Οι δυτικές κυρώσεις και «ενεργειακά αντίποινα» που ακολούθησαν από την Μόσχα, έχουν ως αποτέλεσμα να κλείσουν οι στρόφιγγες του ρωσικού φυσικού αερίου προς Ευρώπη, με τις ροές πλέον να γίνονται με το... σταγονόμετρο.
Η Ρωσία παρέδιδε περίπου 140 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) στην Ευρώπη ετησίως, την πιο..
προσοδοφόρα εξαγωγική της αγορά. Ωστόσο, λόγω των εκτεταμένων κυρώσεων στην περιοχή και των ευρωπαϊκών χωρών που απομακρύνονται από τη ρωσική ενέργεια, οι τρέχουσες παραδόσεις είναι μόνο ένα κλάσμα αυτού.Ως εκ τούτου, η Μόσχα βρίσκεται πλέον στο κυνήγι νέων πελατών και αναβιώνει παλιές οδούς που γυρνούν πίσω στη σοβιετική περίοδο.
Ο αγωγός του Ουζμπεκιστάν
Ήταν 27 Απριλίου, στο Επενδυτικό Φόρουμ της Τασκένδης, όταν ο υπουργός Ενέργειας του Ουζμπεκιστάν Jurabek Mirzamakhmudov ανακοίνωνε ότι η Ρωσία θα αρχίσει να προμηθεύει τη χώρα του με φυσικό αέριο μέσω των αγωγών της της Σοβιετικής εποχής.
Η Κεντρική Ασία έχει γίνει μια καθοριστική περιοχή για τις ανάγκες εξαγωγών ενέργειας της Ρωσίας, με το Ουζμπεκιστάν να επιδιώκει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Όπως έγραψαν προ μηνών οι The Moscow Times, τον Ιανουάριο του 2023 το Ουζμπεκιστάν άρχισε να εισάγει ρωσικό φυσικό αέριο λόγω μιας σοβαρής ενεργειακής κρίσης στο εσωτερικό του. Το Κρεμλίνο προσπάθησε να οικοδομήσει πάνω σε αυτή τη σχέση, όχι μόνο μέσω της χρήσης των σοβιετικών αγωγών του, αλλά και ενθαρρύνοντας το Ουζμπεκιστάν και το Καζακστάν να δημιουργήσουν μια τριμερή ένωση φυσικού αερίου με τη Ρωσία.
Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο
Το Jamestown Foundation γράφει σε ανάλυσή του, ότι η Σοβιετική Ένωση άρχισε να εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων της Κεντρικής Ασίας τα χρόνια μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αν και οι πόροι πετρελαίου και φυσικού αερίου αναπτύχθηκαν και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά για τις εσωτερικές σοβιετικές ανάγκες.
Τρεις δεκαετίες μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οι εξαγωγές υδρογονανθράκων έχουν γίνει όλο και πιο αναπόσπαστο στοιχείο για τις οικονομίες των μετασοβιετικών κρατών στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία, ιδιαίτερα εκείνων που περιβάλλουν την πλούσια σε υδρογονάνθρακες Κασπία Θάλασσα.
Το Ουζμπεκιστάν φαίνεται πρόθυμο να αγοράσει ρωσικό αέριο, καθώς, σε αντίθεση με το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν, έχει μόνο μέτρια κοιτάσματα φυσικού αερίου και τώρα δεν μπορεί να καλύψει καν τις εγχώριες ανάγκες του με δικούς του πόρους.
Το σοβιετική δίκτυο αγωγών
Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1960, οι Σοβιετικοί κατασκεύασαν ένα δίκτυο αγωγών, το δίκτυο Truboprovodnaiia sistema Sredniaia Aziia-Tsentr (σύστημα αγωγών Κεντρικής Ασίας-Κέντρου· SATS), το οποίο έτρεχε προς τα βόρεια για να μεταφέρει το αέριο του Τουρκμενιστάν μέσω Ουζμπεκιστάν και Καζακστάν στην ΕΣΣΡ και που ήταν ικανό να μεταφέρει έως και 50 bcm αερίου ετησίως. Ο ανατολικός κλάδος SATS αποτελείται από τους αγωγούς SATS-1, -2, -4 και -5, οι οποίοι κατασκευάστηκαν μεταξύ 1960 και 1988. Η Gazprom ελέγχει τώρα το δίκτυο SATS που διασχίζει τη μετασοβιετική Κεντρική Ασία.
Αντιστροφή ροής
Οι αγωγοί φυσικού αερίου της Σοβιετικής εποχής σχεδιάζεται να αναβαθμιστούν με την κατασκευή νέων σταθμών συμπίεσης για να αντιστραφεί το προηγούμενο μοτίβο ροής από την Κεντρική Ασία στη Ρωσία.
Εκτός από την αύξηση των εισαγωγών φυσικού αερίου, το πρώτο τρίμηνο του 2023, το Ουζμπεκιστάν αύξησε επίσης επιθετικά τις εισαγωγές ενέργειας σε άνθρακα, πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου.
Η «παρηγοριά» του Ουζμπεκιστάν
Σύμφωνα με το Jamestown Foundation για τη Ρωσία, το Ουζμπεκιστάν αντιπροσωπεύει μια παρηγοριά, αφού οι παραδόσεις φυσικού αερίου της στην Ευρώπη περιορίστηκαν απότομα μετά τις εκρήξεις στους υποθαλάσσιους αγωγούς Nord Stream One και Two. Και η Gazprom επιδιώκει να αναπροσανατολίσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου της προς τα ανατολικά.
Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή. Ο 60χρονος αγωγός SATS-4 πρέπει πρώτα να ελεγχθεί εξονυχιστικά, ιδιαίτερα καθώς διασχίζει υπό ακραίες κλιματικές συνθήκες τις ερήμους Kyzylkum και Karakum.
Η Neftgas έχει ήδη ανακοινώσει ότι μετά την επιθεώρηση και τις σχετικές παρεμβάσεις, οι σταθμοί συμπίεσης μπορούν να να αναβαθμιστούν ώστε να λειτουργούν αντίστροφα.
Πάντως, οι ανησυχίες σχετικά με τη λειτουργική ασφάλεια του δικτύου αγωγών SATS είναι βάσιμες, καθώς, με την πάροδο των ετών, υπήρξαν ορισμένα μεγάλα ατυχήματα, πυρκαγιές και εκρήξεις, ιδίως ένα ατύχημα το 2009 στη γραμμή SATS-4 στο Τουρκμενιστάν, το οποίο χρειάστηκε έναν χρόνο για να επιδιορθωθεί και οδήγησε σε ρήξη των σχέσεων της Gazprom με την Turkmengaz.
Ο ρόλος της Κίνας
Επιπλέον, από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο ανταγωνισμός έχει ενταθεί μεταξύ της Ρωσίας, της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών για επιρροή στην Κεντρική Ασία.
Για τα μετασοβιετικά κράτη της Κεντρικής Ασίας, το πιο πιεστικό ερώτημα των κυβερνήσεών τους είναι πώς να βελτιώσουν τις οικονομίες τους παρά τη γεωγραφική τους απομόνωση. Αναπόσπαστο στοιχείο της οικονομικής ανάπτυξής τους είναι η πρόσβαση σε προσιτές και αξιόπιστες πηγές ενέργειας, τις οποίες η Ρωσία μόνη της θα μπορούσε να παρέχει μέσω του μοναδικού, αν και κάπως ερειπωμένου, δικτύου αγωγών της σοβιετικής εποχής. «Για την περιοχή, αυτές οι εξαγωγές ενέργειας, πέρα από την παροχή εναλλακτικών εσόδων σε ένα επικυρωμένο κράτος παρία, εγείρουν το ενδιαφέρον ερώτημα για το τι θα περιμένει η Ρωσία σε αντάλλαγμα για το μεγαλείο της», καταλήγει η έκθεση του το Jamestown Foundation.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου