Με μια τριλογία άρθρων στο Sigma Turkey, με τίτλο «Ενέργεια και Γεωπολιτική στον άξονα της Ανατολικής Μεσογείου και η Κύπρος», o Τούρκος ειδικός σε θέματα ενέργειας και πρώην Αναπληρωτής Διευθυντής της τουρκικής ΤΡΑΟ, που ετοιμάζει γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, Necdet Pamir, εστιάζει στην ενεργειακή θέση της Κύπρου, κατηγορεί την Τουρκία ότι δεν έχει αντιληφθεί τη στρατηγική της σημασία όπως άλλες μεγάλες δυνάμεις και, παράλληλα, εκφράζει την ανησυχία του για νέες ανακαλύψεις στην Κυπριακή ΑΟΖ. Την ίδια ώρα, δημοσιεύματα από τον ισραηλινό Τύπο αναφέρουν..
πως οι εταιρείες που εκμεταλλεύονται την Αφροδίτη στην Κυπριακή ΑΟΖ ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε εκμετάλλευση χωρίς προηγουμένως να υπάρξει επίλυση του ζητήματος προέκτασης του κοιτάσματος στην ΑΟΖ του Ισραήλ.
Η Κύπρος στα μάτια τους
Το πρώτο μέρος του άρθρου του Τούρκου αρθρογράφου αναφέρεται στη ζωτική θέση της Κύπρου και τονίζει ότι είναι ένα από τα πιο ευαίσθητα ζητήματα ασφάλειας της Τουρκίας και έχει στρατηγική σημασία για το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Ρωσία, την Κίνα, το Ισραήλ, τις ΗΠΑ, την Ελλάδα και την Ε.Ε.
«Όταν εξετάζουμε την Κύπρο από στρατιωτική σκοπιά σχετικά με την τοποθεσία, δεν πρέπει ποτέ να την βλέπουμε ανεξάρτητα από τη διεθνή πάλη για κατάκτηση των πόρων φυσικού αερίου και ελέγχου των οδών μεταφοράς, που προέρχονται κυρίως από την πλούσια σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο περιοχή της Μέσης Ανατολής», αναφέρει, προσθέτοντας πως, παρά τη σημασία που δίνεται στη Μεσόγειο και την Κύπρο από μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, η Τουρκία δεν φαίνεται να καταγράφει τη σημασία αυτής της περιοχής.
Το δημοσίευμα μιλάει για τη θέση της Κύπρου κοντά στη Διώρυγα του Σουέζ, απ' όπου περνά το 30 τοις εκατόν του παγκόσμιου εμπορίου ενέργειας και επικαλείται δήλωση του καθηγητή Ilber Ortayli, ο οποίος είπε:
«Αν η Ρωσία εγκατασταθεί στη Συρία, η οποία είναι στη δίπλα πόρτα της Τουρκίας, πρέπει να ξυπνήσουμε. Η Ρωσία είναι ιστορικά μια χερσαία δύναμη, αφού η ναυτική ιστορία της δεν υπερβαίνει τους τρεις αιώνες. Αλλά μην ξεχνάμε ότι είναι και μια πυρηνική ναυτική δύναμη. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει εγκατασταθεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου στην Κύπρο εδώ και πολύ καιρό με τις βάσεις του, οι ΗΠΑ έχουν πλήρη ναυτική δύναμη που πλέει εκεί και ακόμη και οι Γερμανοί αναζητούν έναν τρόπο να εμπλακούν. Είναι φυσικό ότι και η Ρωσία θα θέλει να είναι εκεί. Πρέπει να είμαστε και εμείς εκεί, είναι και δική μας είσοδος».
Αντικρουόμενες εκτιμήσεις για ποσότητες
Στο δεύτερο μέρος γίνεται μια λεπτομερής ανάλυση των ενεργειακών αναγκών της Τουρκίας και του ενεργειακού της μείγματος και διαπιστώνεται ο κίνδυνος συνέχισης της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία. «Γι’ αυτό, η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο είναι κάτι που πρέπει να παρακολουθήσει στενά η Τουρκία, καθώς μπορεί να είναι μια περιοχή που μπορεί να την βοηθήσει να διαφοροποιήσει τις επιλογές εφοδιασμού της», αναφέρει ο πρώην αξιωματούχος της ΤΡΑΟ, που τονίζει, ωστόσο, ότι, εξαιτίας των κακών σχέσεων της Άγκυρας με τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου, είναι δύσκολο να εμπλακεί εύκολα στην περιοχή.
«Είναι, δυστυχώς, προφανές ότι ούτε το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου αποτελεί απάντηση στα προβλήματα της Τουρκίας. Το υψηλό κόστος παραγωγής και μεταφοράς από τις πηγές της περιοχής είναι επίσης αποθαρρυντικό και μη ανταγωνιστικό, σε σύγκριση με τις υπάρχουσες πηγές εφοδιασμού», επισημαίνει. Αυτή, ωστόσο, η διαπίστωση έρχεται σε αντίθεση με άλλους Τούρκους αναλυτές, οι οποίοι αυτήν την εβδομάδα έγραφαν στον Τύπο πως τα αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου αρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες της Τουρκίας για 572 χρόνια.
Ο φόβος των Τούρκων
«Θα πρέπει, επίσης, να είμαστε προσεκτικοί και να αξιολογήσουμε αντικειμενικά την ανακάλυψη της Αφροδίτης στα νότια της Κύπρου. Όσο αυτή η ανακάλυψη φέρνει ζωτικό βάρος για τα δύο έθνη του νησιού, τα αποθέματα είναι πολύ μικρά για τους Ελληνοκύπριους να το χρησιμοποιήσουν ως μέρος μιας τακτικής καρότου και μαστιγίου.
»Επιπλέον, η ΤΔΒΚ έχει αναπόφευκτα δικαιώματα όχι μόνο για την κατανομή αυτών των αποθεμάτων, αλλά και για περαιτέρω εξερευνήσεις και έρευνες, σύμφωνα με εντολή του ΟΗΕ», ισχυρίζεται ο Τούρκος ειδικός ενέργειας, που είναι επίσης ένθερμος υποστηρικτής ενός αγωγού φυσικού αερίου Ισραήλ-Τουρκίας που θα περνά μέσα από την ΑΟΖ της Κύπρου χωρίς την συγκατάθεση της Λευκωσίας.
Στο ίδιο άρθρο εμφανίζεται ιδιαίτερα ανήσυχος, αν η Κυπριακή Δημοκρατία ανακαλύψει νέα κοιτάσματα και μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσει την παρεμπόδιση του γεωτρύπανου της ΕΝΙ Saipem 12 000 στο Oικόπεδο 3, σημειώνοντας:
«Με τέτοιες παρεμβάσεις, αυτό που μπορεί να κάνει η Τουρκία είναι να κερδίσει χρόνο, προκειμένου να αναδιαρθρώσουμε την TPAO και να επιδιώξουμε μια πιο ηχηρή εξωτερική πολιτική».
Η νομική διάσταση
Στο τρίτο μέρος, το ενδιαφέρον του Νecdet επικεντρώνεται στο ζήτημα της οριοθέτησης της ΑΟΖ της Ανατολικής Μεσογείου και τις νομικές προεκτάσεις για την Τουρκία. Αφού παρουσιάζει μια σειρά από χάρτες με τις παράνομες διεκδικήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, προτείνει τα επόμενα βήματα, αφού πρώτα αναγνωρίσει ότι: «Η Ελληνική Διοίκηση της Νότιας Κύπρου (όπως αποκαλεί την Κυπριακή Δημοκρατία), παίζει το παιχνίδι πολύ πιο αποτελεσματικά από την ‘ΤΔΒΚ’, χάρη στη συνεχή υποστήριξη από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ.
Η Ρωσία και το Ισραήλ συμμετέχουν σε κοινές ναυτικές ασκήσεις με την Ελλάδα και τη Νότια Κύπρο. Η Ρωσία δρα υπογείως, έτσι ώστε να μη φαίνεται σε καμία από τις πλευρές της σύγκρουσης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Η Αίγυπτος, υπό την κυριαρχία του Σίσι, φαίνεται να έχει εξασφαλίσει τη θέση της με τους Έλληνες και τη Νότια Κύπρο. Άλλα παράκτια κράτη, όπως η Συρία και ο Λίβανος, φαίνεται να είναι και με την ελληνική πλευρά - χάρη στην αρνητική εξωτερική πολιτική της κυβέρνησής μας απέναντί τους. Φαίνεται απίθανο ότι το διεθνές συναίσθημα θα στραφεί προς εμάς όσο εφαρμόζονται οι ίδιες πολιτικές».
Αναφερόμενος στα ενεργειακά σχέδια της Κύπρου, όπως ο αγωγός Εast Med και ο τερματικός υγροποίησης, αναφέρει πως αυτά είναι στην σφαίρα της «φαντασίας», αφού, όπως ισχυρίζεται, οποιοδήποτε ποσό μικρότερο από 250 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα θα ήταν οικονομικά ανέφικτο για τη δημιουργία τερματικού σταθμού ΥΦΑ και επίσης ότι απαιτούνται τουλάχιστον δύο τερματικά για τέτοια έργα.
«Αυτό που λείπει από την τουρκική πλευρά είναι μια σωστή τεχνική, οικονομική, νομική και πολιτική, παρ’ όλες τις συστάσεις προς την κυβέρνηση», πρόσθεσε.
Διαπραγματεύσεις και εισηγήσεις
Κατά την άποψή του, οι εν εξελίξει διαπραγματεύσεις στην Κύπρο μοιάζουν να έχουν φτάσει σε αδιέξοδο στα θέματα του περιουσιακού. «Ωστόσο, υπάρχουν στρατηγικά και ζωτικά ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν για τους Τουρκοκυπρίους που είναι πιο επείγοντα, όπως οι εγγυήσεις, τα δύο κράτη, τα δύο κοινοβούλια και η εξουσία του αντιπροέδρου να ασκεί βέτο κ.λπ.
»Η πραγματική λύση στο ενεργειακό πρόβλημα είναι να αναγνωριστεί η ύπαρξη και η εφαρμογή ίσων δικαιωμάτων και δικαιοδοσιών στην εξερεύνηση υδρογονανθράκων. Μια τέτοια προσέγγιση όχι μόνο θα λύσει το άμεσο ζήτημα, αλλά θα παράσχει επίσης μια σταθερή βάση για ευρύτερες διαπραγματεύσεις για άλλα θέματα.
»Αυτό που πρέπει να κάνει η ΤΔΒΚ και η Τουρκία είναι η συγκέντρωση ομάδων και η δημιουργία μιας δομής που θα επικεντρώνεται σε όλες τις πτυχές, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών, οικονομικών, νομικών και πολιτικών. Μια τέτοια δομή μπορεί να δημιουργηθεί με τη βοήθεια του ακαδημαϊκού κόσμου, καθώς και με το αρμόδιο προσωπικό που προέρχεται από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να καταλήξει σε ένα Κέντρο Ενεργειακής Πολιτικής που βρίσκεται στην ΤΔΒΚ. Πρέπει, επίσης, να εργαστούμε για τη δημιουργία μιας υποδομής που θα ενισχύσει τις απαιτήσεις μας διεθνώς».
Η Τουρκία πρέπει ακόμα να επανεξετάσει τη δομή της TPAO και να την επαναφέρει στην αρχική της μορφή. Η BOTAS θα πρέπει να συγχωνευθεί με την TPAO, για να αποτελέσει τη ραχοκοκκαλιά της εθνικής εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου της Τουρκίας.
Η Αφροδίτη αναδύεται;
Σε μια παράλληλη εξέλιξη, έπειτα από χρόνια καθυστερήσεων φαίνεται πως όλα είναι έτοιμα, προκειμένου να ξεκινήσει η ανάπτυξη/εκμετάλλευση του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στο θαλασσοτεμάχιο 12 της Κυπριακής ΑΟΖ. Το συγκεκριμένο κοίτασμα άργησε να αναπτυχθεί, εξαιτίας ενστάσεων ορισμένων ισραηλινών εταιρειών που εκμεταλλεύονται το γειτονικό οικόπεδο Ishai, με τον ισχυρισμό ότι μέρος του κυπριακού κοιτάσματος εκτείνεται στην ΑΟΖ του Ισραήλ.
Όπως ανέφερε αυτήν την εβδομάδα σε δημοσίευμά της η ισραηλινή αντιπολιτευόμενη εφημερίδα Haaretz, η εκμετάλλευση της «Αφροδίτης» προχωρεί πλέον χωρίς κανένα ρόλο του Ισραήλ, γεγονός που, όπως ισχυρίζεται, θα έχει διάφορες νομικές και οικονομικές επιπτώσεις.
«Δεν είναι σαφές, τουλάχιστον, γιατί η κυβέρνηση ενεργεί με αυτόν τον τρόπο, ιδιαίτερα η ανεξήγητη ευκολία με την οποία θα μπορούσε να προκαλέσει απώλεια 820 εκ. δολαρίων σε φόρους», δήλωσε στο The Maker o Rony Halman, πρόεδρος του Israel Opportunity, εταίρου στο οικόπεδο Ishai δίπλα στην Αφροδίτη.
«Η αδράνεια της ισραηλινής κυβέρνησης απειλεί, επίσης, να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο σε σχέση με άλλες κοινές δεξαμενές που έχουμε με τους γείτονές μας - τον Λίβανο και την Αίγυπτο», πρόσθεσε ο Halman.
Υπενθυμίζεται ότι η η Delek Group, που ελέγχεται από τον δισεκατομμυριούχο Yitzhak Tshuva, κατέχει το 35% της Aphrodite και της Noble Energy, μιας εταιρείας των ΗΠΑ. O ενεργειακός γίγαντας της Shell, που κατέχει το υπόλοιπο ποσοστό, σχεδιάζει να εξαγάγει εκ νέου το αέριο από την Αίγυπτο στην Ευρώπη με υγρή μορφή, ενώ για την ίδια ιδέα μιλάει επίσης στους εταίρους του ισραηλινού Leviathan.
Η υπομονή των εταιρειών αλλά και της Λευκωσίας δείχνει να εξαντλείται, αφού εδώ και καιρό σχεδιάζουν να μεταφέρουν την «Αφροδίτη» σε τερματικά υγροποίησης της Αιγύπτου, αλλά προσκρούουν στα εμπόδια των εταίρων του Ishai.
«Θα κάνουμε ό,τι μας πει η Κύπρος, όχι η κυβέρνηση του Ισραήλ, γιατί η Αφροδίτη είναι κυπριακό κοίτασμα, όχι ισραηλινό», φέρεται να δήλωσε στο Τhe Maker ανώτερος ανώνυμος αξιωματούχος της Delek, προσθέτοντας: «Το διεθνές δίκαιο δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα ενός παρακείμενου πεδίου με μόλις 5% από μια μεγάλη δεξαμενή για να καθυστερήσει την ανάπτυξη της Αφροδίτης».
Ο ίδιος αξιωματούχος διερωτήθηκε κατά πόσον η δεξαμενή εκτείνεται πραγματικά πέρα από την περιοχή της άδειας της «Αφροδίτης» και προκάλεσε τους εταίρους τού Ishai να προβούν σε γεωτρήσεις, για να διαπιστώσουν, όπως είπε, ότι το συγκεκριμένο κοίτασμα δεν είναι οικονομικά βιώσιμο ως αυτόνομο πεδίο.
(του Μάριου Πουλλάδου, Σημερινή)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου