Υπάρχουν εξελίξεις που δεν μπορούν να αγνοηθούν, αν θέλουμε να βλέπουμε τα πράγματα από μια ρεαλιστική και τεχνοκρατική σκοπιά, μακριά από σενάρια διαρκούς αντιπαλότητας για την κλιματική αλλαγή και πολιτικές σκοπιμότητες.
Πρόσφατα ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας Ζοζέπ Μπορέλ, σε μια ασυνήθιστη για πολιτικό ευθεία δήλωση του ..
στις 15 Σεπτεμβρίου, αναφέρθηκε στην άποψη των Πρασίνων ότι οι έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο δεν συνάδουν με την πράσινη στρατηγική της ΕΕ, και πρότεινε να δοθούν στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία κίνητρα για πράσινη μετάβαση και χρήση της ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Ένας από τους τρόπους να λύσουμε το πρόβλημα είναι να σταματήσουμε να ψάχνουμε για υδρογονάνθρακες, γιατί, παρότι το φυσικό αέριο («ΦΑ») έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα, παραμένει υδρογονάνθρακας”, είπε. Η δήλωση αυτή προκάλεσε πολλά ερωτηματικά.Δυο μέρες αργότερα η Προέδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν ανακοίνωσε στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι η Κομισιόν προτείνει την αύξηση του στόχου του 2030 από 40% σε τουλάχιστον 55% σε ό,τι αφορά στη μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου. «Η εκτίμηση των επιπτώσεων μάς δείχνει ξεκάθαρα ότι η οικονομία και η βιομηχανία μας μπορούν να το διαχειριστούν. Τόνισε, επίσης, «ότι η επίτευξη αυτού του στόχου θα θέσει την ΕΕ σταθερά σε καλό δρόμο για την ουδετερότητα του κλίματος έως το 2050».
Την ίδια μέρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε επιπλέον λεπτομέρειες του πακέτου ανάκαμψης από τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού ύψους 672,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στα πλαίσια της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ, το νέο πακέτο συμπεριλαμβάνει την προϋπόθεση ότι το 37% των κεφαλαίων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την επίτευξη των στόχων της καθαρής ενέργειας. Η αρμόδια Επίτροπος Κάντρι Σίμσον επανέλαβε ότι η κατανάλωση πετρελαίου θα πρέπει να μειωθεί κατά το ένα τρίτο σε μια δεκαετία, ενώ οι μεταφορές που τροφοδοτούνται από ανανεώσιμες πηγές – συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρικής ενέργειας, των βιοκαυσίμων και του πράσινου υδρογόνου – θα πρέπει να φθάσουν στο 24% του συνόλου. Ανάλογα με το πόσο αυστηρά θα εφαρμοστεί ο όρος «βιώσιμη» ανάπτυξη, οι υποδομές για το ΦΑ θα μπορούσαν να αποκλειστούν από το πακέτο ανάκαμψης.
Είναι η πράσινη ανάπτυξη μονόδρομος;
Αν στηριχθούμε στα προαναφερθέντα, φαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αποφασισμένη να μετατρέψει την πράσινη ανάπτυξη σε μονόδρομο με ό,τι αυτό συνεπάγεται:
1. Υλοποίηση όλων των δράσεων που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία[i], οι οποίες στοχεύουν στη μετατροπή του Μπλοκ των 27 σε μια ουδέτερη για το κλίμα οικονομία έως το 2050.
2. Όλοι οι υφιστάμενοι νόμοι θα επανεξετασθούν σύμφωνα με κλιματικά κριτήρια, ενώ θα θεσπιστεί νέα νομοθεσία για την κυκλική οικονομία, την ανακαίνιση των κτιρίων, τη βιοποικιλότητα, τη γεωργία και την καινοτομία.
3. Η διάθεση μεγάλων οικονομικών πακέτων για την στήριξη των πιο πάνω πολιτικών δράσεων.
Τι σημαίνει αυτό για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;
Είναι σαφές ότι ο νέος αυξημένος στόχος του 2030 για μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου σε τουλάχιστον 55% θα σηματοδοτήσει αύξηση και της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ). Σύμφωνα με την CleanTechMedia[ii] φαίνεται ότι το μερίδιο των ΑΠΕ στο μείγμα της ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να αυξηθεί από περίπου 32% σε τουλάχιστον 65% έως το 2030. Όσον αφορά τη συνολική ενεργειακή ζήτηση, οι ΑΠΕ θα πρέπει να φτάσουν στο 38%-40% σε σύγκριση με το 33% που αναμένεται σύμφωνα με τις τρέχουσες πολιτικές. Εξάλλου, προβλέπεται ότι από το 2021 έως το 2030 θα απαιτηθούν επιπλέον επενδύσεις για την ενέργεια ύψους 350 δισεκατομ. ευρώ.
Η προσδοκία της Επιτροπής είναι η παραγωγή μέχρι και 450 GW (gigawatts) από υπεράκτια αιολική ενέργεια. Ο εμπορικός σύνδεσμος WindEurope είχε πει προηγουμένως ότι η επίτευξη του στόχου του 2050 θα απαιτούσε 7 GW υπεράκτιας αιολικής ενέργειας ετησίως μέχρι το 2030 και 18 GW κάθε χρόνο μετά από αυτό. Αναφέρουμε ότι το 2019 η Ευρώπη παρήγαγε μόλις 3,6 GW αιολικής ενέργειας.
Αναμφίβολα, λοιπόν, θα απαιτηθεί αύξηση του ρυθμού παραγωγής των ΑΠΕ, γεγονός που ανάγκασε την αρμόδια Επίτροπο να ζητήσει τώρα από τα κράτη-μέλη τα προγράμματα και τις προβλέψεις τους σε αριθμούς, έτσι ώστε η Επιτροπή να μπορέσει να παρουσιάσει το Σχέδιο της τον Ιούνιο του 2021.
Τι αναμένεται να συμβεί στην Ελλάδα;
Μέχρι πρόσφατα περίπου το 70% της ελληνικής ηλεκτρικής ενέργειας προερχόταν από λιγνίτη και ΦΑ. Ωστόσο, η απομάκρυνση από αυτά τα ορυκτά καύσιμα επιταχύνεται, λόγω της αυξανόμενης ανταγωνιστικότητας των τεχνολογιών ΑΠΕ. Σύμφωνα με το Bloomberg NEF[iii] (BNEF), είναι ήδη πιο οικονομικό η Ελλάδα να παράγει ενέργεια από νέα αιολικά πάρκα στην ξηρά ή από ηλιακή ενέργεια – τέτοιας κλίμακας που να μπορεί να συνδεθεί στο δίκτυο της ΔΕΗ – αντί από νέες μονάδες λιγνίτη ή φυσικού αερίου. Το BNEF εκτιμά ότι η φθηνή ηλιακή και αιολική ενέργεια, οι μπαταρίες λιθίου και οι αυξανόμενες τιμές του διοξειδίου του άνθρακα θα μετασχηματίσουν ριζικά το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας. Επίσης, η νέα παράκτια αιολική ενέργεια αναμένεται να είναι ανταγωνιστική των ορυκτών καυσίμων μέχρι το 2025. Έτσι, η Ελλάδα θα μπορούσε να αναδειχθεί σε μία από τις χώρες που θα ηγηθούν του ενεργειακού μετασχηματισμού στην Ευρώπη έως το 2030.
Από τώρα μέχρι το 2030, η Ελλάδα θα παραγάγει συνολικά περίπου 10 GW από νέα χερσαία αιολική και ηλιακή ενέργεια, τριπλασιάζοντας το μέγεθος του τρέχοντος αιολικού και ηλιακού της στόλου. Πρώτα θα αναπτυχθεί η επιπρόσθετη αιολική ενέργεια στην ξηρά, αλλά μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 2020 θα πάρουν την σκυτάλη οι φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις. Αυτό οφείλεται στη φθηνότερη φωτοβολταϊκή τεχνολογία, καθώς και στο ρόλο της στην κάλυψη της καλοκαιρινής αιχμής της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Από τώρα έως το 2030, θα προστεθούν σε σπίτια και επιχειρήσεις σχεδόν 4 GW ηλιακής ενέργειας μικρής κλίμακας, καθώς οι καταναλωτές θα επωφελούνται από την πτώση των τιμών της ηλιακής τεχνολογίας. Μέχρι το 2050, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια θα φτάνουν μαζί τα 24 GW, δηλ. από σήμερα μέχρι το 2050 θα έχουμε τετραπλάσια αύξηση.
Σύμφωνα με την έκθεση του Bloomberg, ο ρόλος ΦΑ θα είναι απλά να παρέχει ευελιξία στο σύστημα π.χ. για τυχόν χρήση του σε περιόδους αιχμής και όχι για να αντικαταστήσει τον λιγνίτη. Οι νέες τεχνολογίες για αποθήκευση ενέργειας που θα προστεθούν στο δίκτυο (Εικ. 1), θα είναι το κλειδί για την διασφάλιση του συστήματος, που θα βασίζεται στις ΑΠΕ. Αυτός ο συνδυασμός τεχνολογιών θα βοηθήσει τη χώρα να φτάσει πολύ κοντά στην κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050.
Η επένδυση 33 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας θα επιτρέψει την καθολική μετατροπή του μείγματος παραγωγής της Ελλάδας και θα τη βοηθήσει να ξεπεράσει το στόχο της για ΑΠΕ του 2030 και 2050.
Τι συμβαίνει στην Κύπρο;
α. Δεδομένα
Εικ. 1: Πρόβλεψη την συνεισφορά των ορυκτών καυσίμων και των ΑΠΕ στην αθροιστική εγκατεστημένη ισχύ ενέργειας στην Ελλάδα έως το 2050. Πηγή: BloombergNEF
Η Κύπρος διαθέτει μικρό και απομονωμένο σύστημα ενεργειακής διαχείρισης και είναι εξαρτώμενη από τις εισαγωγές καυσίμων. Η ηλιακή της ενέργεια είναι ο κλάδος που αναπτύχθηκε περισσότερο μέχρι σήμερα. Θα ήταν μάλιστα περίεργο να μην είχε συμβεί αυτό, τη στιγμή που η Κύπρος, η Κρήτη και η Ανδαλουσία διαθέτουν το ψηλότερο ηλιακό δυναμικό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Κύπρο η ηλιακή ενέργεια χρησιμοποιείται κυρίως στον οικιακό τομέα (93.5%) για την παραγωγή ζεστού νερού, ενώ καλύπτεται και το 50% των ξενοδοχειακών μονάδων. Τα συστήματα αυτά είναι κυρίως οι ηλιακοί συλλέκτες τύπου θερμοσίφωνα. Ο αριθμός των ηλιακών μονάδων που είναι σε λειτουργία σήμερα αντιστοιχεί στη µία μονάδα για κάθε 3.7 άτομα στο νησί, που αποτελεί παγκόσμιο ρεκόρ.
Σε ό,τι αφορά στις επιδόσεις της Κύπρου στα πλαίσια της ΕΕ, η κατάσταση έχει ως εξής:
1. Παρά τις αρχικές δυσκολίες, το μερίδιο της ενέργειας από ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας το 2018 ξεπέρασε το 13% (Εικ. 2), το όριο δηλαδή που της είχε θέσει η ΕΕ ως στόχο για το 2020. Το 2004 το μερίδιο αυτό ήταν μόλις στο 3,1%.
2. Εντούτοις, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου παραμένουν πολύ ψηλές σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη και σε σύγκριση μάλιστα με το έτος 1990 (Εικ 3).
3. Στην ΕΕ, το 2018 οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσώπευαν το 18,9 % της ενέργειας που καταναλώθηκε, πλησιάζοντας τον στόχο του 20 % που έχει τεθεί για το 2020 (Εικ. 4).
4. Από το διάγραμμα της Εικ. 4 είναι φανερό ότι η Κύπρος βρίσκεται ανάμεσα στις 10 χώρες με χαμηλή παραγωγή και κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Η Σουηδία π.χ. το 2018 βρισκόταν περίπου στο 55%, η Φιλανδία και η Λετονία πάνω από το 40%, κτλ.
Εικ. 4: Μερίδιο ενέργειας από AΠE (% επί της μικτής τελικής κατανάλωσης ενέργειας) στις χώρες-μέλη της ΕΕ, το 2018. Πηγή: Eurostat (nrg_ind_ren).
β. Οι πρόσφατες θέσεις και προτροπές της ΕΕ
Κατ’ αρχή να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με την Κομισιόν, το τρέχον μοντέλο με ξεχωριστές αλυσίδες αξίας, κανόνες, υποδομές και σχεδιασμό στην κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές, τη βιομηχανία και τα κτίρια, δεν μπορεί να προσφέρει ουδετερότητα στο κλίμα έως το 2050 με οικονομικά αποδοτικό τρόπο.
Έτσι, προτείνει μια νέα στρατηγική για την Ενεργειακή Διασύνδεση των διαφόρων τομέων ενέργειας των Κρατών Μελών της ΕΕ (Εικ. 5) και το πλαίσιο για τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, σε συνδυασμό με τη στρατηγική για τη Χρήση του Υδρογόνου ως καυσίμου σε όλη την Ευρώπη[iv]. Και αυτό γιατί σήμερα ο τομέας της ενέργειας δημιουργεί το 75% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ.
Ειδικότερα, για την Κύπρο στην εξαμηνιαία της Έκθεση[v], με ημερ. 26/02/2020, τονίζει, μεταξύ άλλων, ότι «Είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που σχετίζονται με τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, την αποτελεσματική διαχείριση των αποβλήτων και των υδάτων και την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας». Η Κύπρος αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις σε σχέση με την επίτευξη του στόχου της για το 2030, όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Πόσον μάλλον τώρα που ο στόχος της ΕΕ για το 2030 αυξήθηκε από το 40% στο 55% και επομένως και η Κύπρος θα κληθεί να αναπροσαρμόσει και κυρίως να επιταχύνει τα οποιαδήποτε σχέδια είχε μέχρι σήμερα.
Στα επί μέρους θέματα προτρέπει την Κυβέρνηση και τις Κυπριακές αρμόδιες αρχές:
1. Όπως σχεδιάσουν και θεσπίσουν έγκαιρα πρόσθετα μέτρα για την Ενέργεια και το Κλίμα της χώρας, που θα απαιτήσουν επενδύσεις, ιδίως σε τομείς όπως η ανανεώσιμη ενέργεια, η ενεργειακή απόδοση και οι βιώσιμες μεταφορές.
2. Η Κύπρος πρέπει να βελτιώσει το σύστημα διαχείρισης αποβλήτων και την κυκλική οικονομία. Η παραγωγή αποβλήτων παραμένει σημαντικά υψηλότερη, ενώ τα ποσοστά ανακύκλωσης σημαντικά χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ. Το ποσοστό υγειονομικής ταφής είναι επίσης πολύ υψηλό.
3. Η διαχείριση των υδάτων και των αποβλήτων, ιδίως στις αστικές περιοχές, είναι σε ορισμένα σημεία αναποτελεσματική. Η ξηρασία και η λειψυδρία αποτελούν μείζονες έγνοιες και η ανεπαρκής πολιτική αντιμετώπιση ενδέχεται να επηρεάσει την αγροτική οικονομία και τον τουρισμό της χώρας.
4. Ο προγραμματισμός του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης για την περίοδο 2021-2027 θα μπορούσε να βοηθήσει την Κύπρο να αντιμετωπίσει ορισμένες από τις προκλήσεις που θέτει η μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία.
Τάσεις
Όλες οι ενδείξεις μας οδηγούν στην υπόθεση ότι η πορεία των υδρογονανθράκων προς την έξοδο τους από την παραγωγική διαδικασία ηλεκτρικής ενέργειας έχει αρχίσει και μάλιστα με σχετικά ταχύτερους ρυθμούς από ότι αναμενόταν. Αυτό αποδεικνύεται όχι μόνο από τις ενέργειες, επενδύσεις και ανακοινώσεις των μεγάλων πετρελαϊκών επιχειρήσεων, που προσαρμόζονται μέρα με τη μέρα στη νέα πραγματικότητα των ΑΠΕ και στην ενεργειακή διασύνδεση των διαφόρων τομέων ενέργειας, αντικαθιστώντας έτσι τα πετρελαιοειδή και το ΦΑ, αλλά και από τις κινήσεις των μεγάλων παραγωγών υδρογονανθράκων (ΗΠΑ, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, κτλ.), παρά τα τεράστια βεβαιωμένα αποθέματα τους σε ορυκτά καύσιμα.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστήμιου Berkeley της Καλιφόρνιας και της GridLab, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να μεταβούν σε 90% ΑΠΕ έως το 2035. Ούτως ή άλλως, η μετάβαση αυτή δεν θα κόστιζε περισσότερο από αυτό που θα δαπανήσει η βιομηχανία κοινής ωφέλειας τα επόμενα 15 χρόνια, δημιουργώντας μάλιστα μισό εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας υψηλής αξίας. Ταυτόχρονα, το χονδρικό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας θα ήταν κατά 13% λιγότερο από ό,τι σήμερα. Ο πρωταρχικός παράγοντας είναι η χωρίς προηγούμενο πτώση της τιμής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – μια πτωτική τάση που οι ερευνητές αναμένουν να συνεχίσει ή ακόμα και να επιταχυνθεί[vi].
Παρόμοιο πρόγραμμα υπάρχει και στη Σαουδική Αραβία, όπου το Βασίλειο έχει θέσει ως στόχο τα 58,7GW από ΑΠΕ έως το 2030. Η Εικ. 6 απεικονίζει τον αρχικό, τον τροποποιημένο 5ετή σχεδιασμό και τον τελικό 12χρονο στόχο της Σαουδικής Αραβίας για τη μείωση της εξάρτησης της χώρας από το πετρέλαιο.
Εικ. 6: Το μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα της Σαουδικής Αραβίας για ΑΠΕ. Πηγή[vii]
Η Ρωσία έχει σημαντικό δυναμικό για όλες τις ΑΠΕ, με κυρίαρχες την υδροηλεκτρική ενέργεια και βιοενέργεια. Μέχρι το τέλος του 2015, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ανανεώσιμης ενέργειας έφτασε τα 53,5 GW, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 20% της συνολικής ισχύος της χώρας. Σύμφωνα με την τρέχουσα ενεργειακή στρατηγική της Ρωσίας, το μερίδιο των ΑΠΕ θα φθάσει το 4,9% έως το 2030, αλλά θα υπολείπεται σημαντικά του δυναμικού του άνω του 11,3%, που θα μπορούσε να φθάσει, με βάση τις εκτιμήσεις της IRENA (International Renewable Energy Agency)[viii].
Τέλος, το διάγραμμα της Εικ. 7 από Bloomberg είναι ενδεικτικό της ξεκάθαρης τάσης για αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων από ΑΠΕ σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με την πρόβλεψη της Bloomberg μέχρι το 2037 το 50% της παγκόσμιας ενέργειας θα προέρχεται από τις ΑΠΕ.
Συλλογισμοί για την Κύπρο
Όπως και η Ελλάδα, έτσι και η Κύπρος έχει όλες τις προϋποθέσεις να αναδειχθεί σε μία από τις χώρες που θα μπορούσαν να ηγηθούν του ενεργειακού μετασχηματισμού της Ευρώπης έως το 2050. Στην Κύπρο έχουμε τουλάχιστον την ίδια ετήσια ηλιοφάνεια, όπως και στη Σεβίλλη. Εκεί που περισσότερα από 17.500 νοικοκυριά ηλεκτροδοτούνται από τους τεράστιους ηλιακούς πύργους ΡS10 και ΡS20. Γύρω από αυτούς υπάρχουν 1.879 κάτοπτρα (τα λεγόμενα και ηλιοστάσια)[ix], τα οποία αντανακλούν στους πύργους ηλιακές ακτίνες, θερμαίνοντας τις κορυφές τους με θερμοκρασίες που φθάνουν τους 6000C. H θερμότητα αυτή χρησιμοποιείται για να μετατρέψει τεράστιες ποσότητες νερού σε ατμό, ο οποίος στη συνέχεια τροφοδοτεί γεννήτριες που παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα.
Στην Κύπρο, αντί για αυτούς τους ηλιακούς πύργους κτίζουμε τους γνωστούς σαν «Πύργους της Λεμεσού» για να πουλάμε τα πανάκριβα διαμερίσματα στους εκατομμυριούχους αλλοδαπούς, που με λίγα παραπάνω εκατομμύρια ευρώ μετατρέπονται από τη μια μέρα στην άλλη σε Κύπριους.
Επομένως, η «ανεπαρκής πολιτική αντιμετώπιση» και η απουσία μεσο-μακροπρόθεσμης συνεκτικής στρατηγικής και σχεδιασμού φέρνει την Κύπρο να ακολουθεί και πάλι τις εξελίξεις, αντί να είναι προδραστική. Προσαρμόζεται κάθε φορά εκ των υστέρων. Οι μέχρι σήμερα «περιπέτειες» αναφορικά με το ΦΑ της Αφροδίτης αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα:
1. Εντοπισμός του κοιτάσματος το 2011 με επιβεβαιωτική γεώτρηση το 2013.
2. Συζητήσεις επί συζητήσεων για την εμπορική αξιοποίηση του.
3. Έναρξη σχεδιασμού του – μάλλον ουτοπιστικού – αγωγού EastMed και τριμερείς συμφωνίες με διάφορες χώρες.
4. Υπογραφή συμφωνίας εμπορικής αξιοποίησης του κοιτάσματος με τη συμβασιούχο κοινοπραξία των Noble Energy, Shell και Delek τον Νοέμβριο του 2019.
5. Εξαγορά της Noble Energy από τη Chervon, που σημαίνει κατ’ ελάχιστον νέα καθυστέρηση.
6. Πρώτα έσοδα το 2025, σύμφωνα με τον πρώην Υπουργό κ. Λακκοτρύπη, πράγμα που έμμεσα αμφισβητεί η νέα Υπουργός κ. Νατάσσα Πηλείδου τονίζοντας (ρεαλιστικά) ότι αυτό που θα επηρεάσει το πρόγραμμα των εταιρειών υδρογονανθράκων είναι η οικονομική κατάσταση, το περιβάλλον και οι τιμές της αγοράς και κατά πόσο θα σημειώσουν αρκετή βελτίωση, έτσι ώστε να είναι επικερδή τα έργα στην περιοχή (δήλωση της στις 25/7/2020).
Αν λοιπόν λάβουμε υπόψη τις δυσοίωνες προβλέψεις για τις τιμές του ΦΑ (και γενικότερα των υδρογονανθράκων) και τη νέα στρατηγική της ΕΕ για την πράσινη ανάπτυξη, που είναι ο μεγαλύτερος μακροπρόθεσμος παράγοντας για τη πορεία του ΦΑ, καταλήγουμε στον κατ’ αρχή προβληματισμό κατά πόσον ο κ. Ζοζέπ Μπορέλ δεν βλέπει πολύ μπροστά στο μέλλον όταν εισηγείται στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στην Τουρκία να σταματήσουν τη διαμάχη για το ΦΑ της Ανατολικής Μεσογείου και να δουν πώς με πακέτα οικονομικής βοήθειας από την ΕΕ θα μπορούσαν να αναπτύξουν τις ΑΠΕ – που απεριόριστα διαθέτουν – χωρίς να χρειάζεται να επενδύσουν τεράστια ποσά για γεωτρήσεις και με πολιτικές ή/και, στην χειρότερη περίπτωση, πολεμικές συγκρούσεις.
Επειδή, ωστόσο, δεν είναι όλα άσπρο ή μαύρο, ας δούμε τι λέει για το ΦΑ ο Νίκος Τσάφος, Ανώτερο Στέλεχος του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Ερευνών με έδρα την Ουάσιγκτον. «Tο αέριο θα τα πηγαίνει καλά όταν είναι φθηνό ή όπου η εξουσία το επιβάλλει, ανεξάρτητα από το αν η χρήση του είναι συνεπής ή όχι με τον οδικό χάρτη για απαλλαγή από τον άνθρακα. Το αέριο δεν είναι ο σωτήρας του κλίματος, αλλά επίσης δεν θα μας πάει πουθενά στο σύντομο μέλλον. Δεν είναι ούτε η χρυσή εποχή για το αέριο, αλλά ούτε και η σκοτεινή εποχή[x]».
Επίλογος
Με βάση την πιο πάνω ανάλυση και συλλογισμούς, και ενόψει και της υποβολής από την Κυπριακή κυβέρνηση του γνωμοδοτικού εγγράφου προς την Επιτροπή της ΕΕ σχετικά με την αύξηση του στόχου του 2030 από 40% σε τουλάχιστον 55% – σε ό,τι αφορά στη μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου -, νομίζω ότι μας δίδεται η μοναδική ευκαιρία να αναλογιστούμε σοβαρά τι κάνουμε σαν χώρα στον τομέα της πράσινης ανάπτυξης και της ψηφιακής μετάβασης και πιο συγκεκριμένα στην παραγωγή και χρήση καθαρής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της κυκλικής οικονομίας (ανακύκλωση κ.α.), στα οποία υστερούμε πολύ.
Αυτό σημαίνει ένα συνεκτικό, συνδυαστικό και μεσο-μακροχρόνιο Πρόγραμμα Δράσεων, στηριγμένο σε τεχνοκρατικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, που θα εκμεταλλευθεί τα μεγάλα πλεονεκτήματα που χάρισε η φύση στο νησί μας, τον ήλιο και τον αέρα. Σε αυτά ας ληφθεί υπόψη ότι η νέα στρατηγική της ΕΕ για την πράσινη ανάπτυξη πιθανά θα σημαίνει και το τέλος των υδρογονανθράκων κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα. Μάλιστα, μια μελέτη του Rethink Energy[xi], που δημοσιεύθηκε το Μάρτιο του 2020, προειδοποιεί ότι το μειωμένο κόστος των τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας θα μπορούσε να οδηγήσει τις επενδύσεις για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με ΦΑ σε απώλειες 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων έως το 2050!!
Τροφή για σκέψη, λοιπόν, για τη Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης της Κύπρου, αλλά και για αυτούς που λαμβάνουν τις πολιτικές αποφάσεις αναφορικά με το θέμα της πράσινης ανάπτυξης.
Παραπομπές
[i] Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Link: https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:b828d165-1c22-11ea-8c1f-01aa75ed71a1.0001.02/DOC_1&format=PDF
[iii] Link: https://about.bnef.com/blog/economics-alone-could-drive-greece-to-a-future-powered-by-renewables/
[iv] A hydrogen strategy for a climate-neutral Europe COM (2020) 301 final.
[v] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?qid=1584543810241&uri=CELEX:52020SC0512
[vi] https://cleantechnica.com/2020/06/10/unpacking-the-90-renewable-energy-in-us-by-2035-scenario/
[ix] https://slate.com/human-interest/2014/11/ps10-and-ps20-spain-s-solar-power-towers-near-seville.html
[x] https://www.csis.org/analysis/how-will-natural-gas-fare-energy-transition
(του Δημήτρη Κ. Κωνσταντινίδη, Δρα Οικονομικής Γεωλογίας, Ελληνικός Ορυκτός Πλούτος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου