Με τον «Πορθητή» («Φατίχ» στα τουρκικά) να τρυπά ήδη στην κυπριακή ΑΟΖ και το δεύτερο γεωτρύπανο της Τουρκίας «Γιαβούζ» να έχει ήδη βάλει πλώρη για μια δεύτερη γεώτρηση, τα πράγματα αλλάζουν πλέον και στην περίπτωση της θάλασσας. Πρόκειται για ενέργειες που εδραιώνουν περαιτέρω την κατοχή του βορείου τμήματος της Κύπρου και την υφιστάμενη διχοτόμηση του νησιού. Τώρα και στη θαλάσσια..
περιοχή γύρω από την κατεχόμενη πατρίδα μας. Ενώ μέχρι πρότινος ο έλεγχος της θάλασσας γύρω από το ψευδοκράτος αφορούσε τη διέλευση και τα αλιευτικά αποθέματα, τώρα επεκτείνεται και στον υποθαλάσσιο πλούτο. Πλήρης, δηλαδή, επικυριαρχία στην περιοχή.
Οι εξελίξεις δικαιολογημένα προκαλούν προβληματισμούς, κυρίως όμως υποδεικνύουν ξανά τις σκληρές πραγματικότητες. Πολλές και διάφορες, με μια όμως να ξεχωρίζει, όσο σκληρή και οδυνηρή κι αν είναι: τη μοναξιά της χώρας μας απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις.
Τα πράγματα, κατά την άποψή μου, έχουν ως εξής:
● Πραγματικότητα 1: Η Κύπρος είναι μόνη και απροστάτευτη. Η Τουρκία αλωνίζει στην κυπριακή ΑΟΖ και κανένας δεν θα την εμποδίσει. Εκτός κι αν θα προστατεύσει τα δικά του συμφέροντα, όπως τις περιπτώσεις των αμερικανικών και γαλλικών εταιρειών που έχουν εξασφαλίσει δικαιώματα γεωτρήσεων σε τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ νότια και ανατολικά. Και εκεί δεν νομίζω η Τουρκία να αποτολμήσει κάποια κίνηση τύπου – ΕΝΙ.
● Πραγματικότητα 2. Οι εγγυήτριες δυνάμεις Βρετανία και Ελλάδα, η κάθε μια για δικούς της λόγους, δεν πρόκειται να αναλάβουν οποιαδήποτε δράση, πλην των λεκτικών προειδοποιήσεων και συστάσεων προς την Άγκυρα. Ήδη η Βρετανία μας έχει πει πολλές φορές ότι θεωρεί –κακώς βέβαια– πως η συνθήκη εγγύησης παραβιάστηκε και στην ουσία καταργήθηκε από το 1963 και επομένως τίποτε δεν τη δεσμεύει. Εξάλλου η απάθειά της το 1974 ήταν χαρακτηριστική και υποβοηθητική ως προς την έκβαση της τουρκικής στρατιωτικής εισβολής.
Η Ελλάδα από την άλλη, έχει στραμμένη την προσοχή στη δική της θαλάσσια περιοχή και προς εκεί επικεντρώνει τις δυνάμεις της. Δεν είναι μάλιστα τυχαίες οι δηλώσεις που γίνονται στην Αθήνα ότι δεν θα ανεχθούν οποιαδήποτε ενέργεια της Άγκυρας παρόμοια με αυτήν στην κυπριακή ΑΟΖ, στην υφαλοκρηπίδα και την αποκλειστική οικονομική ζώνη της Ελλάδας. «Ούτε να διανοηθεί η Τουρκία ότι θα κάνει τα ίδια στην Ελλάδα», ανέφερε χαρακτηριστικά πρόσφατα ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κατρούγκαλος. Άρα ό,τι έγινε στην Κύπρο, έγινε και πάμε παρακάτω.
● Πραγματικότητα 3. Να μην αναμένουμε πολλά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθότι τα εθνικά συμφέροντα χωρών σε σχέση με την Τουρκία είναι πολύ μεγάλα για να τεθούν τα κυπριακά υπεράνω. Και δεν είναι επαρκής δικαιολογία αυτό που μας είπε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ότι «παίρνουν κάποιο χρόνο» για να υιοθετηθούν μέτρα, «διότι υπάρχουν οι καθορισμένες διαδικασίες στην ΕΕ» που απαιτούν κάποιο χρόνο. Μας έφερε δε ως παράδειγμα την Ουκρανία για να μας πει ότι χρειάστηκαν έξι μήνες μέχρι να αποφασιστούν από την ΕΕ μέτρα. Η Κύπρος, όμως, Πρόεδρε είναι μέλος της Ένωσης και δεν διανοούμαι ότι η ΕΕ θα τηρούσε την ίδια στάση εάν οι ενέργειες της Τουρκίας αφορούσαν ένα άλλο μέλος της εκτός της Κύπρου και της Ελλάδας. Και στο τέλος τέλος, να μην περιμένουμε ότι τα όποια μέτρα από την ΕΕ θα λυγίσουν αυτήν την Τουρκία υπό τον Ερντογάν. Το πιθανότερο είναι να την κάνουν πιο επιθετική.
● Πραγματικότητα 4. Μήπως το ότι οι τουρκικές ενέργειες αφορούν μέχρι στιγμής περιοχές που προσεγγίζουν την ΑΟΖ στην κατεχόμενη περιοχή, προκαλεί στην Κυβέρνησή μας μια κάποιου είδους ανακούφιση; Διότι, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, ως ένα βαθμό έχουμε συμβιβαστεί με την κατοχή. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι στον αέρα αιωρούνται πολλά περί λύσης δύο κρατών.
● Πραγματικότητα 5. Η Τουρκία έχει αποδείξει πως ό,τι λέει το εννοεί. Έχει σχεδιάσει μία γενικότερη γεωστρατηγική πολιτική στην περιοχή και έχει επανακαθορίσει τα συμφέροντά της. Σε αυτά έχει εντάξει και την εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων θέλοντας να αποτελεί σημαντικό παράγοντα των εξελίξεων. Σε αυτό το πλαίσιο οι κινήσεις της Τουρκίας, ανάλογα των εξελίξεων, δεν θα περιοριστούν στο βόρειο μέρος και δεν θα είναι αμελητέες. Έχει επομένως σημασία εμείς να είμαστε σε θέση να αναγνώσουμε τις τουρκικές επιδιώξεις, να εντοπίσουμε τα όρια, τα δυνατά και αδύνατα σημεία, για να δράσουμε ανάλογα.
● Πραγματικότητα 6. Χωρίς προοπτική επίλυσης του κυπριακού η Κυπριακή Δημοκρατία θα βρίσκει πάντα μπροστά της την Τουρκία. Θα επαναλάβω το τετριμμένο ότι η ανακάλυψη φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα είτε για επίλυση του κυπριακού προβλήματος είτε για περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης. Το γεωπολιτικό παιχνίδι στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου είναι πολύ μεγάλο και τα συμφέροντα το ίδιο μεγάλα και πολύπλοκα. Σε αυτό το παιχνίδι η κάθε χώρα έχει τα δικά της συμφέροντα και έχει καθορίσει τα δικά της όρια ως προς τον ρόλο της άλλης, στην περιοχή. Για παράδειγμα οι Αμερικανοί ξέρουν και έχουν αποφασίσει ποιος θα είναι ο ρόλος της Τουρκίας και τα όριά της, σε σχέση πάντα και με το Ισραήλ. Το ίδιο και οι Γάλλοι που επιδιώκουν μία αναβαθμισμένη παρουσία στην περιοχή, ενώ δεν πρέπει κανένας να υποτιμά τις επιδιώξεις και της Μόσχας. Κλειδί, επομένως, είναι να είμαστε σε θέση να προβλέπουμε, να διακρίνουμε τις σημαντικές λεπτομέρειες πίσω από την πρώτη ανάγνωση και να σχεδιάζουμε μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Πάντα με ρεαλισμό και σύνεση, χωρίς υπερβολές και προπαντός υπερτίμηση του μεγέθους και του εύρους των δυνατοτήτων μας. Αυτά τα δοκιμάσαμε στο παρελθόν και τα έχουμε πληρώσει με την κατοχή της μισής μας πατρίδας.
Κι εάν θέλουμε η παρούσα κρίση να αποτελέσει ευκαιρία για να σπάσουν τα αδιέξοδα, αυτό που πρέπει να αναζητήσουμε από την ΕΕ είναι εμπλοκή της στο Κυπριακό με τρόπο που πιθανό να ενθαρρύνει την Άγκυρα να συναινέσει σε επίλυση του προβλήματος. Η Τουρκία έχει ανάγκη την Ευρώπη και η Ευρώπη δεν μπορεί να παραγνωρίσει την Τουρκία. Ας βρούμε τρόπο να αξιοποιήσουμε αυτό τον συσχετισμό συμφερόντων και προσδοκιών.
Να αποβάλουμε τα σύνδρομα
Ούτε το κέντρο της Γης είμαστε, ούτε ενεργειακός κολοσσός στη Μεσόγειο θα καταστούμε. Θα εξακολουθήσουμε να είμαστε μία μικρή χώρα με ένα άλυτο εθνικό πρόβλημα, έχοντας εντός της χώρας μας και απέναντί μας μια Τουρκία επιθετική με μόνη προστασία μας τη διεθνή υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Είναι η μόνη μας ασπίδα και για να μας προσφέρει και τα επόμενα χρόνια προστασία, θα πρέπει να τη διαχειριζόμαστε με σύνεση, λαμβάνοντας υπόψη και τα συμφέροντα των T/κ. Κι αυτά μπορούν να προστατευθούν χωρίς τον κίνδυνο της αναγνώρισης του ψευδοκράτους. Ολίγη φαντασία και πολιτική βούληση χρειάζεται.
Φτάνει, βέβαια, να αποβάλουμε σύνδρομα και να εγκαταλείψουμε επικίνδυνους λαϊκισμούς. Σε μεγάλα εθνικά θέματα δεν χωρούν λαϊκισμοί. Το ξέρουμε όλοι και το ξέρουν κι αυτοί που τους επιχειρούν. Κι όμως τους συνεχίζουν, πολλές φορές υποβοηθούμενοι από την έλλειψη προόδου και την απουσία προοπτικής για επίλυση του Κυπριακού. Σε περιόδους «ξηρασίας» είναι γνωστό ότι ευδοκιμούν τα παράσιτα.
Θα το επαναλάβω: Να αποφασίσουμε ποια μορφή λύσης θέλουμε, που να είναι εννοείται στο πλαίσιο του εφικτού και να πολιτευτούμε με σχέδιο και πρόγραμμα χωρίς αμφιταλαντεύσεις. Είναι ο μόνος τρόπος είτε να πετύχουμε λύση, αν όχι –αν μη τι άλλο– να εμποδίζουμε την Τουρκία να προβαίνει σε ενέργειες όπως με την ΕΝΙ πέρυσι ή με τις γεωτρήσεις φέτος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου