Στο προοίμιο της Πράσινης Βίβλου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής [COM (2001) 366 τελικό], ορίζεται ότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (εφεξής και ΕΚΕ) είναι η έννοια, σύµφωνα µε την οποία, οι εταιρείες ενσωµατώνουν σε εθελοντική βάση κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες στις επιχειρηµατικές τους δραστηριότητες και στις επαφές τους, µε άλλα ενδιαφερόµενα µέρη (stakeholders) . Στην εθνική νομοθεσία, κατά γραμματική ερμηνεία δεν συνάγεται υποχρέωση μιας κεφαλαιουχικής ή προσωπικής εταιρείας να αποβλέπει στην επιδίωξη άλλων συμφερόντων, πλην αυτών της επιχείρησης. Ωστόσο, από τις επιταγές της κοινωνικής νόρμας και πολιτικής προβλέπονται οι κοινωνικά ωφέλιμες παροχές, οι οποίες εμπίπτουν στη λεγόμενη «Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη» (Corporate Social Responsibility).
Ο υπό εξέταση ως άνω όρος, αναπόδραστα απαντάται στο επιχειρησιακό γίγνεσθαι του ενεργειακού τομέα. Ούτως ειπείν, η μεν κοινωνική εναισθήσια, η δε περιβαλλοντική ευαισθήσια οφείλουν να καταλαμβάνουν τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της ενέργειας. Κάτι τέτοιο βρίσκει τη δικαιολογητική του βάση στο γεγονός, πως η ενέργεια, αυτή καθ’ εαυτή είναι μία παροχή που αφορά στο κοινωνικό σύνολο. Πιο συγκεκριμένα...
, η ενέργεια αποτελεί μία υπηρεσία, ένα οικονομικό αγαθό ζωτικής σημασίας για την διαβίωση, την τροφή, την παραγωγή, τη μεταφορά, τη διανομή, την κατανάλωση, με στόχο την αδιάλειπτη παροχή σε ανταγωνιστικές τιμές, προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος. Είναι λοιπόν σχεδόν αυταπόδεικτη η ανάγκη ύπαρξης της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης στον ενεργειακό επιχειρησιακό κόσμο.
Ενδεικτικά στην έννοια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, εγκολπιάζονται πρακτικές που αποσκοπούν λόγου χάριν στη στήριξη ασθενών κοινωνικών ομάδων, στη χρηματοδότηση ή στην ενίσχυση φιλοπεριβαλλοντικού έργου, στην προάσπιση και κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικότερα της αξιοπρεπούς διαβίωσης, στην προστασία του καταναλωτικού κοινού. Η επιχειρηματική αριστεία στον τομέα της ενέργειας, άμεσα συνυφασμένη με την κοινωνική εταιρική ευθύνη, επιτυγχάνεται μέσω μιας ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής στρατηγικής. Επί παραδείγματι, αξίζει να αναφερθούν οι πρωτοβουλίες για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2), στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Α.Π.Ε.: αιολική, υδραυλική, ηλιακή) με σημαντικές επενδύσεις, ορθή διαχείριση απορριμμάτων, σύνδεση κτιρίων του δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου τομέα με το δίκτυο φυσικού αερίου, βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, εξοικονόμησης ενέργειας κ.ο.κ.
Εν προκειμένω, δέον κρίνεται η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη να εξεταστεί υπό το πρίσμα της προστασίας των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Δεδομένου πως αυτή εκφράζεται και πραγματώνεται με προγράμματα, πρωτοβουλίες και καθημερινές πρακτικές, δεν επιβάλλεται με νομοθετικές ρυθμίσεις. Ωστόσο, υφίσταται μία πλειάδα νομοθετικών διατάξεων, που επιβάλλουν λόγου χάριν την προστασία του οικιακού καταναλωτή μίας εταιρείας – προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας, διαμορφώνοντας έτσι την φιλοσοφία της επιχείρησης με ανάλογες αρχές και αξίες. Συνεπώς, συνάγεται ότι, ο Νομοθέτης έχει προβλέψει ρυθμίσεις κατά τέτοιο κοινωνικό περιεχόμενο, ώστε να συνάδουν απόλυτα με την πολιτική της ΕΚΕ. Με άλλα λόγια, ενώ οι δραστηριότητες που συγκαταλέγονται στην εταιρική κοινωνική ευθύνη προτάσσουν έντονα τον εθελούσιο χαρακτήρα τους, ωστόσο είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε νομοθετικές επιταγές, οι οποίες εναρμονίζονται πλήρως με το πνεύμα της υπό εξέταση κοινωνικής στρατηγικής των εταιρειών.
Συγκεκριμένα, βάσει του άρθρου 55 του Ενεργειακού (όπως αποδόθηκε ο χαρακτηρισμός) Νόμου 4001/2011, υπάρχει η πρόβλεψη για την παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (Υ.Κ.Ω.) με σκοπό την προστασία των ευάλωτων πελατών, την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης και της ασφάλειας του εφοδιασμού, την τακτική παροχή, την ποιότητα και τις τιμές παροχής, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής αποδοτικότητας, της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και της προστασίας κλίματος. Επιπροσθέτως, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠ.Ε.Κ.Α.) ορίζεται ότι οι Υ.Κ.Ω. παρέχονται είτε από το σύνολο των επιχειρήσεων που ασκούν τη σχετική δραστηριότητα, είτε από επιχειρήσεις που επιλέγονται κατόπιν πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, ύστερα από γνώμη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.), με κριτήριο τη δυνατότητα παροχής των σχετικών υπηρεσιών με το μικρότερο για το κοινωνικό σύνολο κόστος. Η επιβολή των Υ.Κ.Ω. είναι αναγκαία, καθώς αποβλέπουν λόγου χάριν στην παροχή ρεύματος στους κατοίκους των απομονωμένων νησιών, σε ίδιες τιμές με αυτές των κατοίκων της ηπειρωτικής χώρας (παρά το υψηλό κόστος παραγωγής ρεύματος), παροχή ρεύματος σε ευάλωτες κατηγορίες καταναλωτών, όπως άτομα με ειδικές ανάγκες, πολύτεκνοι, μακροχρόνια άνεργοι κ.λπ. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 36 του N. 4067/2012 για την απρόσκοπτη και αδιάλειπτη παροχή Υ.Κ.Ω. που έχει επιβληθεί στις επιχειρήσεις του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας, οφείλεται αντάλλαγμα ΥΚΩ, υπόχρεος καταβολής του οποίου ορίζεται ο καταναλωτής ηλεκτρικής ενέργειας.
Περαιτέρω, έτερο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόβλεψη εκ του νόμου (Ν. 4001/2011 άρθρο 57) για την ύπαρξη του «Προμηθευτή Τελευταίου Καταφυγίου» (ΠΤΚ) 2. Ειδικότερα, ο Προμηθευτής Τελευταίου Καταφυγίου, υποχρεούται να προμηθεύει πελάτες, οι οποίοι δεν εκπροσωπούνται από προμηθευτή, λόγω υπαιτιότητας του μέχρι πρότινος προμηθευτή τους ή εξαιτίας γεγονότων που εμπίπτουν στη σφαίρα επιρροής του τελευταίου.
Η μετάπτωση – αναγκαστική υπαγωγή στην υπηρεσία τελευταίου καταφυγίου πραγματοποιείται αυτόματα για τον πελάτη, χωρίς να απαιτείται η υπογραφή Σύμβασης Προμήθειας και καταβολή εγγύησης και ισχύει για μέγιστο χρονικό διάστημα τριών (3) μηνών, ώστε ο καταναλωτής να έχει την ευχέρεια χρόνου επιλογής του νέου Προμηθευτή του. Ως Προμηθευτής Τελευταίου Καταφυγίου ορίζεται, με απόφαση της Ρ.Α.Ε., ο Προμηθευτής με το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς ανά κατηγορία πελατών, έπειτα από διεξαγωγή σχετικού ανοικτού διαγωνισμού. Σήμερα, ως ΠΤΚ έχει οριστεί η Δ.Ε.Η. Α.Ε., βάσει της υπ’ αριθμ. 114/2013 Απόφασης της ΡΑΕ (ΦΕΚ Β’ 682/22-03-2013).
Από την συνοπτική παρουσίαση που προηγήθηκε, γίνεται αβίαστα αντιληπτό το εύρος όχι μόνο της σημαντικότητας, αλλά και της αναγκαιότητας ανάπτυξης της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στους εταιρικούς κόλπους. Τούτο δε καθίσταται αυτονόητο σε επιχειρήσεις του ενεργειακού τομέα, πολλώ δε μάλλον όταν η σχέση μεταξύ αυτού του είδους εταιρειών και της κοινωνίας είναι αμφίδρομη. Όπως άλλωστε εξήρε και η Πράσινη Βίβλος, το να είναι κάποιος κοινωνικά υπεύθυνος, δεν σηµαίνει µόνο ότι εκπληρώνει πλήρως τις νοµικές υποχρεώσεις του, αλλά ότι υπερβαίνει τα όρια της τήρησης του νόµου, επενδύοντας περισσότερο στο ανθρώπινο δυναµικό, στο περιβάλλον και στις σχέσεις του µε τα ενδιαφερόµενα µέρη, [...]Η υπέρβαση των ορίων των βασικών νοµικών υποχρεώσεων στον κοινωνικό τοµέα, µπορεί επίσης να έχει άµεσο αντίκτυπο στην παραγωγικότητα και την ποιότητα της παραγωγής.
Η Αγγελική Αγ. Παναγιωτακοπούλου είναι δικηγόρος και ειδικεύεται σε θέματα ενέργειας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου