Σε μία περίοδο που η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί πλέον βασική προϋπόθεση της οικονομικής ανάπτυξης, η έρευνα υδρογονανθράκων και ιδιαίτερα φυσικού αερίου είναι ένας από τους σημαντικούς ρυθμιστικούς παράγοντες για το μέλλον του ενεργειακού μείγματος στην οικονομία της Ελλάδας. Το μέλλον της εξερεύνησης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα μαζί με το πρόγραμμα των αγωγών TAP (Δια-Αδριατικού) και East-Med (Μεσογειακού) αποτελούν..
τμήματα της ενεργειακής ανάπτυξης που πραγματοποιείται στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια η έρευνα υδρογονανθράκων είναι πρόγραμμα κοινού ενδιαφέροντος και μείζονος εθνικής σημασίας για την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας.
Η έναρξη των εργασιών στα τέσσερα μεγάλα μπλοκ, «Ιόνιο», «Μπλοκ 10», «Δυτικά της Κρήτης» και «Νοτιοδυτικά της Κρήτης» στην δυτική και νότια Ελλάδα είναι θέμα ημερών. Αυτή η εξέλιξη εμπεριέχει όλα τα θετικά χαρακτηριστικά που θα επιτρέψουν στις εντολοδόχους κοινοπραξίες να ξεκινήσουν τις επενδύσεις και θα συμβάλει στην εκδήλωση ενδιαφέροντος από τη βιομηχανία για νέες περιοχές παραχώρησης νοτίως της Κρήτης και στο κεντρικό Ιόνιο. Οι διαδικασίες πρόσκτησης νέων γεωφυσικών δεδομένων νότια της Κρήτης, σε περιοχές νέου ενδιαφέροντος, έχουν ξεκινήσει και η στρατηγική περιβαλλοντική μελέτη προωθείται σε διαβούλευση έτσι ώστε οι διαδικασίες αξιολόγησης μελλοντικών προτάσεων ενδιαφέροντος να είναι ταχείες.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται σε αυτό το άρθρο, στα θέματα της ασφάλειας, σχετιζόμενης με την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων και κατ’ επέκταση στον στρατηγικό στόχο της προστασίας του περιβάλλοντος, τα οποία και θα αναλυθούν στην επόμενη ενότητα. Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί και να τονιστεί ο αρνητικός αντίκτυπος και οι παρενέργειες που είναι δυνατόν να προκαλέσουν προσχηματικές και ανυπόστατες αντιδράσεις που με σημαία την προστασία του φυσικού μας πλούτου δρούνε συμπληρωματικά με αυτές που διακινούνται την ίδια περίοδο από γείτονές μας, αμφισβητώντας μέρος της ελληνικής επικράτειας και κατά συνέπεια των υποθαλάσσιων πόρων μας. Η παρουσίαση των τεχνικών εργασιών στις αδειδοτημένες περιοχές θα αποτελέσει το δεύτερο μέρος αυτού του ενημερωτικού άρθρου.
Ασφάλεια και περιβάλλον
Πρέπει να γίνει σαφής διαχωρισμός μεταξύ επιστημόνων ειδικευμένων σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων και επαγγελματιών της αντίρρησης. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται οι αληθινοί περιβαλλοντολόγοι, οι οποίοι δουλεύουν σε επίσημους οργανισμούς του κράτους, όπως και στην ΕΔΕΥ, αλλά, και στον ιδιωτικό τομέα. Αυτοί οι επιστήμονες και τεχνικοί λαμβάνουν υπ’ όψιν τα προβλήματα και την ενδεχόμενη αντιμετώπισή τους σε περίπτωση κινδύνου ή περιστατικού έκτακτης ανάγκης. Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι εξετάζονται από τις υπεύθυνες υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), το οποίο καθορίζει τους όρους και τις συνθήκες, αλλά και εγκρίνει τα στάδια εκτέλεσης, εξετάζοντας τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Αυτός είναι ο ρόλος των υπηρεσιών του ΥΠΕΝ. Η ΕΔΕΥ, ανεξάρτητη ενότητα και αρμόδια αρχή, παρακολουθεί, μεταξύ άλλων, την εφαρμογή αυτών των συμβατικών υποχρεώσεων από τους εντολοδόχους και τους συνεργάτες τους και επεμβαίνει εάν υπάρχουν παρεκκλίσεις από οποιαδήποτε πλευρά. Στο δυναμικό της εντάσσονται ειδικευμένοι μηχανικοί περιβάλλοντος και νομικοί που καλύπτουν μεταξύ άλλων τα δασικά και θαλάσσια θέματα.
Εποπτεία των υπερακτίων εγκαταστάσεων και εφαρμογή της Ευρωπαϊκής οδηγίας
Η ΕΔΕΥ, στο πλαίσιο του ρυθμιστικού ρόλου της, παρακολουθεί τις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων που πραγματοποιούνται εντός του χώρου δικαιοδοσίας της, διενεργώντας επιθεωρήσεις, αξιολογώντας εκθέσεις μεγάλων κινδύνων, κοινοποιήσεις εργασιών γεώτρησης και κοινοποιήσεις σχεδιασμού νέων εγκαταστάσεων που καταθέτουν οι διαχειριστές των εγκαταστάσεων. Έναυσμα αυτού του ρυθμιστικού της ρόλου ήταν η συνεργασία της με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), και η επιλογή της εταιρείας DNV-GL, για την προετοιμασία της ενσωμάτωσης της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την Ασφάλεια των Υπεράκτιων Εγκαταστάσεων στην Ελλάδα. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας ήταν να παραχθούν μια σειρά από Κατευθυντήρια Έγγραφα Οδηγιών που καθοδηγούν τους εντολοδόχους που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ως προς τις υποχρεώσεις τους, όπως αυτές απορρέουν από τον σχετικό νόμο, με στόχο μια πιο ασφαλή λειτουργικά εγκατάσταση, τη μείωση της εκδήλωσης πιθανών κινδύνων και κατ’ επέκταση των συνεπειών τους. Το σύνολο αυτών των εγγράφων είναι προσβάσιμα στην ιστοσελίδα της ΕΔΕΥ (www.greekhydrocarbons.gr).
Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης
Οι δύο επιτυχείς συνεργασίες με EBRD και DNV-GL επέτρεψαν στην ΕΔΕΥ να επεξεργασθεί το Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης σε Υπεράκτιες Εγκαταστάσεις Υδρογονανθράκων, μαζί με συναρμόδιους φορείς του Δημοσίου. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας η ΕΔΕΥ διοργάνωσε διεθνές συνέδριο στην Αθήνα με ομιλητές εξιδεικευμένα στελέχη εταιρειών και δημοσίων φορέων άλλων κρατών :
(https://greekhydrocarbons.gr/news_en/Offshore_Safety_Workshop_2019_EN.html).
Το Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης σε Υπεράκτιες Εγκαταστάσεις Υδρογονανθράκων βρίσκεται σήμερα σε στάδιο διαβούλευσης μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων του Δημοσίου και περιλαμβάνει πρόνοιες για την αντιμετώπιση όλων των κινδύνων που είναι πιθανό να παρουσιαστούν. Η εταιρεία Lloyd’s Register επιλέχθηκε να βοηθήσει σε αυτό το στάδιο.
Επί των τεχνικών θεμάτων τεχνολογίας γεωτρήσεων και μεγάλων θαλάσσιων βαθών, η ΕΔΕΥ συζητά σήμερα με τουλάχιστον δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες θαλάσσιων γεωτρήσεων κι ανταλλάσσει απόψεις με εθνικούς οργανισμούς για θέματα νομικού περιεχομένου μέσω διμερών σχέσεων ή ευρωπαϊκών οργανισμών.
Κυνηγώντας την ενεργειακή ανεξαρτησία, ο ρόλος των υδρογονανθράκων
Η Ελλάδα έχει σήμερα 13 θαλάσσιες και χερσαίες παραχωρήσεις, συμπεριλαμβανομένης και αυτής του Πρίνου. Είναι η πρώτη φορά που η χώρα έχει τόσο μεγάλο αριθμό ενεργών παραχωρήσεων, με αναδόχους μερικές από τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές του κόσμου. Η ΕΔΕΥ έχει την ευθύνη επίβλεψης και συντονισμού των ερευνών και της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Όπως έχουμε εξηγήσει και παλαιότερα η έρευνα θα προχωρήσει σταδιακά από τον βορρά προς το νότο, με αφετηρία τις ήδη εγκεκριμένες από το κοινοβούλιο συμβάσεις για τη δυτική Ελλάδα, Ήπειρο και Ιόνιο. Θα ακολουθήσουν αυτές του Νότιου Ιονίου και των περιοχών δυτικά-νοτιοδυτικά της Κρήτης οι οποίες εντάχθηκαν πρόσφατα. Όσον αφορά τις θαλάσσιες παραχωρήσεις, ας μην ξεχνάμε ότι από βορρά προς νότο τα θαλάσσια βάθη αυξάνουν και αυτό σημαίνει περισσότερες προκαταρκτικές γεωφυσικές εργασίες εντοπισμού των στόχων γεωτρήσεων, γεωτεχνικών μελετών, επιλογής τεχνολογιών αλλά και ελέγχου του κόστους ανάπτυξης των προγραμμάτων. Επιπλέον, οι πιθανότητες ύπαρξης αερίου έναντι αργού αυξάνονται κατά την ίδια διεύθυνση από βορρά προς νότο.
Κάτω από αυτό το πρίσμα, και λόγω της γεωγραφικής της θέσης, η Κρήτη μπορεί να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στα σύνορα με τη δυτική Μεσόγειο και τη βόρεια Αφρική. Το ενεργειακό μείγμα για τα επόμενα τουλάχιστον 30 χρόνια θα απαιτήσει ιδιαίτερα την ουσιαστική συμβολή του φυσικού αερίου διότι μόνο με τις εναλλακτικές, ανανεώσιμες πηγές, δεν θα μπορέσουμε να έχουμε ανάπτυξη και ανάταξη της παραγωγικής βάσης της χώρας. Το φυσικό αέριο είναι το πλέον φιλικό, μη μεταλλικό ορυκτό, δεν ρυπαίνει την θάλασσα και θα επιτρέψει τις επόμενες δεκαετίες την προοδευτική μετάβαση σε καινούργιες πηγές ενέργειας.
Η Ελλάδα δεν θα πρέπει να περιοριστεί σε ρόλο εισαγωγέα ενέργειας με πανάκριβο κόστος για την εθνική οικονομία. Δεν θα πρέπει να δυσκολευτεί στην αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων που διαθέτει, το φυσικό αέριο θα μπορούσε να είναι μέρος αυτού του χαρτοφυλακίου. Πίστη στο όραμα και αυτοπεποίθηση είναι από τα βασικότερα συστατικά της επιτυχίας. Ας μην ξεχνάμε ότι πριν το 2011 δεν υπήρχε κανένα πρόγραμμα έρευνας υδρογονανθράκων, όλα είχανε σταματήσει για τουλάχιστον δέκα χρόνια, ενώ από το 2011 μέχρι σήμερα, με προοδευτικά βήματα, δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο χαρτοφυλάκιο που αντικατοπτρίζεται στον χάρτη της Ελλάδας απεικονίζοντας επίσης καινούργιες και ισχυρές διεθνείς συμμαχίες.
Εφόσον και εάν οι έρευνες και ανακαλύψεις αποδείξουν ότι οι ποσότητες αερίου ή αργού είναι εκμεταλλεύσιμες, η αναπτυξιακή εικόνα της ελληνικής οικονομίας θα αλλάξει δραστικά. Οι πρώτες γεωτρήσεις που αναμένονται ,για το 2020 σε «Πατραϊκό Κόλπο» και «Κατάκολο», θα είναι η εκκίνηση της νέας αυτής φάσης έρευνας και εκμετάλλευσης πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας.
Θα πρέπει να τονισθεί ότι η αξιοποίηση των ενδεχομένων κοιτασμάτων των μεγάλων παραχωρήσεων του νότου δεν θα έλθει νωρίτερα από 5 χρόνια. Με βάση τις συμβατικές υποχρεώσεις οι ερευνητικές εργασίες έχουν συνολική διάρκεια 6 χρόνια και διαιρούνται σε δύο φάσεις, τριών ετών η καθεμία. Εάν, κατά τη διάρκεια της δεύτερης τρίχρονης φάσης ερευνών, τα αποτελέσματα είναι πολύ θετικά, οι κοινοπραξίες θα μπορέσουν να προχωρήσουν στην πρώτη ερευνητική γεώτρηση πριν εισέλθουν στην τρίτη φάση, διάρκειας 2 ετών, η οποία υποχρώνει ερευνητική γεώτρηση. Σε τέτοιες περιοχές δεν προχωράμε σε γεώτρησεις χωρίς να έχει γίνει πολυετής εργασία πρόσκτησης λεπτομερών γεωφυσικών δεδομένων, για τον ασφαλή γεωγραφικό προσδιορισμό της κάθε γεώτρησης.
Βιώσιμη ανάπτυξη και ελληνικό δυναμικό
Πάγια θέση της ΕΔΕΥ ήταν και εξακολουθεί να είναι ότι η έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων είναι πρωταρχικής σημασίας για το οικονομικό ισοζύγιο της χώρας και της ενεργειακής της ανεξαρτησίας, θέση η οποία στηρίζεται σε αδιάρρηκτα τεχνοοικονομικά στοιχεία και όχι σε εικασίες. Το ενδεχόμενο ύπαρξης αντιδράσεων στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να ανατρέψει τον εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας. Η ΕΔΕΥ αποτελεί ένα ευέλικτο τεχνοκρατικό εργαλείο, το οποίο εισηγείται και υλοποιεί εξειδικευμένη πολιτική δράσης και μέτρων στον τομέα της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Ο ρόλος της είναι αυτός ακριβώς και τον επιτελεί με μεγάλη επιτυχία, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και τη βούληση του ελληνικού λαού μέσω του ελληνικού κοινοβουλίου και της εκτελεστικής εξουσίας. Είναι γεγονός ότι αυτό αποτελεί ταυτόχρονα τεράστια πρόκληση δεδομένης της μη ύπαρξης προηγούμενου στην ελληνική επικράτεια αλλά η τεχνογνωσία των στελεχών μας με εξωτερική εξιδεικευμένη βοήθεια από διεθνείς φορείς εγγυάται το βέλτιστο αποτέλεσμα.
Σήμερα το δυναμικό της ΕΔΕΥ καλύπτει κατά κύριο λόγο τις δραστηριότητες της έρευνας από τεχνικής, νομικής και οικονομικής πλευράς. Αυτή η σύνθεση αντικατοπτρίζει την παρούσα κατάσταση των παραχωρήσεων. Από την στιγμή που θα υπάρξει μια παραγωγική γεώτρηση στη δυτική Ελλάδα, οι ανάγκες της εταιρείας θα απαιτήσουν μια διεύρυνση προς την παραγωγή, για παράδειγμα με μηχανικούς κοιτάσματος και παραγωγής, ένας τομέας που είναι ήδη στα σκαριά.
Με την εξέλιξη των προγραμμάτων έρευνας υδρογονανθράκων στις παραχωρημένες περιοχές, από την βασική γεωλογική, γεωφυσική και οικονομική μελέτη, οι εργασίες θα πρέπει να περάσουν σε επίπεδο το οποίο θα απαιτεί εκπαίδευση και προσόντα προσαρμοσμένα στις ανάγκες των εντολοδόχων εταιρειών. Γνωρίζοντας τον μακροπρόθεσμο χαρακτήρα των επενδυτικών σχεδίων και προγραμμάτων της βιομηχανίας έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων θα πρέπει να δημιουργηθούν οι απαραίτητες εκπαιδευτικές συνθήκες που θα επιτρέψουν την ανάπτυξη εσωτερικής ανταγωνιστικότητας για αυτές τις εργασίες.
Η χρονική στιγμή επιτρέπει την προετοιμασία των συνθηκών υπό τις οποίες θα ευνοηθεί ο δευτερογενής και τριτογενής τομέας. Ένας αριθμός συνοδευτικών έργων θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα μεγάλο λιμάνι για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων γεώτρησης και εξόρυξης σε απομακρυσμένα υπεράκτια περιβάλλοντα της Δυτικής Ελλάδας και της Κρήτης. Ένα ζήτημα μεγάλης σημασίας θα είναι το βάθος νερού για την πρόσβαση των σκαφών, η αποθήκευση του εξοπλισμού και η επεξεργασία των αποβλήτων, καθώς και η τοπική τιμολόγηση των καυσίμων για τα γεωτρητικά και παραγωγικά πλωτά. Εάν οι γεωτρήσεις ανακαλύψουν εκμεταλλεύσιμα αποθέματα, οι εταιρείες θα προχωρήσουν στην ανάπτυξη χερσαίων κατασκευών, πλατφόρμων, αγωγών, αλλά και εγκαταστάσεων στον βυθό της θάλασσας με κόστος ύψους δισεκατομμυρίων, κάτι που θα απαιτήσει την τοπική συμμετοχή και θα οδηγήσει στην δημιουργία επιχειρηματικών ευκαιριών στη χώρα.
Συμπερασματικά, θα πρέπει να τονιστεί ότι η επιτυχής ανάπτυξη της έρευνας υδρογονανθράκων στην Ελλάδα θα μπορούσε να βελτιώσει δραστικά το πρόγραμμα ενεργειακής ασφάλειας και εφοδιασμού της χώρας. Λαμβάνοντας υπόψη τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις στη βιομηχανία έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, θα υπάρξουν αποτελεσματικά και ορθά οργανωμένα σχέδια κατάρτισης που θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να οικοδομήσει επίσης ένα ανταγωνιστικό ελληνικό δυναμικό, ένα από τα πιο σημαντικά συστατικά της βιώσιμης ανάπτυξης.
Γεωγραφική εξάπλωση των παραχωρήσεων γύρω από τη Μεσόγειο (μαύρα πολύγωνα). Χερσαίες και θαλάσσιες παραχωρήσεις έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων της Ελλάδας (βαθύ μπλε). Περιοχές πρόσφατων μελετών της ΕΔΕΥ και αξιολόγηση πρόσθετων υπερακτίων περιοχών με δυναμικό ύπαρξης φυσικού αερίου και πετρελαίου (ανοικτό μπλε).
Επικαιροποίηση άδειοδότησης, Αύγουστος 2019.
https://cretanenergyconferences.org/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου