Τον περασμένο μήνα, καθώς όλη η Ευρώπη αντιμετώπιζε υψηλότερες τιμές ενέργειας, μια κρίση φυσικού αερίου ανάγκασε τη μικροσκοπική Μολδαβία να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η ρωσική ενεργειακή εταιρεία Gazprom αύξησε την τιμή του φυσικού αερίου που παρείχε στη χώρα στα 790 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα και μείωσε..
τις παραδόσεις κατά το ένα τρίτο. Η Ρωσία μίλησε για σύνδεση των παραχωρήσεων για την τιμή του φυσικού αερίου με τις διαπραγματεύσεις με τη Μολδαβία για την αποσχισθείσα περιοχή της Υπερδνειστερίας. την εφαρμογή της Τρίτης Ενεργειακής δέσμης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (η οποία απείλησε τόσο το μονοπώλιο εφοδιασμού που διατηρεί η Gazprom από το 1991 όσο και τη δεσπόζουσα τοπική θέση της Moldovagaz, μιας εταιρείας που ανήκει κατά το ήμισυ της Gazprom)· ακόμη και το εμπόριο με την Ε.Ε. Ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, μίλησε για τον « οπλισμό της Ρωσίας στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο". Γενικότερα, η Ρωσία δοκίμαζε τις ικανότητες της νέας προέδρου της Μολδαβίας, Μάγια Σαντού, και της φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησής της.Ωστόσο, νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, οι πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία για τον τερματισμό της κρίσης. Η Μολδαβία έχει εξασφαλίσει πενταετές συμβόλαιο φυσικού αερίου σε κάτι που φαίνεται να είναι χαμηλότερη. Η Gazprom δεσμεύεται για συνομιλίες για χρέος άνω των 700 εκατομμυρίων δολαρίων. Η χώρα φαίνεται να έχει αποφύγει πολιτικές παραχωρήσεις προς τη Ρωσία για ευρύτερες σχέσεις με την ΕΕ. Θα συνεχίσει να εφαρμόζει γενικές μεταρρυθμίσεις στην ενεργειακή της αγορά στο πλαίσιο της τρίτης δέσμης μέτρων για την ενέργεια, αλλά θα αποφύγει την αναδιάρθρωση της Moldovagas, της οποίας το μονοπώλιο είναι η βάση του ζητήματος του ανταγωνισμού. Λοιπόν, ποιος ανοιγόκλεισε πρώτος;
Η νέα κυβέρνηση της Μολδαβίας διαφοροποίησε επιδέξια τις επιλογές προμήθειας φυσικού αερίου. Η χώρα προμηθεύτηκε «τεχνικό αέριο» έκτακτης ανάγκης για να διατηρήσει την πίεση στους αγωγούς από τη Ρουμανία, την Πολωνία και την Ουκρανία. Η Naftogaz, η κρατική ενεργειακή εταιρεία της Ουκρανίας, δάνεισε στη Μολδαβία 15 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Μέχρι τη λήξη της πενταετούς σύμβασης, ένας νέος αγωγός μήκους 150 χιλιομέτρων που παρέχει αντίστροφη τροφοδοσία από τη Ρουμανία – και που εκτείνεται από το Iasi στο Ungheni, στο Κισινάου – θα πρέπει να είναι πλήρως λειτουργικός. Ο βασικός αγωγός έχει ολοκληρωθεί, αλλά η Ρουμανία χρειάζεται ακόμη να κατασκευάσει έναν σταθμό πίεσης στην πλευρά της των συνόρων, ενώ η Μολδαβία χρειάζεται να δημιουργήσει συνδέσεις από το Κισινάου με άλλα μέρη της επικράτειάς της, κυρίως εκείνα στο βορρά. Τον Οκτώβριο, η ΕΕ παρείχε στη Μολδαβία 60 εκατ. ευρώ για την επιδότηση των λογαριασμών της για φυσικό αέριο, καθώς και τεχνικές συμβουλές. Αυτός αγόρασε χρόνο, επιτρέποντας στη χώρα να αποφύγει τις παραχωρήσεις πανικού στη Ρωσία. Η Μολδαβία έχει αποκαταστήσει την παροχή πριν από τη χειμερινή περίοδο θέρμανσης. Αναμφισβήτητα, ωστόσο, η χώρα είχε περισσότερο χρόνο για να υπογράψει μια συμφωνία –αφού οι εταίροι της είχαν δείξει αλληλεγγύη– και το έκανε πολύ γρήγορα.
Με τη Μολδαβία να έχει δημιουργήσει ένα προηγούμενο διαφοροποιημένης προσφοράς, η κυβέρνηση Sandu είναι πλέον πιθανό να εργαστεί πολύ σκληρότερα από τους προκατόχους της για την ενεργειακή ασφάλεια και απόδοση. Ωστόσο, η νέα συμφωνία θα οδηγήσει σε καθυστέρηση στην εφαρμογή των βασικών στοιχείων «αδεσμοποίητης» της Τρίτης δέσμης μέτρων για την ενέργεια. Αφού η Μολδαβία κυκλοφόρησε μονομερώς το πρωτόκολλο της συμφωνίας, φαινόταν ότι οι λεπτομέρειες της ρύθμισης ήταν σχετικά δυσμενείς για τη χώρα (αν και οι τρέχουσες αγγλικές μεταφράσεις του πρωτοκόλλου είναι ατελείς). Η Ρωσία και η Μολδαβία θα ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις για μια διακυβερνητική συμφωνία (IGA) για την ενέργεια αυτόν τον μήνα. Το προοίμιο του πρωτοκόλλου δηλώνει ότι «η εφαρμογή της Τρίτης Ενεργειακής Νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μια διεθνής δέσμευση που έχει αναλάβει η Μολδαβία», αλλά αναφέρει επίσης την ανάγκη προστασίας των «δικαιωμάτων των επενδυτών», μια αναφορά στη Gazprom. Το πρωτόκολλο διευκρινίζει επίσης «την ανάγκη να μην επιβληθούν κυρώσεις στην «Moldovagaz» JSC έως ότου τεθεί σε ισχύ η IGA έως το τέλος του 2022» και «τη μη εφαρμογή της αναγκαστικής αναδιοργάνωσης της «Moldovagaz» JSC» μέχρι την πλήρη διευθέτηση των χρεών της Μολδαβίας – κάτι που θα μπορούσε να είναι δύσκολο για το Κισινάου.
Η νέα κυβέρνηση της Μολδαβίας διαφοροποίησε επιδέξια τις επιλογές προμήθειας φυσικού αερίου
Οι αρχές στο Κισινάου έδωσαν αναμφισβήτητα υπερβολική προσοχή στην αρχική τιμή του φυσικού αερίου, δεδομένης της πιθανής τρύπας στον προϋπολογισμό της Μολδαβίας, σε βάρος των διαρθρωτικών πτυχών της συμφωνίας. Η Μολδαβία θα πληρώσει 450 δολάρια για 1.000 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου τον Νοέμβριο. Οι Μολδαβοί αναμένουν ότι η τιμή θα μειωθεί στη συνέχεια. Η Gazprom αναμένει ότι θα ανέβει λίγο. (Αυτή τη στιγμή, η ισοδύναμη τιμή στην αγορά κυμαίνεται μεταξύ περίπου $900 και $940.) Θα γίνει ανεξάρτητος έλεγχος του συσσωρευμένου χρέους της Μολδαβίας προς την Gazprom, όπως υπολογίζεται από τη Moldovagaz, ακολουθούμενος από μια «συζήτηση» για την αναδιάρθρωση αυτού του χρέους. Ο τελικός έλεγχος θα εγκριθεί από το διοικητικό συμβούλιο της Moldovagaz, το οποίο ελέγχεται από την Gazprom. Από τον Μάιο του 2022, η Μολδαβία πρέπει να κανονίσει «την αποπληρωμή του συνόλου των καθυστερούμενων οφειλών, συμπεριλαμβανομένων των ποινών για πέντε χρόνια».
Μια νέα διαμάχη μεταξύ των πλευρών θα μπορούσε να ξεσπάσει το 2022. Αλλά η Μολδαβία είναι απίθανο να αποτραπεί από την φιλοευρωπαϊκή της πορεία. Η ΕΕ έδειξε αλληλεγγύη με τη Μολδαβία – όπως και η Ρουμανία και η Ουκρανία, που βοήθησαν κατά τη διάρκεια προηγούμενων κρίσεων, καθώς και η Πολωνία, η οποία δεν το έκανε.
Ωστόσο, η εξάρτηση της Ευρώπης από τον ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό εξακολουθεί να αποτελεί μια ευρύτερη πρόκληση. Το Nord Stream 2 μπορεί να μην αφορά τη Μολδαβία, αλλά θεωρείται ως μια τεράστια στρατηγική οπισθοδρόμηση από άλλα κράτη διέλευσης και παράκαμψης ενέργειας – ιδιαίτερα την Ουκρανία και την Πολωνία. Και η ΕΕ δεν ασχολείται πραγματικά με τον ρόλο της Ρωσίας στην αύξηση των τιμών της ενέργειας.
Ο Sandu έδωσε μια κάπως αμφιλεγόμενη συνέντευξη στη ρωσική εφημερίδα Kommersant την 1η Νοεμβρίου. Διέψευσε δημοσιεύματα στους Financial Timesότι η Ρωσία προσπάθησε να αποσπάσει εμπορικές και πολιτικές παραχωρήσεις από τη Μολδαβία, υποστηρίζοντας ότι «δεν υπήρξαν τέτοιες συνομιλίες σε αυτές τις διαπραγματεύσεις για το φυσικό αέριο». Τόσο η Μολδαβία όσο και η ΕΕ θα πρέπει να αποφύγουν την παγίδα της διαπραγμάτευσης με τη Ρωσία για τα πάντα ταυτόχρονα – η ενέργεια, η εμπορική πολιτική και η εσωτερική πολιτική είναι χωριστοί τομείς. το μπλοκ δεν πρέπει να συνδέει τα συμφέροντά του στο ένα με εκείνα του άλλου. Διαφορετικά, η Ρωσία θα αποδυναμώσει τη μετασχηματιστική δύναμη της ΕΕ στην Ανατολική Ευρώπη. Πράγματι, η Ρωσία προσπάθησε να υπονομεύσει την αλληλεγγύη της ΕΕ κατά τη διάρκεια της κρίσης στη Μολδαβία, αρνούμενη να προμηθεύσει τη Ρουμανία με επιπλέον φυσικό αέριο και περιορίζοντας έτσι την ικανότητά της να βοηθήσει τη Μολδαβία. Οι εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ της ΕΕ και της Μολδαβίας είναι αποκλειστικά για τα δύο μέρη – και όχι για να καταρρεύσει η Ρωσία.
Άντριου Γουίλσον
Από το ecfr.eu
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου