Η αγορά πετρελαίου είναι μια πολύ ιδιαίτερη αγορά. Σίγουρα δεν είναι μια αρκετά ελεύθερη αγορά, αλλά είναι αναμφίβολα μια τεράστια αγορά για να αφεθεί να καταρρεύσει. Ιδιαίτερη και μη αρκετά ελεύθερη αγορά, διότι η προσφορά, τουλάχιστον αυτή που αφορά το 45%, είναι προϊόν που το καθορίζουν πολιτικές συμφωνίες, ενώ η ζήτηση είναι ανελαστική και γνωστή εκ των προτέρων. Είναι τεράστια αγορά, γιατί με στοιχεία 2019 η αγορά πετρελαίου έφθασε σε κύκλο εργασιών τα 2 τρισ. δολάρια.
Ιστορικά δεδομένα μας δείχνουν..
ότι οι τιμές του πετρελαίου σπάνια είναι σταθερές για μεγάλα χρονικά διαστήματα, χωρίς αυτές οι διακυμάνσεις να επηρεάζονται τις πιο πολλές φορές από την προσφορά και τη ζήτηση. Ο OPEC είναι ένας συνασπισμός 13 κρατών που είναι υπεύθυνος για το 45% της ημερήσιας παραγωγής, ενώ κατέχει το 81,5% των επίσημων αποθεμάτων πετρελαίου στη Γη. Τα κυριότερα κράτη και παραγωγοί πετρελαίου είναι η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ, η Λιβύη, το Ιράν, το Ιράκ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Βενεζουέλα κ.ά. Το υπόλοιπο της ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου και των διαθέσιμων κοιτασμάτων συμπληρώνεται από χώρες όπως οι ΗΠΑ, Ρωσία, Καναδάς, Κίνα κ.ά.
Το πόσα βαρέλια συνεισφέρει ο OPEC έχει να κάνει, όχι με τις ανάγκες της αγοράς πετρελαίου, αλλά με το λεγόμενο Δημοσιονομικό Εξισορροπητικό Κόστος (ΔΕΚ) δηλαδή με την ανάγκη που έχουν οι συμμετέχουσες χώρες να εξισορροπήσουν τους κυβερνητικούς προϋπολογισμούς τους, οι οποίοι στις περισσότερες περιπτώσεις καλύπτονται σχεδόν αποκλειστικά από τα έσοδα που φέρνει το πετρέλαιο. Όταν οι τιμές του πετρελαίου πέφτουν κάτω από μια τιμή αρχίζουν σιγά σιγά όλες οι χώρες να δέχονται δημοσιονομική πίεση, που είτε θα την καλύψουν από ταμειακά διαθέσιμα ή θα προσχωρήσουν σε περικοπές, κάτι που θα απειλήσει την επάρκεια του κοινωνικού κράτους άρα και τη σταθερότητα των κυβερνήσεων. Οι χώρες με υψηλά ταμειακά διαθέσιμα για αρκετούς μήνες είναι η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Μάλιστα σε ανύποπτο χρόνο το μακρινό 2014 ο υπουργός πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας Alial Naimi είχε δηλώσει: "Ακόμη κι αν η τιμή πέσει στα 20$, 40$, 50$, 60$, αυτό είναι άσχετο… Δεν συμφέρει τους παραγωγούς - μέλη του OPEC να μειώσουν την παραγωγή τους όποια και αν είναι η τιμή ".
Επιπρόσθετα άνθρωποι της αγοράς λένε σιωπηρά ότι είναι οικονομικά ασύμφορο να κλείσουν οι εγκαταστάσεις άντλησης και διύλισης πετρελαίου, καθώς το κόστος επαναλειτουργίας είναι ακόμη μεγαλύτερο. Το γεγονός αυτό περιορίζει αρκετά τις όποιες κινήσεις shutdown για τους παραγωγούς πετρελαίου, δηλαδή να περιορίσει την παραγωγή για να αυξηθεί η τιμή του πετρελαίου.
Άρα το θέμα δεν είναι οι τιμές αλλά το μερίδιο αγοράς για τις χώρες του OPEC. Κανείς δεν θέλει να χάσει μερίδιο αγοράς. Πόσο μάλλον τώρα που η ζήτηση έχει πέσει πολύ χαμηλά και δεν αναμένεται τους επόμενους μήνες να φθάσει στα επίπεδα του 2019. Από την άλλη υπάρχει και το 65% της ημερήσιας παραγωγής που δεν ανήκει στον OPEC, με προεξάρχουσες τις Η.Π.Α. Γι΄ αυτές, τιμές κάτω από $10, $20, $30, $40 είναι πρόβλημα. Για την ακρίβεια, μεγάλο πρόβλημα.
Η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου φημολογείται ότι έχει φέρει σε δύσκολη θέση πολλές εταιρείες παραγωγής, άλλωστε ήδη έχουν χρεοκοπήσει κάποιες μικρού και μεσαίου μεγέθους. Επίσης φήμες θέλουν και αρκετά Exchange-Traded Fund (ETF) που "παίζουν" στην τιμή του πετρελαίου να είναι σε δύσκολη θέση.
Θα εξετάσουμε τι έχει συμβεί στον μεγαλύτερο παίκτη στον πλανήτη, που δεν είναι άλλος από το United States Oil Fund USO (USO) που επενδύει σε συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του West Texas Intermediate (WTI). Πρόκειται για Crude Oil Exchange-Traded Fund (ETF) που παίζει με futures στην αγορά πετρελαίου με δομή closed end fund, δηλαδή σαν αμοιβαίο κεφάλαιο με συγκεκριμένο αριθμό μεριδίων, για να το εξηγήσουμε και στους λιγότερο μυημένους που μας διαβάζουν. Εδώ να σημειώσουμε ότι τα περισσότερα commodity ETFs "παίζουν" την τιμή του αγαθού ως spot price, περιορίζοντας τον κίνδυνο μεν, αλλά μειώνοντας τα δυνητικά κέρδη δε.
Στο USO θα συναντήσουμε στους κύριους θεσμικούς μετόχους το Fidelity με 5,71%, τη Goldman Sachs με 2,86% με την τελευταία της αγορά να την έχει κάνει κοντά στα $11 και πλέον κατέχει 6,5 εκατομμύρια μετοχές και κόστος κτήσης 84 εκατομμύρια δολάρια, δηλαδή κόστος σχεδόν $13 ανά μετοχή. Επίσης στους θεσμικούς επενδυτές είναι και η Morgan Stanley με 0,36%.
Σύμφωνα με το καταστατικό του USO, πάντα επένδυε στον επόμενο μήνα, όμως το άλλαξε σε ένα βράδυ πριν δύο εβδομάδες, ώστε να επενδύει τα χρήματά του κατά 80% στη σειρά συμβολαίων του επόμενου μήνα και το 20% στον δεύτερο επόμενο μήνα. Μετά από μερικές μέρες το άλλαξε πάλι ώστε να επενδύει το 40% στον πρώτο μήνα, το 55% στον δεύτερο μήνα και το 5% στον τρίτο μήνα. Μετά από μερικές μέρες το άλλαξε και πάλι, ώστε να μπορεί να επενδύει σε βάθος και πέρα του εξαμήνου! Επίσης προ ημερών ανακοίνωσε reverse split 1:8 μετά το κλείσιμο της 28ης Απριλίου 2020, ώστε να προλάβει πτώση της τιμής του κάτω από τα $2, κάτι που θα το έθετε εκτός διαπραγμάτευσης. Όλες αυτές οι κινήσεις έχουν γίνει για ένα πολύ απλό λόγο: "ΕΠΙΒΙΩΣΗ". Όλα γίνονται για να μπορέσει να μαζέψει και να περιορίσει τις ζημιές, για να μπορέσει να επιβιώσει. Τίποτα άλλο.
Τα προβλήματα στην αγορά πετρελαίου είναι δεδομένα με αυτές τις τιμές του αμερικανικού αργού, που βρίσκονται σταθερά κάτω από την τιμή των 20 δολαρίων το βαρέλι. Το πρόβλημα πλέον έχει δύο πυλώνες. Ο ένας είναι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, τα γνωστά futures, που είναι το λογιστικό και το άλλο είναι η σχέση παραγωγής και ζήτησης, που σχετίζονται με τις μειωμένες τιμές του μαύρου χρυσού.
Επειδή το θέμα του πετρελαίου είναι ένα βασικό θέμα για την αμερικάνική οικονομία, τόσο στο θέμα παραγωγής, όσο και της κατανάλωσης, δεν είναι μακριά η ημέρα που μπορεί να υπάρχει μία μορφή επιδότησης στις αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες, τόσο για το θέμα της ελάχιστης παραγωγής, για όσο υπάρχει περιορισμένη ζήτηση, όσο και την επιδότηση ενός μέρους των ζημιών για την επιβίωση των εταιρειών, ειδικά των μικρών παραγωγών σχιστολιθικού πετρελαίου. Αυτές, αποτελούν βασικό παράγοντα της αμερικανικής οικονομίας, που είναι ακόμη πετρελαιοκίνητη, καθώς και της ενεργειακής αυτάρκειας των Ηνωμένων πολιτειών, αφού τους δίνουν την απαραίτητη "δύναμη" για να ασκούν επιθετική εξωτερική πολιτική, καθώς η ενεργειακή αυτάρκεια κάνει την υπερδύναμη ενεργειακά ανεξάρτητη.
Το συμπέρασμα είναι ότι το USO ETF μπορεί να είναι ένας επιταχυντής της λύσης του γόρδιου δεσμού των τιμών αμερικάνικου αργού, καθώς η ζήτηση του πετρελαίου παραμένει σταθερά στο ναδίρ και το πραγματικό rebound της αμερικανικής οικονομίας αργεί ακόμη. Ένα επιπλέον ρίσκο που θα πρέπει να λάβετε υπόψη, τόσο γι’ αυτή όσο και για άλλες παρόμοιου τύπου εταιρείες, είναι οι ζημιές που έχουν ήδη καταγράψει και καλούνται να διαχειριστούν, αλλά και οι ζημιές που συνεχίζουν να γράφουν από τα συνεχόμενα rollover που κάνουν σε μακρινότερες σειρές. Όλα αυτά έχουν κόστος.
Δεν ξέρουμε πόσο έχουν κτυπηθεί τέτοιου τύπου εταιρείες. Αυτά δεν ανακοινώνονται τη στιγμή που συμβαίνουν. Αυτό όμως που θα πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι, επειδή μιλάμε για εταιρείες που έχουν έδρα στις Η.Π.Α, όταν έχεις margin call έχεις ακριβώς τρεις μέρες για να το καλύψεις, αλλιώς την ακριβώς επόμενη μέρα έρχονται στα κεντρικά σου γραφεία οι κύριοι με τα μαύρα κουστούμια και τα μαύρα γυαλιά…
Δήλωση αποποίησης ευθυνών των αρθρογράφων:
Τίποτα από τα ανωτέρω, δεν αποτελεί προτροπή ή σύσταση για αγορά, πώληση ή οποιαδήποτε πράξη ή συμμετοχή σε πράξεις επί μετοχών, ομολόγων και λοιπών χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών.
* Ο κ. Στέλιος Ορφανάκης έχει εργαστεί μεταξύ άλλων θέσεων ως Επενδυτικός Σύμβουλος στην Ιδιωτική Τραπεζική (Alpha Private Bank – Όμιλος ALPHA BANK), ενώ τώρα εργάζεται ως Καθηγητής (M.Sc) Φυσικών και Θετικών Επιστημών στη Δημόσια Εκπαίδευση. Είναι πτυχιούχος φυσικός με μεταπτυχιακές σπουδές, έχει εξειδικευθεί στην Τραπεζική Διοίκηση και σε Παράγωγα Προϊόντα.
** Ο κ. Νικήτας Παπαντωνίου-Καρτάλης είναι πρώην CFO της Nobacco, αναλυτής της Eurobank, σύμβουλος στο ΕΒΕΑ και νυν καθηγητής-επιχειρηματίας στην εταιρεία Διακρότημα. Είναι πτυχιούχος φυσικός με μεταπτυχιακές σπουδές στα εφαρμοσμένα μαθηματικά, τα χρηματοοικονομικά-διοίκηση καθώς και στο marketingmanagement, ενώ μεταξύ άλλων έχει πιστοποίηση σε IFRS λογιστικά πρότυπα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου