Φινλανδία. Έξω, ο αέρας λυσσομανά. Ο Mika Anttonen, όμως, μπαίνει στη σάουνά του. Ρίχνει νερό στα κάρβουνα, από όπου ξεπηδά ένα σύννεφο ατμού. Η θερμοκρασία γίνεται σχεδόν αποπνικτική. Σε αυτόν τον χώρο, ορισμένες μέρες, ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας συλλογίζεται την τελευταία "αποστολή” του: να σώσει τον πλανήτη, η θερμοκρασία του οποίου, όπως και μέσα στη σάουνά του, αυξάνεται ταχύτατα.
"Η κατάσταση συνεχώς χειροτερεύει”, λέει ο 53χρονος Anttonen και προσθέτει:
"Πρέπει να δράσουμε το συντομότερο δυνατό”.Η ανησυχία του ξενίζει, καθώς είναι ένας άνθρωπος της πετρελαϊκής βιομηχανίας. Πρώην trader της αγοράς ενέργειας, σήμερα διευθύνει τη δική του εταιρεία διύλισης πετρελαίου. Πρόκειται για την St1, με έδρα το Ελσίνκι. Η εταιρεία, που το 2019 εμφάνισε έσοδα ύψους 7,8 δισ. δολαρίων, διυλίζει σχεδόν 24 εκατ. βαρέλια πετρελαίου ετησίως, λειτουργεί 1.300 πρατήρια καυσίμων στη Σκανδιναβία και κατέχει μερίδιο άνω του 15% της αγοράς ντίζελ σε Νορβηγία, Σουηδία και Φινλανδία.
"Αν δεν το κάναμε εμείς [να διυλίσουμε και να πουλήσουμε το πετρέλαιο], θα το έκανε κάποιος άλλος”, λέει ο Anttonen, προσθέτοντας: "Πρέπει να διασφαλίσω ότι η εταιρείας μας θα επιβιώσει”. Ο ίδιος είναι ο έκτος πλουσιότερος άνθρωπος της Φινλανδίας, με την περιουσία του να εκτιμάται στα 1,4 δισ. δολάρια, γεγονός που περιπλέκει την όλη υπόθεση.
Ο Anttonen, ωστόσο, είναι αποφασισμένος να κάνει το μεγάλο βήμα, πέρα από τα ορυκτά καύσιμα. Η St1 έχει επενδύσει 200 εκατ. δολάρια σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας την τελευταία τριετία, ποσό που αντιστοιχεί στο 44% των καθαρών κερδών της το αντίστοιχο διάστημα, ή στο 1% των εσόδων της. Ο δε Anttonen πιέζει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επιβάλλουν χρεώσεις στις εταιρείες για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και να περιορίσουν τις αεροπορικές πτήσεις μικρών αποστάσεων. Επιπλέον, με κάθε ευκαιρία, σε συνέδρια και συνόδους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρουσιάζει το σχέδιό του για τον "ενεργειακό μετασχηματισμό”. Παρότι ο ίδιος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το πετρέλαιο, ελπίζει να λειτουργήσει ως "καταλύτης” για αλλαγή. "Είναι ευθύνη μας να συνεισφέρουμε”, εξηγεί.
Στο πλαίσιο αυτό, χρηματοδοτεί έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που ελπίζει ότι αν αναπτυχθούν σε κλίμακα θα μπορέσουν να ανταγωνιστούν τα ορυκτά καύσιμα, όπως η μονάδα γεωθερμικής ενέργειας στο Έσποο της Φινλανδίας, η οποία όταν ολοκληρωθεί το επόμενο έτος θα μπορεί να καλύψει το 10% των αναγκών θέρμανσης της περιοχής. Έχει βάλει σκοπό επίσης να αναδασώσει μεγάλα τμήματα του πλανήτη, ξεκινώντας από ένα πιλοτικό έργο στο Μαρόκο που προβλέπεται η φύτευση "ταχέως αναπτυσσόμενων” δέντρων.
Η μεγαλύτερη φιλοδοξία του Anttonen, ωστόσο, είναι να "φυλακίσει” το διοξείδιο του άνθρακα που υπάρχει στην ατμόσφαιρα και να το μετατρέψει σε ενέργεια, ένα σχέδιο που ονομάζεται "Power-to-X”. Η ιδέα αφορά τη σύντηξη του διοξειδίου του άνθρακα με μόρια υδρογόνου που θα παράγονται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με στόχο τη δημιουργία ενός νέου συνθετικού καυσίμου. Ωστόσο, πρόκειται για μια ιδέα που δεν έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να υλοποιηθεί.
Η πανδημία του κορονοϊού ενδεχομένως να βοηθήσει στην περιβαλλοντική προσπάθεια του Anttonen, καθώς έχει συρρικνώσει τη ζήτηση και έχει οδηγήσει σε υπερπροσφορά πετρελαίου. "Αν κοιτάξετε την πλειοψηφία των διυλιστηρίων, στην πραγματικότητα είναι ζημιογόνα, βραχυπρόθεσμα”, λέει ο Πέτρι Γκοστόβσκι, αναλυτής μετοχών της Inderes, με έδρα το Ελσίνκι. "Οι εταιρείες θα πρέπει να επιταχύνουν τις επενδύσεις τους [σε ανανεώσιμες πηγές ενέργεια]", προσθέτει.
"Παρά την πανδημία, οι εκπομπές ρύπων [μέχρι τώρα] μειώθηκαν πολύ, πολύ λίγο", σημειώνει ο Anttonen. Αλλά δεν υπάρχει χρόνος για μεμψιμοιρία - ούτε να αναρωτηθούμε για το παράδοξο της κατάστασης. "Το ερώτημα", προσθέτει, "είναι πώς αντιμετωπίζουμε αυτό το πρόβλημα;".
Ο σκληρός ρεαλισμός του Anttonen έχει τις ρίζες του στους προγόνους του. Και οι δύο παππούδες του πολέμησαν στον Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο παππούς του από την πλευρά του πατέρα του έχασε το μάτι του από σφαίρα Ρώσων στρατιωτών και στη συνέχεια τραυματίστηκε από θραύσματα οβίδας. "Αργότερα όμως αστειευόταν με αυτό: ‘Οι Ρώσοι, πήραν το μάτι μου, αλλά πήρα μέταλλο ως αποζημίωση’, έλεγε", θυμάται ο Anttonen.
Ο πόλεμος συνέβαλε στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου της Φινλανδίας και, κατ 'επέκταση, και του επιπέδου των κρατικών υπηρεσιών της χώρας, οι οποίες αποτέλεσαν ζωτικό στήριγμα για τον Anttonen κατά την παιδική του ηλικία. Οι γονείς του πήραν διαζύγιο όταν ήταν πέντε ετών και εκείνος μεγάλωσε με τη μητέρα του, ως παιδί μονογονεϊκής οικογένειας. "Δεν είχαμε χρήματα”, θυμάται.
Σε ηλικία 19 ετών, μετά την εκπλήρωση της υποχρεωτικής στρατιωτικής του θητείας, ο Anttonen φοίτησε στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, όπου πήρε πτυχίο τεχνολογίας και ενεργειακών σπουδών. Το τελευταίο έτος των σπουδών του, το 1989, προσελήφθη στον φινλανδικό πετρελαϊκό κολοσσό Neste, και ξεκίνησε την καριέρα του ως trader στην αγορά ενέργειας. Η δουλειά ήταν απλή: Ο Anttonen αγόραζε πετρέλαιο από τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια και στη συνέχεια το πουλούσε με προσαύξηση στις αγορές της Δύσης, όπως στη Νέα Υόρκη.
Σταδιακά ο Anttonen ανελίχθηκε, ωστόσο δυσανασχετούσε με το μοντέλο εσωτερικής διαχείρισης που ακολουθούσε η Neste, που μεταξύ άλλων προέβλεπε την πρόσληψη υπαλλήλων αποκλειστικά εκ των έσω. "Δεν μπορούσαμε να βρούμε ταλαντούχους ανθρώπους", θυμάται, οδηγώντας στα περίχωρα του Ελσίνκι ένα Audi A4, το οποίο κινείται με αιθανόλη που παράγεται από απόβλητα.
Εκείνη την εποχή σκέφθηκε να αποχωρήσει από τη Neste και να πορευθεί αυτόνομα, αλλά δίστασε, καθώς θεωρούσε ότι ήταν ανέφικτο. Η εμπορία προϊόντων ενέργειας απαιτεί μεγάλο κεφάλαιο εκκίνησης, αφού για να έχεις κέρδος από τα πετρελαιοειδή πρέπει να κάνεις μεγάλες συναλλαγές. Ωστόσο, με την παρότρυνση ενός φίλου, στα μέσα της δεκαετίας του 1990 ο Anttonen απευθύνθηκε στην ελβετική τράπεζα United Overseas Bank και ζήτησε δάνειο ύψους 100 εκατ. δολαρίων. Δεν πίστευε ότι η τράπεζα θα ενέκρινε το αίτημά του, αλλά διαψεύσθηκε.
Με το ποσό αυτό, το 1996, ο Anttonen μπήκε στο μετοχικό κεφάλαιο μιας νέας τότε εταιρείας, της Greenergy Baltic (την οποία στη συνέχεια εξαγόρασε από τους αρχικούς της μετόχους και τη μετονόμασε σε St1). Μερικά χρόνια αργότερα όμως, άρχισε να βαριέται. "Άρχισα να συνειδητοποιώ πόσο χαζή δουλειά ήταν η εμπορία πετρελαίου. Αγοράζεις ένα φορτίο και το πουλάς ακριβότερα... Δεν είχε κάποιο νόημα”, θυμάται. Πούλησε λοιπόν τη δραστηριότητα εμπορίας στην Enron το 2000.
Ο Anttonen χαρακτηρίζει τα χρόνια που ακολούθησαν ως "πορεία προς την ενηλικίωση”, καθώς άρχισε να αναζητά επιχειρηματικές ευκαιρίες που θα μπορούσαν "να κάνουν τον κόσμο λίγο καλύτερο". Έτσι, ξεκίνησε η ενασχόλησή του με τον ακτιβισμό για το κλίμα. Ωστόσο, συνέχισε να επενδύει στον κλάδο των ορυκτών καυσίμων, εξαγοράζοντας μια θυγατρική της ExxonMobil το 2007, ένα δίκτυο 565 πρατηρίων από τη Shell το 2010 και επεκτείνοντας την δραστηριότητα διύλισης πετρελαίου της St1.
Κινήσεις που βοήθησαν τον Anttonen να χρηματοδοτήσει τα σχέδιά του για την προστασία του κλίματος, συμπεριλαμβανομένου του project "Power-to-X", το οποίο απαιτεί κολοσσιαίες καινοτομίες ώστε να καταστεί εφικτή η δέσμευση και επαναχρησιμοποίηση του άνθρακα. Παραδέχεται ότι απέχει ακόμη πολύ από τον στόχο του. "Για την ανάπτυξη του εξοπλισμού [ανακύκλωσης του άνθρακα], θα έλεγα ότι απαιτούνται 10, 15 χρόνια", λέει. "Στη συνέχεια, για να το κάνεις αυτό σε μεγάλη κλίμακα, θα χρειαστούν 30 έως 50 χρόνια", προσθέτει.
Το πρόβλημα, βέβαια, είναι ότι μπορεί να μην έχουμε τόσο πολύ χρόνο στη διάθεσή μας. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η θερμοκρασία του πλανήτη θα φτάσει σε επικίνδυνα επίπεδα μόλις στο κοντινό 2030. "Μπορεί να χάσουμε μεγάλο μέρος των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Μπορεί να έχουμε θύματα λόγω αυτού. Μπορεί να έχουμε πολέμους [για το κλίμα]", παραδέχεται ο Anttonen. "Θα πεθάνουμε όλοι, πριν τα καταφέρουμε; Δεν το πιστεύω”, καταλήγει, επαναλαμβάνοντας την ίδια φράση σαν να προσπαθεί να πείσει τον εαυτό του.
Του Noah Kirsch
Από το capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου