Ξαφνικά όλοι ασχολούνται με την αιγιαλίτιδα ζώνη και τσακώνονται για το ποια είναι η κόκκινη γραμμή, που αν κατάλαβα καλά, δεν είναι μια αλλά δύο. Η μια της κυβέρνησης και η άλλη κάποιων άλλων. Ευτυχώς, από ό,τι γνωρίζω, δεν υπάρχει και τρίτη κόκκινη γραμμή, τουλάχιστον μέχρι σήμερα.
Έτσι αποφάσισα να διερευνήσω ποια είναι η κόκκινη γραμμή των ΗΠΑ, μια και ζω εδώ για σχεδόν μισό αιώνα. Υπάρχει βέβαια και μια ιδιαιτερότητα..
του Αμερικανικού λαού που με σόκαρε στα φοιτητικά μου χρόνια, όταν συνάντησα ανθρώπους που δεν είχαν δει ποτέ θάλασσα στην ζωή τους. Έτσι, εξηγείται γιατί η πλειοψηφία των Αμερικανών δεν ασχολείται με τα χωρικά ύδατα ή την ΑΟΖ.Ο βαθμός στον οποίο ένα έθνος μπορούσε να ελέγξει τα παράκτια ύδατά του, βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην εμβέλεια των κανονιών του. Έτσι, το όριο των τριών ναυτικών μιλίων για τα χωρικά ύδατα προέκυψε από αυτό που συχνά αναφέρεται ως κανόνας, "που φτάνουν τα βλήματα των πυροβόλων από την ακτή".
Στις ΗΠΑ, η δημιουργία χωρικής θάλασσας και γειτονικής ζώνης, όπως αποκαλείτο τότε, χρονολογείται ήδη από τα τέλη της δεκαετίας 1700, ως απάντηση σε θέματα εθνικής ασφάλειας και επιβολής του νόμου στις παράκτιες περιοχές. Έτσι το 1793 ο Τόμας Τζέφερσον έστειλε στο Κογκρέσο διπλωματικό έγγραφο, που έγινε νόμος το 1799, για να επιτραπεί η επιβίβαση σε πλοία που έφεραν ξένες σημαίες εντός 12 ναυτικών μιλιών από την ακτή.
Μέχρι το 1930, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας του παράκτιου κράτους επί των πόρων της χωρικής θάλασσας δεν αμφισβητήθηκαν, υπό την προϋπόθεση ότι δεν παρεμπόδιζαν το δικαίωμα της αβλαβούς διέλευσης ενός πλοίου. Το 1945, ο πρόεδρος Τρούμαν εξέδωσε διακήρυξη, που καθιέρωνε τα δικαιώματα για εξερεύνηση και εκμετάλλευση των πόρων πετρελαίου και φυσικού αερίου της υφαλοκρηπίδας, εκτός της χωρικής θάλασσας των 3 ν.μ. Το 1953, το Κογκρέσο θέσπισε νομοθεσία για τον έλεγχο της υφαλοκρηπίδας από το ομοσπονδιακό κράτος.
Οι ΗΠΑ δημιούργησαν την 1η Μαρτίου 1977 μια αλιευτική ζώνη 200 ν.μ., ακολουθώντας το παράδειγμα των κρατών της Λατινικής Αμερικής, που φαίνεται να είχε αποσπάσει τη γενική, αλλά προσεκτική έγκριση του αλιευτικού κλάδου. Οι ΗΠΑ σκόπευαν να διασφαλίσουν τη διατήρηση των αποθεμάτων ψαριών που βρέθηκαν εντός 200 μιλίων από την ακτή και οι αλιείς τους να αποκομίζουν το μέγιστο όφελος από αυτά τα αποθέματα. Είχε, επίσης, προβλεφθεί ότι πλεόνασμα μπορούσε να διατεθεί σε ξένα σκάφη, για να αλιεύουν υπό ορισμένες αυστηρά ελεγχόμενες προϋποθέσεις.
Επέκταση ναυτικών μιλίων
Στις 27 Δεκεμβρίου 1988, ο πρόεδρος Ρέηγκαν ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ θα επεκτείνουν τα χωρικά τους ύδατα, από τρία σε δώδεκα ναυτικά μίλια σύμφωνα με τη UNCLOS του 1982, την οποίαν η Αμερική είχε καταψηφίσει. Η διακήρυξη επέκτασης των χωρικών υδάτων, μεταξύ άλλων, ανέφερε:
«Τα χωρικά ύδατα των ΗΠΑ είναι μια θαλάσσια ζώνη που εκτείνεται πέρα από το χερσαίο έδαφος και στα εσωτερικά ύδατα των ΗΠΑ, στα οποία ασκούν οι ΗΠΑ κυριαρχία και δικαιοδοσία, εκτείνονται και στον εναέριο χώρο πάνω από τα χωρικά ύδατα, καθώς και στον βυθό και στο υπέδαφος. Επέκταση των χωρικών υδάτων από τις ΗΠΑ στα όρια που επιτρέπονται από το Διεθνές Δίκαιο, θα προωθήσει την εθνική ασφάλεια και άλλα σημαντικά συμφέροντα στις ΗΠΑ».
Προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός ότι η Αμερική διατήρησε χωρικά ύδατα 3 ν.μ. για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και τα διατήρησε ακόμα και όταν άρχισε ο ψυχρός πόλεμος με την Σοβιετική Ένωση. Οι Σοβιετικοί όχι μόνο έστελναν πολεμικά πλοία έξω από τα αμερικανικά χωρικά ύδατα, αλλά είχαν χρησιμοποιήσει τεράστια ψαροκάικα εφοδιασμένα με πολεμικό υλικό, που παρίσταναν ότι ψαρεύουν κοντά στα χωρικά ύδατα των Αμερικανών. Και μια μικρή υποσημείωση εδώ. Την επέκταση των χωρικών υδάτων την πολέμησαν τα πλωτά καζίνα, διότι τώρα ο τζόγος πρέπει να λαμβάνει χώρα μετά τα 12 ν.μ και όχι στα τρία ν.μ.
Πρέπει να αναφέρουμε εδώ ότι τα χωρικά ύδατα μεταξύ Τουρκίας και ΕΣΣΔ καθορίστηκαν από ένα πρωτόκολλο που υπεγράφη στις 17 Απριλίου 1973. Σύμφωνα με τους όρους αυτού του πρωτοκόλλου, τα χωρικά ύδατα θα ξεκινούσαν στο άκρο του χερσαίου ορίου τους και θα εκτείνονταν βορειοδυτικά σε αζιμούθιο 290°, προς το εξωτερικό όριο των χωρικών απαιτήσεων της Τουρκίας και της ΕΣΣΔ. Δημιουργήθηκε μια κοινή επιτροπή που ανέλαβε την οριοθέτηση των χωρικών θαλασσίων συνόρων τους.
Αιγιαλίτιδα ζώνη
Όλα τα παράκτια κράτη του κόσμου διαθέτουν αιγιαλίτιδα ζώνη 12 ν.μ., εκτός από την Ελλάδα. Όμως, άλλα έξι κράτη διαθέτουν αιγιαλίτιδα ζώνη 200 ν.μ. και είναι: Η Λιβερία, το Μπενίν, το Περού, η Σομαλία, ο Ισημερινός και το Κονγκό. Είναι απορίας άξιο πως ο Ταγίπ Ερντογάν δεν το πήρε χαμπάρι για να επεκτείνει και αυτός την τουρκική αιγιαλίτιδα ζώνη στα 200 ν.μ.!
H UNCLOS εξηγεί ότι ένα κράτος διαθέτει πλήρη κυριαρχία στην αιγιαλίτιδα ζώνη του και κυριαρχικά δικαιώματα στις υπόλοιπες θαλάσσιες ζώνες του. Όλα τα κράτη του κόσμου σέβονται την UNCLOS εκτός από την Κίνα και την Τουρκία! Αξίζει να διαβάσετε αυτήν την αμερικανική έκθεση με τίτλο "United States responses to extensive national maritime claims". Η Ελλάδα, δυστυχώς, δεν διαθέτει μια τόσο χρήσιμη έκθεση και είναι ώρα να την αποκτήσει.
Χάρτης Θαλασσίων Ζωνών των ΗΠΑ
Πηγή: Earthstar Geographics, NOAA/NOS/ Office of Coast Survey
Η μπλε γραμμή κοντά στην ξηρά είναι τα χωρικά ύδατα και η άλλη δείχνει την ΑΟΖ των 200 ναυτικών μιλίων. Διαβάστε με τι ωραίο τρόπο οι ΗΠΑ παρουσιάζουν τις θαλάσσιες ζώνες τους.
Τελευταία έχει αρχίσει, μια μεγάλη συζήτηση για την λεγόμενη παραβίαση της ελληνικής δυνητικής αιγιαλίτιδας ζώνης 12 ν.μ., της δυνητικής συνορεύουσας ζώνης, της δυνητικής ΑΟΖ και της δυνητικής υφαλοκρηπίδας. Η έννοια "δυνητική" (potential), όπως ήδη αναφέραμε, δεν υπάρχει πουθενά στην UNCLOS. Επειδή, η "κόκκινη γραμμή" απασχολεί τους πάντες στην πατρίδα μου, αποφάσισα να ρωτήσω το αμερικανικό Πεντάγωνο και το State Department, ποια είναι η κόκκινη γραμμή των ΗΠΑ και έλαβα την παρακάτω απάντηση:
«Η κόκκινη γραμμή είναι τα χερσαία σύνορά μας με τον Καναδά και το Μεξικό και τα θαλάσσια σύνορά μας, που είναι τα 12 ναυτικά μίλια. Αυτό υφίσταται από τις 27 Δεκεμβρίου 1988, όταν ο πρόεδρος Ρέηγκαν ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ θα επεκτείνουν τα χωρικά μας ύδατα από τρία σε δώδεκα ναυτικά μίλια σύμφωνα με την Σύμβαση της UNCLOS του 1982. Στην διακήρυξή του, ο πρόεδρος Ρέηγκαν σημείωσε ότι το Διεθνές Δίκαιο αναγνωρίζει το δικαίωμα των παράκτιων κρατών να ασκούν κυριαρχία και δικαιοδοσία επί των θαλασσών τους έως δώδεκα μίλια. Ωστόσο, αναγνωρίσαμε επίσης το δικαίωμα της αβλαβούς διέλευσης από τα χωρικά μας ύδατα.»
Κόκκινη γραμμή
Στην ερώτησή μου εάν θεωρούν κόκκινη γραμμή την αμερικανική ΑΟΖ έκτασης 200 ν.μ., μου απάντησαν αρνητικά. Εξήγησαν ότι πολεμικά πλοία άλλων κρατών, βάσει UNCLOS, επιτρέπεται να διασχίζουν τις ΑΟΖ άλλων κρατών. Ανέφεραν όμως, ότι κόκκινη γραμμή αποτελεί η παράνομη αλιεία στην ΑΟΖ τους, όπως γίνεται από Μεξικανούς αλιείς στον Κόλπο του Μεξικού, όπου σε ορισμένες περιπτώσεις βυθίζονται τα αλιευτικά πλοία και συλλαμβάνονται οι αλιείς.
Μου εξήγησαν επίσης ότι κόκκινη γραμμή αποτελεί η εξερεύνηση του βυθού της οριοθετημένης ΑΟΖ τους, αλλά πιστεύουν ότι αυτό δεν θα συμβεί ποτέ στην ΑΟΖ των ΗΠΑ. Υπενθύμισα στους Αμερικανούς ότι υπάρχει μια βάναυση και μοναδική περίπτωση παραβίασης της κυπριακής ΑΟΖ από την Τουρκία, κάτι που δεν έχει συμβεί σε καμία άλλη ΑΟΖ του πλανήτη μας. Πουθενά αλλού δεν υπάρχει παραβίαση της ΑΟΖ ενός κράτους από γεωτρύπανο άλλης χώρας!
Τέλος, είχαν δυσκολία να κατανοήσουν την έννοια "δυνητική" (potential) όσον αφορά τα χωρικά ύδατα, την συνορεύουσα ζώνη, την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα. Μου εξήγησαν ότι παραβίαση κυριαρχίας είναι, όταν ένα κράτος εισέρχεται μέσα στα χωρικά ύδατα ενός άλλου κράτους. Η παραβίαση κυριαρχίας ισχύει όταν ένα κράτος παραβιάσει τα χωρικά ύδατα ενός άλλου κράτους, που τα έχει καθορίσει σε πλάτος 3 ν.μ. ή 6 ν.μ. ή 12 ν.μ.
Εάν ένα κράτος διαθέτει χωρικά ύδατα 3 ν.μ., δεν υφίσταται θέμα παραβίασης της κυριαρχίας του, όταν ένα ξένο πολεμικό πλοίο βρίσκεται σε απόσταση 10 ν.μ. από την ακτή του. Μου εξήγησαν ότι το ίδιο ισχύει για το θέμα της συνορεύουσας ζώνης, της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας. Μόνο όταν ένα κράτος έχει οριοθετήσει την ΑΟΖ του, μπορεί να επικαλεστεί παραβίαση της ΑΟΖ του όπως, σωστά κάνει η Κυπριακή Δημοκρατία που διαθέτει οριοθετημένη ΑΟΖ.
Μου έκανε εντύπωση ότι γνώριζαν και την συζήτηση για το θέμα της τμηματικής επέκτασης των χωρικών υδάτων μας. Ένας, μάλιστα, με ειρωνεύτηκε όταν μου είπε: «Τι θα λέγατε, όταν ο πρόεδρος Ρέηγκαν επέκτεινε την αιγιαλίτιδα ζώνη μας, να διευκρίνιζε ότι η αιγιαλίτιδα ζώνη μας θα ήταν 6 ν.μ στον Ατλαντικό Ωκεανό, 12 ν. μ στον Ειρηνικό Ωκεανό και θα παρέμενε στα 3 ν.μ στην Αλάσκα;»
Ελληνικά αντιμέτρα σε Τουρκία
Μέχρι την ημέρα της ορκωμοσίας του προέδρου των ΗΠΑ, στις 20 Ιανουαρίου 2021, θα πρέπει να διαχειριστούμε με ιδιαίτερη προσοχή την εξωτερική μας πολιτική. Διότι υποψιάζομαι ότι αυτό που έρχεται θα είναι η χειρότερη περίοδος των σχέσεών μας με τον παρανοϊκό Ερντογάν, αφού δεν ενδιαφέρεται να τον συνετίσει ο φίλος του Ντόναλντ Τραμπ.
Ήρθε η ώρα για την σημερινή ελληνική κυβέρνηση να αναλάβει τολμηρές πρωτοβουλίες με τις ακόλουθες τέσσερις σημαντικές κινήσεις:
Πρώτον: Nα επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα σε 12 ν.μ. σε όλες τις θάλασσές μας και να μη προβούμε σε τμηματικές επεκτάσεις, που θα είναι παγκόσμια πρωτοτυπία που δεν προβλέπεται από την UNCLOS.
Δεύτερον: Να οριοθετήσουμε άμεσα την ΑΟΖ μας με αυτήν της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τρίτον: Να ζητήσουμε από την Αίγυπτο να οριοθετήσουμε την υπόλοιπη περιοχή ανατολικά της ήδη υφιστάμενης οριοθέτησης.
Τέταρτoν: Να προσφύγουμε στη Χάγη για οριοθέτηση με την Αλβανία, συμφωνήθηκε προ ημερών.
Από το slpress.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου