Τον Μάρτιο, η κρατική εταιρεία πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν, Socar Trading, αποφάσισε να μαζέψει τα "απομεινάρια" της Phibro, μιας εταιρείας με μακρά ιστορία στο trading εμπορευμάτων. Εξαγοράζοντας την αμερικανική εταιρεία που κυριάρχησε στις αγορές εμπορευμάτων για το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα, το Αζερμπαϊτζάν έβαλε τη σφραγίδα του σε μια νέα, αυξανόμενη παγκόσμια τάση που θέλει τα κράτη να δημιουργούν γιγάντιες εταιρείες οι οποίες θα αγοράζουν και θα πωλούν τους φυσικούς τους πόρους.
Στην ίδια παρέα με το Αζερμπαϊτζάν βρίσκονται επίσης η Σαουδική Αραβία, η Κίνα, το Ομάν, η Ταϊλάνδη και η Ρωσία, οι οποίες δημιουργούν από ...
το μηδέν ή επεκτείνουν τις δικές τους κρατικά ελεγχόμενες επιχειρήσεις ούτως ώστε να προμηθεύονται και να διαπραγματεύονται σιτηρά, πετρέλαιο, μέταλλα και άλλα εμπορεύματα, παρακάμπτοντας παραδοσιακούς traders όπως η Glencore ή ηCargill.
"Οι χώρες θέλουν να έχουν τον πρώτο λόγο στην πώληση της παραγωγής τους, ή να ελέγχουν τις προμήθειές τους", εξηγεί ο επικεφαλής συναλλαγών της Socar, Arzu Αzimov. "Υπάρχει πλέον μια τάση οι κρατικές επιχειρήσεις να δημιουργούν τους δικούς τους βραχίονες συναλλαγών".
Πώς δομήθηκαν
Οι εταιρείες trading εμπορευμάτων είναι οι μεσίτες του παγκόσμιου εμπορίου, καθώς ελέγχουν τη ροή καυσίμων, δημητριακών και μετάλλων μεταξύ των παραγωγών και των καταναλωτών. Οι νέες, κρατικά ελεγχόμενες εταιρείες συναλλαγών αυτο-δομήθηκαν μέσα από εξαγορές και γρήγορη οργανική ανάπτυξη, ενώ κάποιες άρπαξαν ακόμη και στελέχη από ανταγωνιστικές εταιρείες των ΗΠΑ και της Ευρώπης για να συντονίσουν την επέκτασή τους.
Με την άφθονη ρευστότητα που έχουν στη διάθεσή τους και την προνομιακή πρόσβαση στους φυσικούς πόρους των χωρών που τις ελέγχουν, οι εταιρείες αυτές θα μπορούσαν να αρπάξουν σοβαρό μερίδιο αγοράς από τους σημερινούς ηγέτες του κλάδου. "Η άνοδος των κρατικά ελεγχόμενων traders είναι μια αναπόφευκτη αρνητική εξέλιξη για τους παραδοσιακούς οίκους συναλλαγών. Αυξάνει τον ανταγωνισμό", σχολιάζει ο Alex Griffiths, επικεφαλής τομέα φυσικών πόρων της Fitch Ratings.
Η μεταμόρφωση των επιχειρήσεων
Η Chinaoil, την οποία ελέγχουν από κοινού η China National Petroleum και η Sinochem, ήταν ένα από τα πρώτα δείγματα της νέας γενιάς – και ίσως το πιο επιτυχημένο. Ξεκινώντας στο Πεκίνο το 1993, η Chinaoil επεκτάθηκε στη Νέα Υόρκη και τη Σιγκαπούρη, αυξάνοντας τον όγκο συναλλαγών της κατά 15% ετησίως. Σήμερα, αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους traders του αργού πετρελαίου της Μέσης Ανατολής. Πριν από μία δεκαετία διαχειριζόταν περίπου 1 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα. Το περασμένο έτος το νούμερο αυτό είχε φτάσει στα 2,6 εκατομμύρια – σχεδόν όσα διαχειρίζεται η Trafigura, ο τρίτος μεγαλύτερος ανεξάρτητος trader πετρελαίου.
Η Chinaoil δεν είναι μόνη. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η China Petroleum & Chemical, γνωστή και ως Sinopec, μετέτρεψε τον βραχίονά της Unipec σε ένα μεγαθήριο, με ετήσια έσοδα 170.000 δισ. δολαρίων –περισσότερα από την Cargill– και όγκο συναλλαγών που έφτανε τα 4,2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το περασμένο έτος, χαρίζοντάς της την πέμπτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη με τους μεγαλύτερους traders εμπορευμάτων.
Στα σιτηρά, η κινεζική Cofco δαπάνησε πέρυσι 3,5 δισ. δολάρια για να αγοράσει μερίδια στη Nidera της Ολλανδίας και τη Noble Agri του Χονγκ Κονγκ. Στη συνέχεια προσέλαβε ένα στέλεχος της Archer Daniels Midland να ηγηθεί του εγχειρήματος. Ο David MacLennan, διευθύνων σύμβουλος της Cargill, έχει χαρακτηρίσει τα σχέδια της Cofco "μεταμορφωτικά".
Η Gazprom Marketing & Trading πήρε ζωή ως βραχίονας της ρωσικής κρατικής εταιρείας φυσικού αερίου Gazprom πριν από 16 χρόνια από δύο traders στο άνευρο προάστιο Ρίτσμοντ του Λονδίνου. Η μονάδα η οποία τριπλασίασε τα κέρδη της από 2008 έως το 2013 έχει εκατοντάδες υπαλλήλους στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Χιούστον, τη Σιγκαπούρη και αλλού.
Θέλει γερό στομάχι
Οι κρατικά ελεγχόμενες εταιρείες trading, που συχνά βρίσκονται υπό αυστηρό πολιτικό έλεγχο, θα πρέπει να περιμένουν να δουν εάν οι επόπτες τους έχουν το στομάχι να δεχτούν τις ζημίες από τις συναλλαγές –συνηθισμένο φαινόμενο στην αγορά των εμπορευμάτων– και να αποδείξουν ότι έχουν τη σβελτάδα για να αρπάξουν τις ευκαιρίες.
Όταν η ιαπωνική πόλη Φουκουσίμα επλήγη το 2011 από σεισμό και τσουνάμι, η αντίδραση των έμπειρων εταιρειών συναλλαγών ήταν άμεση. Εν αναμονή υψηλότερης ζήτησης για πετρέλαιο από την Ιαπωνία, έσπευσαν να ανακατευθύνουν τα δεξαμενόπλοια, που έπλεαν ακόμη και σε μέρη τόσο μακρινά όσο η Χιλή.
"Το βασικό πρόβλημα είναι πως εταιρείες που ελέγχονται από κυβερνήσεις και ανάληψη ρίσκου είναι δύο πράγματα που δεν ταιριάζουν μαζί", λέει ο Graham Sharp, συνιδρυτής τηςTrafigura, ο οποίος εργάζεται σήμερα στη συμβουλευτική Oliver Wyman. "Είναι δύσκολο από πλευράς κουλτούρας".
Η άνοδος των κρατικά ελεγχόμενων trader φέρνει στο νου την "ωρίμανση" των κρατικών εταιρειών πετρελαίου τη δεκαετία του 2000, όταν όμιλοι όπως η Petrσleo Bresileiro της Βραζιλίας και η Rosneft της Ρωσίας κατέληξαν να διαδραματίζουν μείζονα ρόλο στη βιομηχανία των φυσικών πόρων. Και εδώ η λογική είναι παρόμοια: κρατήστε τον έλεγχο των εμπορευμάτων εντός των συνόρων. Για αυτούς τους traders, η κερδοφορία δεν είναι ο πρωταρχικός στόχος – προέχουν οι εθνικοί στόχοι. Όπως το θέτει ο Azimov της Socar: "Προστατεύουμε πάντα το συμφέρον των χωρών μας".
(ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΥΡΙΑΝΙΔΗ - ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ, Κεφάλαιο, 13/6/2015)
ΠΗΓΗ:energypress.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου