Τα μέχρι σήμερα βεβαιωμένα κοιτάσματα ΦΑ στην Ανατολική Μεσόγειο δεν ξεπερνούν το 2,5-3% των παγκόσμιων αποθεμάτων (193,5 TCM- ΒΡ Energy Statistics 2018). Άρα ενώ είναι υπολογίσιμη δύναμη, η Ανατολική Μεσόγειος δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ‘’ομφαλός της γης’’, που θα μπορούσε να καθορίζει τις εξελίξεις σε αυτό τον τομέα. Έχοντας υπόψη τις σημερινές υφιστάμενες υποδομές, (κέντρα υγροποίησης της Αιγύπτου), οι εξαγωγικές δυνατότητες της περιοχής είναι περίπου 15-16 BCM/έτος, πλην όμως..
χρειάζονται πρόσθετες ανακαλύψεις σημαντικών κοιτασμάτων. Εκτός των άλλων η Αίγυπτος παραμένει ακόμα ελλειμματική, λειτουργώντας αποτρεπτικά, προς το παρόν, για εξαγωγές. Στους επόμενους χάρτες παρουσιάζονται τα κοιτάσματα ΦΑ, οι υφιστάμενες υποδομές και οι εξαγωγικές διαδρομές από την Ανατολική Μεσόγειο.
Κοιτάσματα Φυσικού Αερίου, Υποδομές και Εξαγωγικές Δυνατότητες στην Ανατολική Μεσόγειο
Από τους χάρτες βλέπουμε αμέσως το συγκριτικό πλεονέκτημα της Αιγύπτου με τις υποδομές υγροποίησης στο Idku και την Damietta, (ελέγχονται, από τις μεγάλες εταιρίες Shell και ENI αντίστοιχα, οι οποίες δραστηριοποιούνται έντονα στην περιοχή και διαχειρίζονται μεγάλες ανακαλύψεις). Είναι εύλογο λοιπόν οι εταιρίες αυτές να μην θέλουν να προχωρήσουν σε πρόσθετες επενδύσεις για κατασκευή νέων υποδομών, εφόσον διαθέτουν δικές τους στην περιοχή και οι οποίες σήμερα υπολειτουργούν. Βέβαιο είναι επίσης ότι δεν θα ήθελαν να επενδύσουν σε αγωγούς μεταφοράς ΦΑ, σε υποδομές τρίτων ή να προχωρήσουν σε νέες επενδύσεις, αχρείαστες για αυτές και χρήσιμες στους ανταγωνιστές τους. Όταν δε μιλούμε για επενδύσεις σε αυτούς τους τομείς αναφερόμαστε σε πολλά δις. δολάρια. Είναι φυσικό λοιπόν μεταξύ των αναδόχων εταιριών οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Κυπριακή ΑΟΖ και την ευρύτερη περιοχή να υπάρχουν αντιτιθέμενα συμφέροντα τα οποία επηρεάζουν αρνητικά την συνένωση δυνάμεων και την κοινή προσπάθεια δημιουργίας υποδομών για εξαγωγικές δυνατότητες.
Έτσι ένα νέο κέντρο υγροποίησης ΦΑ στο Βασιλικό της Κύπρου από την Exxon- Mobil θα λειτουργούσε ανταγωνιστικά προς τα κέντρα υγροποίησης της Αιγύπτου και τις εταιρίες που το λειτουργούν. Είναι επίσης βέβαιο ότι το γεγονός αυτό δεν θα άρεσε στην κυβέρνηση της Αιγύπτου.
Εναλλακτικός τρόπος μεταφοράς του ΦΑ των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου είναι μέσω αγωγών προς την Ευρώπη ή την Τουρκία. Για μεν την Ευρώπη έχει ήδη προταθεί ο αγωγός East Med, μήκους 1900-2000 χλμ, ο οποίος βρίσκεται υπό μελέτη. Κατά την άποψη μου το σχέδιο αυτό δεν μπορεί να ανταγωνισθεί τα υφιστάμενα κέντρα υγροποίησης της Αιγύπτου, αλλά ούτε και το εν δυνάμει σχέδιο του κέντρου υγροποίησης στο Βασιλικό της Κύπρου, εκτός και αν υπάρξουν νέες ανακαλύψεις στην περιοχή και ιδίως δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης. Πιστεύω ότι το σχέδιο East Med συντηρείται ‘’πολιτικά’’ για να θέτει σε αμφισβήτηση τον άλλο εναλλακτικό δρόμο προς την Τουρκία, η οποία θα μπορούσε να είναι ελκυστική και καλή αγορά στην Ανατολική Μεσόγειο.
Όμως οι διαρκείς γεωπολιτικές προκλήσεις και εντάσεις εξ αιτίας της απρόβλεπτης, αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια, αναγκάζει τους γείτονες της και νόμιμους κατόχους των κοιτασμάτων, να διαγράψουν κάθε πιθανότητα σύνδεσης και τροφοδοσίας της Τουρκικής αγοράς με το φυσικό τους Αέριο. Η Τουρκία για να ικανοποιήσει τις τεράστιες ανάγκες της σε ΦΑ προσπαθεί να απομονώσει και να υφαρπάσει τα κοιτάσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία είναι ο πιο αδύναμος κρίκος της περιοχής και της οποίας κατέχει στρατιωτικά το βόρειο μέρος.
Σαν αντίμετρο στην επεκτατική πολιτική της Τουρκίας, τελευταία αναπτύχθηκαν τριμερείς συνεργασίες Ισραήλ –Κύπρου – Ελλάδας και Αιγύπτου – Κύπρου – Ελλάδας, κάτω από ιδιότυπο πλέγμα συμφερόντων και με την υποστήριξη των ΗΠΑ , στήνοντας αμυντικό τείχος στις επεκτατικές βλέψεις της Άγκυρας.
Στον επόμενο χάρτη φαίνεται εξόφθαλμα ο τρόπος με το οποίο η Τουρκία επιβουλεύεται τα κοιτάσματα ΦΑ της Κυπριακής ΑΟΖ χρησιμοποιώντας την στρατιωτική της ισχύ και επικαλούμενη το ‘’διεθνές δίκαιο της Θάλασσας’’, το οποίο όχι μόνο δεν υπέγραψε αλλά ερμηνεύει σύμφωνα με τα εκάστοτε συμφέροντα και επιδιώξεις της.
Η Τουρκία προβλέπεται να μετέλθει πολλών ακόμα εκβιαστικών χειρισμών για να πετύχει τους σκοπούς της. Εκτός από τις συνεχείς διελεύσεις του σεισμογραφικού Barbaros, ήδη ξεκίνησε την μετακίνηση γεωτρητικών σκαφών μέσα στην εν δυνάμει Κυπριακή ΑΟΖ, πάντοτε με συνοδεία πλήθους πολεμικών σκαφών (λες και φοβάται μήπως παρέμβουν οι ψαρόβαρκες της Λεμεσού και της Πάφου). Στόχος της είναι πάντα ο εκφοβισμός, ο εκβιασμός και η υφαρπαγή των ενεργειακών πόρων της Κύπρου, μέσω σχεδίου …. ‘’συνεκμετάλλευσης’’.
Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει άλλη διέξοδο εκτός από την συνέχιση του ενεργειακού της προγράμματος, βασισμένη στο διεθνές δίκαιο και αρνούμενη να παραδώσει την κρατική της υπόσταση.
Η στρατηγική της Κυπριακής Δημοκρατίας να προσελκύσει μεγάλες πετρελαϊκές εταιρίες, (κολοσσοί !) με ‘’γεωπολιτικό εκτόπισμα και ισχύ’’, να δραστηριοποιηθούν στην ΑΟΖ της έχει πολλαπλά πλεονεκτήματα σε θέματα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Έχει όμως ένα σημαντικό μειονέκτημα: Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να ασκήσει αποτελεσματικές πιέσεις σε θέματα διαχείρισης και έγκαιρης υλοποίησης των συμβάσεων. Πριν οι εταιρίες προχωρήσουν σε επενδύσεις εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων που ανακάλυψαν (είναι της τάξης δισεκατομμυρίων ευρώ και διαρκούν τουλάχιστο 25-30 χρόνια), θα ήθελαν πολιτική σταθερότητα για να είναι δυνατή η χρηματοδότηση των επενδύσεων. Οι εταιρίες ενδιαφέρονται πρώτιστα για την απόσβεση των επενδύσεων και τα κέρδη τους και λιγότερο σε ποιόν θα αποδώσουν το μερίδιο της κρατικής συμμετοχής. Αυτό προφανώς το γνωρίζει η Τουρκία και επισπεύδει, είτε με εκβιασμούς και δημιουργία έντασης (κλίμα αποτροπής επενδύσεων), είτε με προτάσεις κοινών επιτροπών συνεργασίας και… συνεκμετάλλευσης (κλίμα επενδύσεων).
*Ο Δρ. Κωνσταντίνος Νικολάου είναι Γεωλόγος Πετρελαίου - Ενεργειακός Οικονομολόγος. Επίσης θα μετέχει ως ομιλητής στο 4ο Παγκρήτιο Ενεργειακό Συνέδριο, με αφορμή το οποίο γράφτηκε το παρόν άρθρο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου