ο χρόνος πραγματικής ασφάλισης, δηλ. ο χρόνος ασφαλιστέας απασχόλησης ή ιδιότητας στον Ε.Φ.Κ.Α. ή στους εντασσόμενους στον 1 Ε.Φ.Κ.Α. φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς για τον οποίο έχουν καταβληθεί εισφορές. Για τους μισθωτούς ο χρόνος ασφάλισης αναγνωρίζεται ακόμη και αν οφείλονται εισφορές, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.
Ο λογιζόμενος χρόνος συντάξιμης υπηρεσίας των πολιτικών και στρατιωτικών υπαλλήλων, σύμφωνα με τις διατάξεις της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας του Δημοσίου, όπως αυτές ίσχυαν μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 4387/16.
Οι πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης της παρ. 18 του άρθρου 10 του Ν.3863/2010, των άρθρων 39, 40 και 41 του Ν. 3996/2011, του άρθρου 6 παρ. 12 και του άρθρου 17 του Ν. 3865/2010 και του άρθρου 40 του Ν. 2084/1992.
4) Ο χρόνος ασφάλισης που έχει αναγνωριστεί και εξαγοραστεί ή συνεχίζεται η εξαγορά στους εντασσόμενους στον Ε.Φ.Κ.Α. φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, καθώς και ο χρόνος που έχει προσμετρηθεί από προϋπηρεσία ή άλλη αιτία.
5) Ο χρόνος προαιρετικής ασφάλισης, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 34 Ν. 4387/2016.
Αναγνωρισμένοι -πλασματικοί χρόνοι στον ΕΦΚΑ
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο παραμένουν αμετάβλητες οι ισχύουσες διατάξεις που καθορίζουν ποιοι θεωρούνται πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης και επέρχεται αλλαγή μόνο ως προς τον τρόπο υπολογισμού του ασφαλίστρου αναγνώρισης των πλασματικών χρόνων ασφάλισης για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή/και προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, σε όσες περιπτώσεις απαιτείται η καταβολή εισφοράς.
Ως εκ τούτου, εξακολουθούν να ισχύουν οι πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης του άρθρου 40 του Ν. 2084/1992, όπως αυτό ίσχυε πριν την αντικατάστασή του με το άρθρο 10 παρ. 18 του Ν. 3863/2010 και με το άρθρο 40 του Ν. 3996/2011, καθώς και των άρθρων 39, 40 και 41 του Ν.3996/2011, όπως απαριθμούνται λεπτομερώς στις εν λόγω διατάξεις, για την αναγνώριση των οποίων έχουν εφαρμογή οι σχετικές οδηγίες που έχουν δοθεί κατά το παρελθόν από τις αρμόδιες υπηρεσίες των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ φορέων.
Αντίστοιχα, εξακολουθούν να ισχύουν και οι ειδικότερες οδηγίες οι σχετικές με τους πλασματικούς χρόνους, ως προς τον συνυπολογισμό ή όχι στο ανώτατο κατ’ έτος όριο αναγνωριστέου πλασματικού χρόνου της παρ.6 του αρ.40 του Ν. 3996/2011 για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή/και προσαύξηση του ποσού της σύνταξης (ήτοι στα 4 έτη για όσους 2 θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα το έτος 2011, στα 5 για το 2012, στα 6 για το 2013 και στα 7 για το έτος 2014 και εφεξής). Ο χρόνος ασφάλισης που έχει αναγνωριστεί και εξαγοραστεί ή συνεχίζεται η εξαγορά του στους εντασσόμενους στον Ε.Φ.Κ.Α. φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, καθώς και ο χρόνος που έχει προσμετρηθεί από προϋπηρεσία ή άλλη αιτία, εξακολουθεί να είναι ισχυρός.
Πεδίο εφαρμογής
Τα πρόσωπα που δικαιούνται να αναγνωρίσουν τους πλασματικούς χρόνους εξακολουθούν να διατηρούν το δικαίωμα αναγνώρισης πλην των πιο κάτω διαφοροποιήσεων:
Ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.10 του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010 έχουν δικαίωμα να αναγνωρίζουν τους πλασματικούς χρόνους ασφάλισης των άρθρων 39, 40 και 41 του Ν. 3996/2011. Πρόκειται για την κατηγορία των νέων ασφαλισμένων (ήτοι των υπαχθέντων για πρώτη φορά στην ασφάλιση από 1/1/1993 και εφεξής), οι οποίοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος με την συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και την πραγματοποίηση 40 ετών ή 12.000 ημερών ασφάλισης.
- Καταργείται το δικαίωμα αναγνώρισης στρατιωτικής υπηρεσίας άρθρου 3 Ν. 1358/1983 από τους συνταξιούχους, και σε περίπτωση θανάτου, από τα μέλη της οικογένειας του θανόντος (παρ. 4 άρθρου 34 Ν. 4387/2016).
Κατά τα λοιπά, ως προς το πεδίο εφαρμογής εξακολουθούν να ισχύουν οι εγκύκλιες οδηγίες που έχουν κατά καιρούς δοθεί από τους εντασσόμενους στον Ε.Φ.Κ.Α. φορείς.
Έναρξη ισχύος νέων διατάξεων
Οι κοινοποιούμενες διατάξεις έχουν εφαρμογή από 13/5/2016. Συνεπώς, αιτήσεις αναγνώρισης πλασματικών χρόνων που έχουν υποβληθεί μέχρι και την 12/5/2016 αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις 3 προϊσχύουσες διατάξεις, και θα πρέπει να διεκπεραιωθούν σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί από τους προϋφιστάμενους φορείς. Αναγνωρίσεις χρόνων βάσει των διατάξεων που ίσχυαν μέχρι 12/5/2016, οι οποίες δεν έχουν ολοκληρωθεί με την πλήρη εξόφληση του ποσού της εξαγοράς, συνεχίζονται μέχρι την ολοκλήρωσή τους. Οδηγίες που έχουν δοθεί σχετικά με την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης των χρόνων των άρθρων 39 και 40 του Ν.3996/2011 εξακολουθούν να ισχύουν.
Ειδικότερα, η σχετική αίτηση μπορεί να υποβληθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες ΕΦΚΑ οποτεδήποτε, προγενέστερα ή μεταγενέστερα του έτους, τις προϋποθέσεις του οποίου επιθυμεί να κατοχυρώσει ο ασφαλισμένος, ακόμα και ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, σε καμία όμως περίπτωση μετά την ημερομηνία της εν λόγω αίτησης (εφόσον καθίστανται συνταξιούχοι από αιτήσεως) ή σε χρόνο μεταγενέστερο εκείνου που ο ασφαλισμένος κατέστη συνταξιούχος (εφόσον κριτήριο για την έναρξη συνταξιοδότησης δεν είναι ο χρόνος υποβολής αίτησης συνταξιοδότησης).
Υπολογισμός εισφοράς εξαγοράς μισθωτών
Στις περιπτώσεις όπου, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για την αναγνώριση των πλασματικών χρόνων μισθωτών προβλέπεται η καταβολή εισφοράς, η αναγνώριση γίνεται με την καταβολή από τον ασφαλισμένο, του συνόλου των εισφορών κλάδου σύνταξης (εργοδότη και ασφαλισμένου) για κάθε μήνα αναγνωριζόμενου χρόνου ασφάλισης, στο ποσοστό που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του εξαγοραζόμενου χρόνου μεταβληθούν τα ποσοστά ασφαλιστικών εισφορών, δεν επέρχεται μεταβολή στο ύψος εξαγοράς όπως αυτό υπολογίστηκε με βάση την αρχική ημερομηνία της αναγνώρισης.
Παραδείγματα:
1. Εργαζόμενος στον ΟΤΕ, ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ (πρώην ΤΑΠ- ΟΤΕ) που αιτείται την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης το έτος 2017, θα καταβάλλει εισφορά που θα ανέρχεται σε ποσοστό 25,99% (8,29% ασφαλισμένου – 17,70% εργοδότη).
2. Εργαζόμενος στη ΔΕΗ, ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ (πρώην ΤΑΠ- ΔΕΗ) που αιτείται την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης το έτος 2018, θα καταβάλλει εισφορά που θα ανέρχεται σε ποσοστό 26,51% (5,84% ασφαλισμένου – 17,67% εργοδότη). Η ως άνω εισφορά υπολογίζεται, ανεξαρτήτως εάν έχει διακοπεί ή όχι η απασχόληση, με βάση τις αποδοχές του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα απασχόλησης πριν από την υποβολή της αίτησης 4 εξαγοράς, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις του άρθρου 5 και 38 του Ν.4387/16 όπως ισχύει κατά περίπτωση. Εφόσον κατά τον μήνα αυτό η ασφάλιση δεν αντιστοιχεί σε πλήρη απασχόληση (μειωμένη ή και εκ περιτροπής), ανάγεται σε πλήρη ασφάλιση κατά περίπτωση. (Συν/να: Παράρτημα 1) Οι ανωτέρω αποδοχές προσαυξάνονται για το διάστημα έως και 2020, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 4α της παρ.2 του άρθρου 94 του Ν.4461/17 κατά τη μεταβολή του μέσου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛ.ΣΤΑΤ. (Συν/να: Παράρτημα 2)
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 περ. α και β του άρθρου 38 του Ν.4387/2016, το ανώτατο όριο των ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς μισθωτού και εργοδότη, ανέρχεται στο δεκαπλάσιο του ποσού που αντιστοιχεί στον εκάστοτε προβλεπόμενο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών. Συνεπώς το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς κύριας σύνταξης των μισθωτών και των εργοδοτών ανέρχεται στο ποσό των 5.860,80€ και ισχύει από 1-1-2017. Η εισφορά μισθωτού – εργαζόμενου παράλληλα σε δύο εργασίες υπακτέες στην ασφάλιση του ίδιου φορέα κατά τον τελευταίο μήνα πριν την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης, θα υπολογιστεί με βάση το σύνολο των αποδοχών του ασφαλισμένου.
Παράδειγμα:
Μισθωτός – εργαζόμενος παράλληλα σε δύο εργασίες υπακτέες στην ασφάλιση του ίδιου φορέα (ασφαλιστέες αποδοχές 600€ +300€), κατά τον τελευταίο μήνα, πριν την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης. Η εισφορά θα υπολογιστεί με βάση το σύνολο των αποδοχών του ασφαλισμένου, ήτοι επί 900€. Για τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από 13/5/2016 έως και 31/12/2016 το ανώτατο όριο των ασφαλιστέων αποδοχών – όπου προβλεπόταν το ανώτατο όριο – για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς μισθωτού και εργοδότη είναι αυτό που ίσχυε κατά ασφαλιστικό φορέα και κατά κατηγορία μισθωτών ασφαλισμένων, σύμφωνα με τις γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις εκάστου φορέα.
Σύμφωνα με την περ.γ΄ της παρ.2 του άρθρου 38 του Ν. 4387/2016, όπως έχει προστεθεί με το άρθρο 27 του Ν.4445/2016, όπως αυτό ισχύει, η ελάχιστη μηνιαία βάση υπολογισμού επί της οποίας υπολογίζεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσοστό εισφοράς των μισθωτών με πλήρη απασχόληση είναι το ποσό που αντιστοιχεί στο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, ο οποίος σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.3 (περ.α) της υποπαρ.ΙΑ.11 του άρθρου πρώτου του Ν.4093/2012, ανέρχεται στο ποσό των 586,08€ και ισχύει από 1-1-2017. 6.
Υπολογισμός εισφοράς εξαγοράς μη μισθωτών
Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 1δ) του άρθρου 34 Ν. 4387/2016 η εισφορά της εξαγοράς πλασματικών χρόνων των ελεύθερων επαγγελματιών – αυτοαπασχολούμενων (δηλ. των ασφαλισμένων των πρώην ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΤΑΝΤΠ και των προσώπων της αρ. Φ11321/59554/2170/22-12- 2016 Υ.Α. – ΦΕΚ τ.Β΄4569 - εγκύκλιος 11/2017), καθώς και όσων υπάγονται βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων πρώην ΟΓΑ στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης Αγροτών (άρθρου 40 του Ν. 4387/2016), υπολογίζεται με βάση το μηνιαίο εισόδημα κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης αναγνώρισης, σύμφωνα με τα άρθρα 39, 98 και 40 του Ν. 4387/16.
Α. Αιτήσεις υποβληθείσες μέχρι και 12/5/2016
Αιτήσεις αναγνώρισης πλασματικών χρόνων που έχουν υποβληθεί μέχρι και την 12/5/2016 αντιμετωπίζονται σύμφωνα με την προϊσχύουσα στους εντασσόμενους στον ΕΦΚΑ φορείς νομοθεσία.
Β. Αιτήσεις υποβληθείσες από 13/5/2016 έως και 31/12/2016
Ενεργοί ασφαλισμένοι
Η εισφορά υπολογίζεται στο μηνιαίο εισόδημα με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του προηγούμενου έτους (2015).
Ασφαλισμένοι σε διακοπή
• Για όσους έχουν διακόψει μέχρι και 31/12/2015 λαμβάνεται υπόψη ως μηνιαίο εισόδημα το ελάχιστο προβλεπόμενο άνω πενταετίας, κατά περίπτωση (586,08€ για ελεύθερους 6 επαγγελματίες ή αυτοαπασχολούμενους ή 410,26€ για ασφ/νους πρώην ΟΓΑ).
• Για όσους έχουν διακόψει από 1.1.2016 μέχρι και 31/12/2016 η εισφορά υπολογίζεται στο μηνιαίο εισόδημα με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του προηγούμενου έτους (2015).
Αιτήσεις υποβληθείσες από 1/1/2017 και εφεξής
Ενεργοί ασφαλισμένοι Εκκρεμεί ο προσδιορισμός της εισφοράς καθώς σχετίζεται με την εκκαθάριση των εισοδημάτων του προηγούμενου έτους. Ασφαλισμένοι σε διακοπή
• Για όσους έχουν διακόψει μέχρι και 31/12/2015 λαμβάνεται υπόψη ως μηνιαίο εισόδημα το ελάχιστο προβλεπόμενο άνω πενταετίας, κατά περίπτωση (586,08€ για ελεύθερους επαγγελματίες ή αυτοαπασχολούμενους ή 410,26€ για ασφ/νους πρώην ΟΓΑ).
• Για όσους έχουν διακόψει από 1/1/2016 έως 31/12/2016 η εισφορά υπολογίζεται στο μηνιαίο εισόδημα με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του προηγούμενου έτους (2015).
• Για όσους έχουν διακόψει μετά την 1/1/2107 εκκρεμεί ο προσδιορισμός της εισφοράς καθώς σχετίζεται με την εκκαθάριση των εισοδημάτων του προηγούμενου έτους.
Η ανώτατη μηνιαία βάση εισοδήματος για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς εξαγοράς πλασματικών χρόνων ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και ασφαλισμένων πρώην ΟΓΑ ανέρχεται στο δεκαπλάσιο του ποσού που αντιστοιχεί στον εκάστοτε προβλεπόμενο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών. Συνεπώς το ανώτατο όριο ασφαλιστέου εισοδήματος για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται στο ποσό των 5.860,80€ και ισχύει από 1-1-2017.
Η κατώτατη μηνιαία βάση ασφαλιστέου εισοδήματος επί της οποίας υπολογίζεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσό εισφοράς εξαγοράς για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους είναι το ποσό που αντιστοιχεί στο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, ο οποίος σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.3 (περ.α) της υποπαρ.ΙΑ.11 του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012, ανέρχεται στο ποσό των 586,08€ και ισχύει από 1-1-2017.
Για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΓΑ η κατώτατη μηνιαία βάση υπολογισμού εισφοράς ανέρχεται σήμερα σε 410,26€ (586,08 X70%).
Εάν κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για αναγνώριση πλασματικών χρόνων οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν εισφορές βάσει των άρθρων 39 και 40 του Ν. 4387/2016 ως ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι ή ασφαλισμένοι πρώην ΟΓΑ, αλλά το προηγούμενο έτος κατέβαλαν ασφαλιστικές εισφορές ως μισθωτοί, η εισφορά για την αναγνώριση υπολογίζεται επί του μηνιαίου εισοδήματος που προκύπτει κατ’ εφαρμογή των ρυθμίσεων των άρθρων 39 και 40 του Ν. 4387/2016, δηλαδή επί της προβλεπόμενης από τα ανωτέρω άρθρα ελάχιστης μηνιαίας βάσης υπολογισμού της ασφαλιστικής εισφοράς (586,08€ για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους και 410,26€ για τους πρώην ΟΓΑ).
Τρόπος καταβολής του ποσού εξαγοράς μισθωτών και μη μισθωτών
Η καταβολή του ποσού της εξαγοράς γίνεται:
α)Εφάπαξ, μέσα σε τρείς μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής παρέχεται έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς (άρθρο 1 παρ. 2 Ν. 4425/2016). Εξαγορά χρόνου που υπολείπεται του ενός έτους δεν τυγχάνει έκπτωσης.
Δεν προβλέπεται έκπτωση σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής.
Εξαγορά 12 μηνών (π.χ. σπουδών): Παρέχεται έκπτωση 2% σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής. 8 - Εξαγορά 1 έτους και 6 μηνών (π.χ. σπουδών): Παρέχεται έκπτωση 2% σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής.
- Εξαγορά 3 ετών και 9 μηνών (π.χ. σπουδών): Παρέχεται έκπτωση 6% σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής.
β) Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται (Τόσες δόσεις όσοι οι μήνες που αναγνωρίζονται). Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόσης, το ποσό αυτής επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη.
γ) Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, εξακολουθεί να ισχύει η πρόβλεψη της παρ.4 εδ. γ΄ του άρθρου 40 του Ν.3996/2011, όπως ισχύει, σύμφωνα με την οποία το ποσό εξαγοράς παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση, ποσό ίσο με το ¼ του ποσού της σύνταξης.
Καταργούμενες διατάξεις για την εξαγορά χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας μισθωτών και μη μισθωτών
● Από την έναρξη ισχύος της κοινοποιούμενης διάταξης (13/5/2016), ο χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας αναγνωρίζεται πλέον σύμφωνα με τα ανωτέρω, ως προς τον προσδιορισμό της καταβαλλόμενης εισφοράς εξαγοράς, καταργούμενου του άρθρου 2 του Ν. 1358/83. Επίσης, από 13/5/2016 καταργείται το άρθρο 3 του Ν. 1358/83 το οποίο έδινε τη δυνατότητα αναγνώρισης του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας στους συνταξιούχους και σε περίπτωση θανάτου από τα μέλη της οικογένειας του θανόντος. Οι λοιπές προϋποθέσεις αναγνώρισης του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας που προβλέπονται από τις διατάξεις του Ν. 1358/83 εξακολουθούν να ισχύουν.
● Όπως ρητά ορίζεται στην παρ.4 του άρθρου 34 του Ν.4387/2016 από 13/5/2016 (ημερομηνία ισχύος του νόμου), καταργείται το εδάφιο γ΄ της παρ.2 του άρθρου 40 του Ν.2084/1992, όπως τροποποιημένο ισχύει μετά την αντικατάσταση του με την παρ.18 του άρθρου 10 του Ν.3863/2010, και από 01.01.2011 με το άρθρο 40 του Ν. 3996/2011, ήτοι η έκπτωση ποσοστού 50% επί του ποσού της εξαγοράς του χρόνου στρατιωτικής θητείας που δόθηκε σε όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1/1/2015 και εφεξής.
Αναλυτικά η εγκύκλιος
Αναλυτική εγκύκλιο για το "χρόνο ασφάλισης Ε.Φ.Κ.Α. και αναγνωριζόμενους χρόνους με εξαγορά” δημοσιοποίησε σήμερα η διοίκηση του ταμείου.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο ως χρόνος ασφάλισης στον Ε.Φ.Κ.Α. των ασφαλισμένων του ιδιωτικού τομέα λογίζεται:
Ο χρόνος πραγματικής ασφάλισης, δηλ. ο χρόνος ασφαλιστέας απασχόλησης ή ιδιότητας στον Ε.Φ.Κ.Α. ή στους εντασσόμενους στον 1 Ε.Φ.Κ.Α. φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς για τον οποίο έχουν καταβληθεί εισφορές. Για τους μισθωτούς ο χρόνος ασφάλισης αναγνωρίζεται ακόμη και αν οφείλονται εισφορές, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.
Ο λογιζόμενος χρόνος συντάξιμης υπηρεσίας των πολιτικών και στρατιωτικών υπαλλήλων, σύμφωνα με τις διατάξεις της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας του Δημοσίου, όπως αυτές ίσχυαν μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 4387/16.
Οι πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης της παρ. 18 του άρθρου 10 του Ν.3863/2010, των άρθρων 39, 40 και 41 του Ν. 3996/2011, του άρθρου 6 παρ. 12 και του άρθρου 17 του Ν. 3865/2010 και του άρθρου 40 του Ν. 2084/1992.
4) Ο χρόνος ασφάλισης που έχει αναγνωριστεί και εξαγοραστεί ή συνεχίζεται η εξαγορά στους εντασσόμενους στον Ε.Φ.Κ.Α. φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, καθώς και ο χρόνος που έχει προσμετρηθεί από προϋπηρεσία ή άλλη αιτία.
5) Ο χρόνος προαιρετικής ασφάλισης, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 34 Ν. 4387/2016.
Αναγνωρισμένοι -πλασματικοί χρόνοι στον ΕΦΚΑ
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο παραμένουν αμετάβλητες οι ισχύουσες διατάξεις που καθορίζουν ποιοι θεωρούνται πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης και επέρχεται αλλαγή μόνο ως προς τον τρόπο υπολογισμού του ασφαλίστρου αναγνώρισης των πλασματικών χρόνων ασφάλισης για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή/και προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, σε όσες περιπτώσεις απαιτείται η καταβολή εισφοράς.
Ως εκ τούτου, εξακολουθούν να ισχύουν οι πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης του άρθρου 40 του Ν. 2084/1992, όπως αυτό ίσχυε πριν την αντικατάστασή του με το άρθρο 10 παρ. 18 του Ν. 3863/2010 και με το άρθρο 40 του Ν. 3996/2011, καθώς και των άρθρων 39, 40 και 41 του Ν.3996/2011, όπως απαριθμούνται λεπτομερώς στις εν λόγω διατάξεις, για την αναγνώριση των οποίων έχουν εφαρμογή οι σχετικές οδηγίες που έχουν δοθεί κατά το παρελθόν από τις αρμόδιες υπηρεσίες των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ φορέων.
Αντίστοιχα, εξακολουθούν να ισχύουν και οι ειδικότερες οδηγίες οι σχετικές με τους πλασματικούς χρόνους, ως προς τον συνυπολογισμό ή όχι στο ανώτατο κατ’ έτος όριο αναγνωριστέου πλασματικού χρόνου της παρ.6 του αρ.40 του Ν. 3996/2011 για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή/και προσαύξηση του ποσού της σύνταξης (ήτοι στα 4 έτη για όσους 2 θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα το έτος 2011, στα 5 για το 2012, στα 6 για το 2013 και στα 7 για το έτος 2014 και εφεξής). Ο χρόνος ασφάλισης που έχει αναγνωριστεί και εξαγοραστεί ή συνεχίζεται η εξαγορά του στους εντασσόμενους στον Ε.Φ.Κ.Α. φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, καθώς και ο χρόνος που έχει προσμετρηθεί από προϋπηρεσία ή άλλη αιτία, εξακολουθεί να είναι ισχυρός.
Πεδίο εφαρμογής
Τα πρόσωπα που δικαιούνται να αναγνωρίσουν τους πλασματικούς χρόνους εξακολουθούν να διατηρούν το δικαίωμα αναγνώρισης πλην των πιο κάτω διαφοροποιήσεων:
Ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.10 του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010 έχουν δικαίωμα να αναγνωρίζουν τους πλασματικούς χρόνους ασφάλισης των άρθρων 39, 40 και 41 του Ν. 3996/2011. Πρόκειται για την κατηγορία των νέων ασφαλισμένων (ήτοι των υπαχθέντων για πρώτη φορά στην ασφάλιση από 1/1/1993 και εφεξής), οι οποίοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος με την συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και την πραγματοποίηση 40 ετών ή 12.000 ημερών ασφάλισης.
- Καταργείται το δικαίωμα αναγνώρισης στρατιωτικής υπηρεσίας άρθρου 3 Ν. 1358/1983 από τους συνταξιούχους, και σε περίπτωση θανάτου, από τα μέλη της οικογένειας του θανόντος (παρ. 4 άρθρου 34 Ν. 4387/2016).
Κατά τα λοιπά, ως προς το πεδίο εφαρμογής εξακολουθούν να ισχύουν οι εγκύκλιες οδηγίες που έχουν κατά καιρούς δοθεί από τους εντασσόμενους στον Ε.Φ.Κ.Α. φορείς.
Έναρξη ισχύος νέων διατάξεων
Οι κοινοποιούμενες διατάξεις έχουν εφαρμογή από 13/5/2016. Συνεπώς, αιτήσεις αναγνώρισης πλασματικών χρόνων που έχουν υποβληθεί μέχρι και την 12/5/2016 αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις 3 προϊσχύουσες διατάξεις, και θα πρέπει να διεκπεραιωθούν σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί από τους προϋφιστάμενους φορείς. Αναγνωρίσεις χρόνων βάσει των διατάξεων που ίσχυαν μέχρι 12/5/2016, οι οποίες δεν έχουν ολοκληρωθεί με την πλήρη εξόφληση του ποσού της εξαγοράς, συνεχίζονται μέχρι την ολοκλήρωσή τους. Οδηγίες που έχουν δοθεί σχετικά με την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης των χρόνων των άρθρων 39 και 40 του Ν.3996/2011 εξακολουθούν να ισχύουν.
Ειδικότερα, η σχετική αίτηση μπορεί να υποβληθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες ΕΦΚΑ οποτεδήποτε, προγενέστερα ή μεταγενέστερα του έτους, τις προϋποθέσεις του οποίου επιθυμεί να κατοχυρώσει ο ασφαλισμένος, ακόμα και ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, σε καμία όμως περίπτωση μετά την ημερομηνία της εν λόγω αίτησης (εφόσον καθίστανται συνταξιούχοι από αιτήσεως) ή σε χρόνο μεταγενέστερο εκείνου που ο ασφαλισμένος κατέστη συνταξιούχος (εφόσον κριτήριο για την έναρξη συνταξιοδότησης δεν είναι ο χρόνος υποβολής αίτησης συνταξιοδότησης).
Υπολογισμός εισφοράς εξαγοράς μισθωτών
Στις περιπτώσεις όπου, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για την αναγνώριση των πλασματικών χρόνων μισθωτών προβλέπεται η καταβολή εισφοράς, η αναγνώριση γίνεται με την καταβολή από τον ασφαλισμένο, του συνόλου των εισφορών κλάδου σύνταξης (εργοδότη και ασφαλισμένου) για κάθε μήνα αναγνωριζόμενου χρόνου ασφάλισης, στο ποσοστό που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του εξαγοραζόμενου χρόνου μεταβληθούν τα ποσοστά ασφαλιστικών εισφορών, δεν επέρχεται μεταβολή στο ύψος εξαγοράς όπως αυτό υπολογίστηκε με βάση την αρχική ημερομηνία της αναγνώρισης.
Παραδείγματα:
1. Εργαζόμενος στον ΟΤΕ, ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ (πρώην ΤΑΠ- ΟΤΕ) που αιτείται την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης το έτος 2017, θα καταβάλλει εισφορά που θα ανέρχεται σε ποσοστό 25,99% (8,29% ασφαλισμένου – 17,70% εργοδότη).
2. Εργαζόμενος στη ΔΕΗ, ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ (πρώην ΤΑΠ- ΔΕΗ) που αιτείται την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης το έτος 2018, θα καταβάλλει εισφορά που θα ανέρχεται σε ποσοστό 26,51% (5,84% ασφαλισμένου – 17,67% εργοδότη). Η ως άνω εισφορά υπολογίζεται, ανεξαρτήτως εάν έχει διακοπεί ή όχι η απασχόληση, με βάση τις αποδοχές του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα απασχόλησης πριν από την υποβολή της αίτησης 4 εξαγοράς, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις του άρθρου 5 και 38 του Ν.4387/16 όπως ισχύει κατά περίπτωση. Εφόσον κατά τον μήνα αυτό η ασφάλιση δεν αντιστοιχεί σε πλήρη απασχόληση (μειωμένη ή και εκ περιτροπής), ανάγεται σε πλήρη ασφάλιση κατά περίπτωση. (Συν/να: Παράρτημα 1) Οι ανωτέρω αποδοχές προσαυξάνονται για το διάστημα έως και 2020, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 4α της παρ.2 του άρθρου 94 του Ν.4461/17 κατά τη μεταβολή του μέσου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛ.ΣΤΑΤ. (Συν/να: Παράρτημα 2)
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 περ. α και β του άρθρου 38 του Ν.4387/2016, το ανώτατο όριο των ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς μισθωτού και εργοδότη, ανέρχεται στο δεκαπλάσιο του ποσού που αντιστοιχεί στον εκάστοτε προβλεπόμενο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών. Συνεπώς το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς κύριας σύνταξης των μισθωτών και των εργοδοτών ανέρχεται στο ποσό των 5.860,80€ και ισχύει από 1-1-2017. Η εισφορά μισθωτού – εργαζόμενου παράλληλα σε δύο εργασίες υπακτέες στην ασφάλιση του ίδιου φορέα κατά τον τελευταίο μήνα πριν την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης, θα υπολογιστεί με βάση το σύνολο των αποδοχών του ασφαλισμένου.
Παράδειγμα:
Μισθωτός – εργαζόμενος παράλληλα σε δύο εργασίες υπακτέες στην ασφάλιση του ίδιου φορέα (ασφαλιστέες αποδοχές 600€ +300€), κατά τον τελευταίο μήνα, πριν την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης. Η εισφορά θα υπολογιστεί με βάση το σύνολο των αποδοχών του ασφαλισμένου, ήτοι επί 900€. Για τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από 13/5/2016 έως και 31/12/2016 το ανώτατο όριο των ασφαλιστέων αποδοχών – όπου προβλεπόταν το ανώτατο όριο – για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς μισθωτού και εργοδότη είναι αυτό που ίσχυε κατά ασφαλιστικό φορέα και κατά κατηγορία μισθωτών ασφαλισμένων, σύμφωνα με τις γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις εκάστου φορέα.
Σύμφωνα με την περ.γ΄ της παρ.2 του άρθρου 38 του Ν. 4387/2016, όπως έχει προστεθεί με το άρθρο 27 του Ν.4445/2016, όπως αυτό ισχύει, η ελάχιστη μηνιαία βάση υπολογισμού επί της οποίας υπολογίζεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσοστό εισφοράς των μισθωτών με πλήρη απασχόληση είναι το ποσό που αντιστοιχεί στο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, ο οποίος σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.3 (περ.α) της υποπαρ.ΙΑ.11 του άρθρου πρώτου του Ν.4093/2012, ανέρχεται στο ποσό των 586,08€ και ισχύει από 1-1-2017. 6.
Υπολογισμός εισφοράς εξαγοράς μη μισθωτών
Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 1δ) του άρθρου 34 Ν. 4387/2016 η εισφορά της εξαγοράς πλασματικών χρόνων των ελεύθερων επαγγελματιών – αυτοαπασχολούμενων (δηλ. των ασφαλισμένων των πρώην ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΤΑΝΤΠ και των προσώπων της αρ. Φ11321/59554/2170/22-12- 2016 Υ.Α. – ΦΕΚ τ.Β΄4569 - εγκύκλιος 11/2017), καθώς και όσων υπάγονται βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων πρώην ΟΓΑ στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης Αγροτών (άρθρου 40 του Ν. 4387/2016), υπολογίζεται με βάση το μηνιαίο εισόδημα κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης αναγνώρισης, σύμφωνα με τα άρθρα 39, 98 και 40 του Ν. 4387/16.
Α. Αιτήσεις υποβληθείσες μέχρι και 12/5/2016
Αιτήσεις αναγνώρισης πλασματικών χρόνων που έχουν υποβληθεί μέχρι και την 12/5/2016 αντιμετωπίζονται σύμφωνα με την προϊσχύουσα στους εντασσόμενους στον ΕΦΚΑ φορείς νομοθεσία.
Β. Αιτήσεις υποβληθείσες από 13/5/2016 έως και 31/12/2016
Ενεργοί ασφαλισμένοι
Η εισφορά υπολογίζεται στο μηνιαίο εισόδημα με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του προηγούμενου έτους (2015).
Ασφαλισμένοι σε διακοπή
• Για όσους έχουν διακόψει μέχρι και 31/12/2015 λαμβάνεται υπόψη ως μηνιαίο εισόδημα το ελάχιστο προβλεπόμενο άνω πενταετίας, κατά περίπτωση (586,08€ για ελεύθερους 6 επαγγελματίες ή αυτοαπασχολούμενους ή 410,26€ για ασφ/νους πρώην ΟΓΑ).
• Για όσους έχουν διακόψει από 1.1.2016 μέχρι και 31/12/2016 η εισφορά υπολογίζεται στο μηνιαίο εισόδημα με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του προηγούμενου έτους (2015).
Αιτήσεις υποβληθείσες από 1/1/2017 και εφεξής
Ενεργοί ασφαλισμένοι Εκκρεμεί ο προσδιορισμός της εισφοράς καθώς σχετίζεται με την εκκαθάριση των εισοδημάτων του προηγούμενου έτους. Ασφαλισμένοι σε διακοπή
• Για όσους έχουν διακόψει μέχρι και 31/12/2015 λαμβάνεται υπόψη ως μηνιαίο εισόδημα το ελάχιστο προβλεπόμενο άνω πενταετίας, κατά περίπτωση (586,08€ για ελεύθερους επαγγελματίες ή αυτοαπασχολούμενους ή 410,26€ για ασφ/νους πρώην ΟΓΑ).
• Για όσους έχουν διακόψει από 1/1/2016 έως 31/12/2016 η εισφορά υπολογίζεται στο μηνιαίο εισόδημα με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του προηγούμενου έτους (2015).
• Για όσους έχουν διακόψει μετά την 1/1/2107 εκκρεμεί ο προσδιορισμός της εισφοράς καθώς σχετίζεται με την εκκαθάριση των εισοδημάτων του προηγούμενου έτους.
Η ανώτατη μηνιαία βάση εισοδήματος για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς εξαγοράς πλασματικών χρόνων ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και ασφαλισμένων πρώην ΟΓΑ ανέρχεται στο δεκαπλάσιο του ποσού που αντιστοιχεί στον εκάστοτε προβλεπόμενο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών. Συνεπώς το ανώτατο όριο ασφαλιστέου εισοδήματος για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται στο ποσό των 5.860,80€ και ισχύει από 1-1-2017.
Η κατώτατη μηνιαία βάση ασφαλιστέου εισοδήματος επί της οποίας υπολογίζεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσό εισφοράς εξαγοράς για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους είναι το ποσό που αντιστοιχεί στο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, ο οποίος σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.3 (περ.α) της υποπαρ.ΙΑ.11 του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012, ανέρχεται στο ποσό των 586,08€ και ισχύει από 1-1-2017.
Για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΓΑ η κατώτατη μηνιαία βάση υπολογισμού εισφοράς ανέρχεται σήμερα σε 410,26€ (586,08 X70%).
Εάν κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για αναγνώριση πλασματικών χρόνων οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν εισφορές βάσει των άρθρων 39 και 40 του Ν. 4387/2016 ως ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι ή ασφαλισμένοι πρώην ΟΓΑ, αλλά το προηγούμενο έτος κατέβαλαν ασφαλιστικές εισφορές ως μισθωτοί, η εισφορά για την αναγνώριση υπολογίζεται επί του μηνιαίου εισοδήματος που προκύπτει κατ’ εφαρμογή των ρυθμίσεων των άρθρων 39 και 40 του Ν. 4387/2016, δηλαδή επί της προβλεπόμενης από τα ανωτέρω άρθρα ελάχιστης μηνιαίας βάσης υπολογισμού της ασφαλιστικής εισφοράς (586,08€ για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους και 410,26€ για τους πρώην ΟΓΑ).
Τρόπος καταβολής του ποσού εξαγοράς μισθωτών και μη μισθωτών
Η καταβολή του ποσού της εξαγοράς γίνεται:
α)Εφάπαξ, μέσα σε τρείς μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής παρέχεται έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς (άρθρο 1 παρ. 2 Ν. 4425/2016). Εξαγορά χρόνου που υπολείπεται του ενός έτους δεν τυγχάνει έκπτωσης.
Δεν προβλέπεται έκπτωση σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής.
Εξαγορά 12 μηνών (π.χ. σπουδών): Παρέχεται έκπτωση 2% σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής. 8 - Εξαγορά 1 έτους και 6 μηνών (π.χ. σπουδών): Παρέχεται έκπτωση 2% σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής.
- Εξαγορά 3 ετών και 9 μηνών (π.χ. σπουδών): Παρέχεται έκπτωση 6% σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής.
β) Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται (Τόσες δόσεις όσοι οι μήνες που αναγνωρίζονται). Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόσης, το ποσό αυτής επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη.
γ) Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, εξακολουθεί να ισχύει η πρόβλεψη της παρ.4 εδ. γ΄ του άρθρου 40 του Ν.3996/2011, όπως ισχύει, σύμφωνα με την οποία το ποσό εξαγοράς παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση, ποσό ίσο με το ¼ του ποσού της σύνταξης.
Καταργούμενες διατάξεις για την εξαγορά χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας μισθωτών και μη μισθωτών
● Από την έναρξη ισχύος της κοινοποιούμενης διάταξης (13/5/2016), ο χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας αναγνωρίζεται πλέον σύμφωνα με τα ανωτέρω, ως προς τον προσδιορισμό της καταβαλλόμενης εισφοράς εξαγοράς, καταργούμενου του άρθρου 2 του Ν. 1358/83. Επίσης, από 13/5/2016 καταργείται το άρθρο 3 του Ν. 1358/83 το οποίο έδινε τη δυνατότητα αναγνώρισης του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας στους συνταξιούχους και σε περίπτωση θανάτου από τα μέλη της οικογένειας του θανόντος. Οι λοιπές προϋποθέσεις αναγνώρισης του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας που προβλέπονται από τις διατάξεις του Ν. 1358/83 εξακολουθούν να ισχύουν.
● Όπως ρητά ορίζεται στην παρ.4 του άρθρου 34 του Ν.4387/2016 από 13/5/2016 (ημερομηνία ισχύος του νόμου), καταργείται το εδάφιο γ΄ της παρ.2 του άρθρου 40 του Ν.2084/1992, όπως τροποποιημένο ισχύει μετά την αντικατάσταση του με την παρ.18 του άρθρου 10 του Ν.3863/2010, και από 01.01.2011 με το άρθρο 40 του Ν. 3996/2011, ήτοι η έκπτωση ποσοστού 50% επί του ποσού της εξαγοράς του χρόνου στρατιωτικής θητείας που δόθηκε σε όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1/1/2015 και εφεξής.
Αναλυτικά η εγκύκλιος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου