Το πολυπόθητο σχέδιο κατάργησης του ορυκτού αερίου στην Ευρώπη που ακόμα να δούμε

 

Στις 7 Ιουνίου 2022, στην Πούλα της Κροατίας ακτιβιστές της Greenpeace πραγματοποίησαν ειρηνική, δυναμική δράση στην εξέδρα άντλησης ορυκτού αερίου “Ivana B” στα βόρεια της Αδριατικής Θάλασσας, περίπου 50 χιλιόμετρα μακριά από τις κροατικές ακτές. Οι ακτιβιστές ξεδίπλωσαν ένα πανό με την εικόνα της Ursula von der Leyen, καλώντας..

την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προχωρήσει σε ένα σαφές σχέδιο για τη σταδιακή κατάργηση του ορυκτού αερίου έως το 2035 και να ενισχύσει την ενεργειακή μετάβαση προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Έχοντας ξεπεράσει τον άνθρακα το 2020, το ορυκτό αέριο είναι πλέον η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ΕΕ. Προκειμένου να επιτύχει τους δικούς της κλιματικούς στόχους, η ΕΕ οφείλει να μειώσει την κατανάλωση αερίου κατά 37% έως το 2030 και κατά 90% έως το 2050. Ωστόσο, έρευνα έχει δείξει ότι οι υφιστάμενες υποδομές ορυκτού αερίου που ήδη υποστηρίζει η ΕΕ παραμένουν σε μεγάλο ποσοστό αχρησιμοποίητες.

 

Πηγή: Global Carbon Atlas

Παρά το γεγονός αυτό, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί εξακολουθούν να πέφτουν στην παγίδα του “πράσινου ξεπλύματος” της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων, υιοθετώντας το αέριο ως “καύσιμο-γέφυρα” που θα οδηγήσει τελικά στην καθαρή ενέργεια.

Ωστόσο, η επιστήμη είναι απολύτως σαφής: το ορυκτό αέριο δεν αποτελεί λύση για την κλιματική κρίση, αλλά ένα τεράστιο μέρος του προβλήματος. Πρέπει να το καταργήσουμε σταδιακά το συντομότερο δυνατό – το αργότερο μέχρι το 2035, προκειμένου να αποφύγουμε τις χειρότερες επιπτώσεις της κρίσης, που γίνεται ιδιαιτέρως αισθητή και στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια. Η Ευρώπη δεν μπορεί να διακινδυνεύσει (τόσο με οικονομικούς όσο και με κλιματικούς όρους) νέες εξέδρες εξόρυξης αερίου, νέους αγωγούς μεταφοράς του ή σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση αερίου. Το ορυκτό αέριο αποτελεί πλέον πρόβλημα από όπου κι αν προέρχεται είτε μιλάμε για τη Ρωσία, τη Νορβηγία, την Αλγερία, το Κατάρ ή ακόμα και την Ελλάδα, η οποία εμμένει στα σχέδια της για εξορύξεις υρογονανράκων, την ίδια στιγμή που καταλαμβάνει την πρώτη θέση εντός των χωρών της ΕΕ σε προτεινόμενες επενδύσεις υποδομών αερίου που ξεπερνούν τα 8 δις, με βάση πρόσφατη έρευνα του Global Energy Monitor. 

Κόστος τμημάτων αγωγών και τερματικών σταθμών ΥΦΑ υπό ανάπτυξη εντός των συνόρων της ΕΕ. Πηγή: Global Energy Monitor

Τον τελευταίο χρόνο, πολλοί Ευρωπαίοι έκαναν αγώνα δρόμου προκειμένου να πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας και να διατηρήσουν τα σπίτια τους επαρκώς ζεστά. Το 2019 εκτιμάται ότι 50 εκατομμύρια νοικοκυριά στην Ευρωπαϊκή Ένωση ζούσαν σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας και αντιμετώπιζαν ανεπαρκή επίπεδα βασικών ενεργειακών υπηρεσιών. Μεταξύ του Δεκεμβρίου 2020 και του Δεκεμβρίου 2021, οι τιμές της ενέργειας για τους καταναλωτές στην ευρωζώνη για την ηλεκτρική ενέργεια, το αέριο και άλλα καύσιμα αυξήθηκαν κατά 25%. Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση στην ΕΕ επιδεινώθηκε περαιτέρω.

Προκειμένου να ανταποκριθεί συντεταγμένα στις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής κρίσης που συνεχίζει να μαίνεται, η ΕΕ κατάρτισε το Repower EU, ένα σχέδιο απεξάρτησης της Ευρώπης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και επιτάχυνσης της ενεργειακής της μετάβασης. Παρά τα φιλόδοξα μέτρα διείσδυσης τεχνολογιών ΑΠΕ, αποθήκευσης και μέτρων ενεργειακής αποδοτικότητας και εξοικονόμησης, το αέριο καταλαμβάνει τεράστιο χώρο στην πολυπόθητη ενεργειακή μετάβαση και ο λόγος είναι εξαιρετικά απλός: το βαφτίσαμε “πράσινο”, “καθαρό”, “καύσιμο μετάβασης” όταν γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν είναι.

Η ΕΕ εργάζεται επί του παρόντος για την τροποποίηση του κανονισμού ευρωπαϊκής ταξινομίας, ενός συστήματος ταξινόμησης που χρησιμεύει ως σχέδιο για την καθοδήγηση της ΕΕ προς βιώσιμες οικονομικές επενδύσεις. Ο εν λόγω κανονισμός ταξινομεί ποιες οικονομικές δραστηριότητες είναι βιώσιμες και θα πρέπει να υποστηριχθούν οικονομικά προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας. 

 

Η τρέχουσα πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία επικρίθηκε έντονα από την Greenpeace, συμπεριλαμβάνει το ορυκτό αέριο στην κατηγορία των πράσινων, βιώσιμων επενδύσεων. Στις 14 Ιουνίου, τα μέλη των κοινών επιτροπών ECON και ENVI θα εκφέρουν τη γνώμη τους για την πρόταση ενόψει της ψηφοφορίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που θα πραγματοποιηθεί στις αρχές Ιουλίου. Είναι απαραίτητο οι Ευρωπαίοι βουλευτές να πράξουν το αυτονόητο και να καταψηφίσουν τη συγκεκριμένη πρόταση. Αν αποτύχουν θα έχουν ανοίξει τον ασκό του αιόλου για επενδύσεις σε ορυκτό αέριο και πυρηνικά που θα καταδικάσει τις δικές μας ζωές και το μέλλον των παιδιών μας. 

Από το 2013 η ΕΕ έχει επιδοτήσει υποδομές ορυκτού αερίου με πάνω από 5 δισ ευρώ με χρήματα των ευρωπαίων φορολογούμενων. Η υιοθέτηση του ορυκτού αερίου ως πράσινη επένδυση θα επιτρέψει περαιτέρω επιδοτήσεις. Πρόσφατη έρευνα του γαλλικού γραφείου της Greenpeace έδειξε ότι οι ρωσικές ενεργειακές εταιρείες όπως οι Gazprom, Rosatom και Lukoil άσκησαν πίεση για να επηρεάσουν τη συμπερίληψη του ορυκτού αερίου στην ευρωπαϊκή ταξινομία για τις βιώσιμες επενδύσεις. Αυτές ακριβώς είναι οι πρακτικές που πρέπει τώρα να σταματήσουν. 

Η κοντόφθαλμη στάση των Ευρωπαίων ηγετών είναι εντυπωσιακή. Η ΕΕ δεν θα πρέπει μόνο να επιβάλει εμπάργκο στο ρωσικό αέριο, προκειμένου να σταματήσει να τροφοδοτεί τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αλλά και να αποκλείσει το ορυκτό αέριο από τη ευρωπαϊκή ταξινομία. Η επένδυση περισσότερου δημόσιου χρήματος στο ορυκτό αέριο θα δημιουργήσει ένα φαινόμενο εγκλωβισμού σε επενδύσεις που θα καταστούν οικονομικά ζημιογόνες, δεν αποσβεστούν πότε και δεν θα συντελέσουν σε γρήγορη και αποτελεσματική μείωση των εκπομπων ΑτΘ. Αντ’ αυτού, πρέπει να διπλασιάσουμε την προσπάθεια σταδιακής κατάργησης του ορυκτού αερίου και επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης. 

Το ίδιο όμως ισχύει και για την Ελλάδα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της χώρας μας με τη λίστα των έργων που η κυβέρνηση θα προτείνει να χρηματοδοτηθούν από το Repower EU. Στην εν λόγω λίστα, γίνεται σαφές ότι τα προτεινόμενα έργα αερίου υπερτερούν των έργων ΑΠΕ, αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και εξοικονόμησης. 

Τα κτίρια, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας ευθύνονται για τα δύο τρίτα της κατανάλωσης αερίου στην ΕΕ. Καθαρές λύσεις όπως τα φωτοβολταϊκά πάνελ, τα αιολικά πάρκα, οι αντλίες θερμότητας, η μόνωση των σπιτιών και ο εξηλεκτρισμός είναι πλέον ώριμες και πιο φτηνές τεχνολογίες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλη την Ευρώπη για να μειώσουν τη ζήτηση ορυκτού αερίου. Το έναυσμα και τον βηματισμό για αυτή τη μετάβαση οφείλει να τον δώσει πρώτη η ΕΕ ώστε τα μέλη της να ακολουθήσουν κι αυτά συντεταγμένα. 

Τα κτίρια, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας αντιστοιχούν στα 2/3 της κατανάλωσης ορυκτού αερίου στην ΕΕ. Πηγή: Ember Climate Org

Μία Ευρώπη πολλών ταχυτήτων με επίκεντρο το κέρδος εταιρειών ορυκτών καυσίμων δεν εξυπηρετεί τους πολίτες και υποθηκεύει το μέλλον τους. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, μαζί με πλήθος άλλων ευρωπαϊκών οργανώσεων σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσουμε τον ρόλο των εταιρειών ορυκτών καυσίμων, ξεκινήσαμε τον περασμένο Οκτώβριο μία ειδική μορφή συλλογής υπογραφών σε όλη την Ευρώπη μέσα από τη διαδικασία της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών (European Citizens Initiative), ζητώντας έναν νέο νόμο που θα απαγορεύει τις διαφημίσεις και τις χορηγίες των ορυκτών καυσίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Για να πετύχουμε τον στόχο μας, πρέπει να συγκεντρώσουμε 1 εκατομμύριο υπογραφές. Σε αυτήν την ιστορική ευκαιρία καλούμε όλους τους πολίτες της χώρας να συμμετέχουν υπογράφοντας, ώστε το αίτημά μας να γίνει πραγματικότητα.

Από το greenpeace.org