Από το energypress.gr
Μετά την επιστροφή της ως μεγάλη δύναμη στη Μέση Ανατολή μέσω της χρήσης ισχύος στη Συρία, η Ρωσία χρησιμοποιεί πλέον το άλλο δυνατό της χαρτί, την ενέργεια, προκειμένου να ενισχύσει την επιρροή της στην περιοχή.
Μια σειρά συμφωνιών επιτρέπουν στη Ρωσία και τα κράτη του Κόλπου να συνεργαστούν σε τομείς κοινών συμφερόντων, πέραν της Συρίας, όπου στηρίζουν διαφορετικά στρατόπεδα στον έμμεσο πόλεμο που διεξάγουν. Τον τελευταίο μονάχα μήνα, η Ρωσία συνέβαλε στην πρώτη συμφωνία μεταξύ του ΟΠΕΚ και των υπολοίπων παραγωγών εδώ και 15 χρόνια, προκειμένου να μειωθεί η παραγωγή αργού, ενώ παράλληλα εξασφάλισε μια επένδυση ύψους 5 δις. δολαρίων από την καταριανή πετρελαϊκή στη Rosneft και στη συνέχεια η Rosneft προέβη στην εξασφάλιση μεριδίου έναντι 2,8 δις. δολαρίων στο αιγυπτιακό κοίτασμα αερίου Σορούκ.
"Η Ρωσία ενδιαφέρεται ιδιαίτερα να ..
αυξήσει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή με κάθε τρόπο", παρατηρεί ο Φιοντόρ Λουκιάνωφ, πρόεδρος του συμβουλίου εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής της Ρωσίας.
Τα παραπάνω αντανακλούν το ότι τα γεγονότα στην περιοχή εξελίσσονται προς όφελος του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Η χαλάρωση των αμερικανικών συμμαχιών στον Κόλπο τα τελευταία χρόνια, το κόστος που προκάλεσε το φθηνό πετρέλαιο στις εξαρτημένες οικονομίες και η αναγνώριση ότι η Ρωσία δεν μπορεί να αγνοηθεί σε θέματα περιφερειακής ασφάλειας, σημαίνουν πως ο Πούτιν βρίσκει ολοένα και μεγαλύτερα περιθώρια.
Η σοβιετική σφαίρα επιρροής
Οι ρωσικές εταιρείες και οι διπλωμάτες σημειώνουν πρόοδο στις πρώην σοβιετικές αγορές του Ιράν και της Β. Αφρικής, καθώς αναβιώνουν πολιτικές και ενεργειακές σχέσεις, αλλά και το εμπόριο όπλων, που είχαν ατροφήσει μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Η Ρωσία επίσης έχει συνάψει μια ισχυρή σχέση με την Αίγυπτο, μέσω του προέδρου Σίσι.
Οι φιλοδοξίες της στον Κόλπο παραμένουν μετριασμένες επειδή οι αμερικανικοί δεσμοί στην ασφάλεια και την οικονομία παραμένουν βαθιοί, υπογραμμίζει ο Λουκιάνωφ. Αν και η γεωπολιτική έπαιξε σημαντικό ρόλο, τα βασικά ρωσικά κίνητρα για την επίτευξη συμφωνιών προς σταθεροποίηση της τιμής του αργού και της εξασφάλισης επενδύσεων στη Rosneft, ήταν οικονομικά, σημειώνει.
Οι διπλωμάτες που ενεπλάκησαν στη συμφωνία ΟΠΕΚ-Ρωσίας είδαν την πετρελαϊκή διπλωματία ως ένα πεδίο μη σύγκρουσης, το οποίο εκμεταλλεύτηκαν οι δύο πλευρές για να ανοίξουν διαύλους επικοινωνίας στο υψηλότερο επίπεδο και να εξασφαλίσουν ένα κοινό στόχο, την στήριξη των τιμών. Η συμφωνία συμπεριέλαβε άμεσες συνομιλίες του Πούτιν και των Σαουδαράβων και Ιρανών ομολόγων του, ενώ η επίτευξή της ήρθε μετά από ένα τηλεφώνημα αργά το βράδυ μεταξύ του Ρώσου και του Σαουδάραβα υπουργού Πετρελαίου.
Αντίστοιχα, όταν το Κατάρ απέκτησε ποσοστό 19,5% στη Rosneft έναντι 10,2 δις. ευρώ, στο οποίο μετείχε και η Glencore, αυτό το μήνα, μια αιτία για το ενδιαφέρον του εμιράτου ήταν η γεωπολιτική διάσταση, σύμφωνα με πηγές που είχαν σχέση με τις διαπραγματεύσεις. Το Κατάρ είδε την επένδυση ως μέσο εξασφάλισης πολιτικών και εμπορικών δεσμών, δήλωσε η ανώνυμη πηγή.
Η εικόνα αλλάζει
"Αυτό που συμβαίνει τώρα αφορά την ευρύτερη εικόνα", δήλωσε ο Θέοντορ Κάρασικ, σύμβουλος στην Gulf State Analytics, ο οποίος μετείχε μέχρι φέτος στο εμπορικό συμβούλιο του Ντουμπάι για τη Ρωσία. "Δεν αφορά μόνο τη Συρία, αλλά και τη Λεβαντίνη, όπως και τη Βόρεια Αφρική, λόγω της Αιγύπτου και της Λιβύης", σημειώνει.
Οι αλλαγές είναι πιθανό να επιταχυνθούν μέσω της πιο διαχειριστικής στάσης του νέου προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στην εξωτερική πολιτική, εκτιμά.
Η συμφωνία με την Qatar Investment Authority είναι επίσης αξιοσημείωτο επειδή η Ρωσία και το Κατάρ έχουν μια ιδιαίτερα δύσκολη σχέση. Η Μόσχα αντιμετωπίζει το εμιράτο ως υποστηριχτή ισλαμιστικών τρομοκρατικών ομάδων στην Τσετσενία κατά τη διάρκεια του πολέμου αυτού, όπως και τώρα στη Συρία. Ρώσοι πράκτορες εκτέλεσαν τον Τσετσένο ηγέτη, Ζελιμχάν Γιανταρμπίγιεβ στη Ντόχα το 2004.
Αυτά καθιστούν ακόμα πιο εντυπωσιακή την επαφή του εμίρη του Κατάρ με τον Πούτιν την περασμένη εβδομάδα, τη στιγμή που ρωσικά αεροσκάφη βομβάρδιζαν τους αντάρτες στο Χαλέπι. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Κρεμλίνου, οι δύο ηγέτες συζήτησαν για τη συμφωνία της Rosneft και για το πως να "επεκτείνουν τη συνεργασία τους στο εμπόριο, την οικονομία και την ανθρωπιστική βοήθεια".
Δεν υπήρξε καμία αναφορά στο Χαλέπι ή τη Συρία, όπου ο Πούτιν στηρίζει τον πρόεδρο Ασάντ. Ο Ρώσος πρέσβης δολοφονήθηκε τη Δευτέρα στην τουρκική πρωτεύουσα, σε μια κίνηση που σχετίζεται με τον συριακό εμφύλιο.
Η Rosneft και η ανταγωνίστρια Gazprom είναι πρόθυμες να επεκτείνουν την δραστηριότητά τους στο LNG στη Μέση Ανατολή, όπως υπογραμμίζει η Βαλεντίνα Κρέτσμαρ, αναλύτρια της Wood MacKenzie. Το Κατάρ είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG στον πλανήτη.
Μια μακρά ιστορία
Η Ρωσία διαθέτει μακρόχρονη παρουσία στη Μέση Ανατολή, καθώς έχει πολεμήσει πολλές φορές με την Περσία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία μέσα στους αιώνες. Εισήλθε στον αραβικό κόσμο κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, υποστηρίζοντας την Αίγυπτο του Νασέρ και την μετααποικιοκρατική Αλγερία, αλλά και τη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη και την τότε Νότια Υεμένη. Οι ΗΠΑ εξασφάλισαν τις αραβικές μοναρχίες και το Ισραήλ. Η σοβιετική θέση στην περιοχή υπήρξε πάντα ασταθής και εν πολλοίς κατέρρευσε με το τέλος του κομμουνισμού.
Αν και η είσοδος της Ρωσίας στο LNG είναι σχετικά καινούρια, το εμπόριο όπλων παρέχει τις κατάλληλες οδούς στη Ρωσία για να συνεχίσουν από εκεί που σταμάτησαν οι Σοβιετικοί. Μεταξύ του 2006 και του 2015, η Ρωσία πούλησε όπλα αξίας 12,7 δις. δολαρίων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, έναντι 6 δις. δολαρίων την προηγούμενη δεκαετία, σύμφωνα με τα στοιχεία της οργάνωσης SIPRI.
Η Ρωσία έχει επωφεληθεί από μια αποτελεσματική, αν και φρικαλέα, επίδειξη των οπλικών της συστημάτων στη Συρία, αλλά και από την απόσυρση των ΗΠΑ από την περιοχή, τονίζει ο Νικολάι Κοζανώφ, εταίρος της Chatham House. Το εξαμελές Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου "είναι μια πολύ δύσκολη και ανταγωνιστική αγορά για τη Ρωσία, αλλά εισέρχονται σιγά-σιγά", δηλώνει, επικαλούμενος την αγορά αντιαρματικών συστημάτων από το Μπαχρέιν το 2014.
Προς το παρόν, οι πωλήσεις αυξήθηκαν περισσότερο στις χώρες εκτός του Συμβουλίου. Η Αίγυπτος υπέγραψε συμφωνία πολλών δισεκατομμυρίων για την αγορά ρωσικών αεροσκαφών και άλλων όπλων το 2014, ενώ οι πωλήσεις προς το Ιράκ αυξάνονται και συνεχίζονται οι επαφές με το Ιράν (μετά τη λήξη των κυρώσεων) με αρκετές υποσχέσεις για το Κρεμλίνο. Τέλος, η Αλγερία παραμένει τεράστιος καταναλωτής ρωσικών όπλων.
Το διακύβευμα στη Λιβύη
Πάντως, η Λιβύη είναι που μπορεί να αποδειχτεί το επόμενο μεγάλο στοίχημα του Πούτιν στη Μέση Ανατολή, μετά τη Συρία, σύμφωνα με τον Κοζανώφ.
Η Ρωσία έχει συνάψει σχέσεις με τον Λίβυο στρατιωτικό ηγέτη, Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος επισκέφτηκε τη Μόσχα δύο φορές τους τελευταίους έξι μήνες για να ζητήσει ένοπλη υποστήριξη. Ο Χαφτάρ, που διαθέτει ήδη την στήριξη των ΗΑΕ και της Αιγύπτου, έχει κερδίσει έδαφος εις βάρος των αντιπάλων του, οι οποίοι υποστηρίζονται από το Κατάρ, την Τουρκία και τη Δύση. Αν νικήσει, το κέρδος για τη Ρωσία θα είναι υψηλό.
Η εταιρεία εμπορίας όπλων της Ρωσίας, Rosoboronexport, έχασε τουλάχιστον 4 δις. δολάρια σε συμβόλαια και η Gazprom αρκετά ακόμα δισεκατομμύρια σε συμφωνίες ερευνών υδρογονανθράκων που είχε υπογράψει με τον Καντάφι πριν την πτώση του. Το Κρεμλίνο πλέον αναζητά την επιστροφή του.
των Μαρκ Τσάμπιον και Χαβιέρ Μπλας
(Bloomberg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου