Προσοχή μην το πατήσετε: στην Κοζάνη κυκλοφορεί αδέσποτο "αμμωνιακό άζωτο".

Από το greeklignite.blogspot.gr
Πολλά αδέσποτα έχουν μαζευτεί στη μνημονιακή Ελλάδα, όπου δυστυχώς ο καθένας βγάζει ένα δελτίο τύπου και γράφει κυριολεκτικά ό,τι γουστάρει, χωρίς να αισθάνεται την ανάγκη να τεκμηριώσει τα γραφόμενα.

Το Μάρτιο είχαμε την αδέσποτη "άεργο ισχύ", αυτή στην οποία ο ΔΕΔΔΗΕ απέδωσε τα απανωτά μπλακ άουτ στη Ρόδο. Η ΔΕΗ απ' την πρώτη στιγμή "φωτογράφισε" την υπερβάλλουσα διείσδυση των αιολικών πάρκων στο ηλεκτρικό μικροδίκτυο Ρόδου-Χάλκης ως υπαίτια για τα μπλακ άουτ, κάτι που επεσήμανε απ' την πρώτη στιγμή το ιστολόγιο. Για να ψελλίσει στη συνέχεια ο ΔΕΔΔΗΕ πως φταίει η "άεργος ισχύς" κι όχι τα αιολικά πάρκα, ισχυρισμό για τον οποίο βεβαίως ουδεμία τεκμηρίωση παρουσίασε.

Μετά την αδέσποτη "άεργο ισχύ" στη Ρόδο, μας προέκυψε την Πέμπτη και αδέσποτο "αμμωνιακό άζωτο", αυτή τη φορά στην Κοζάνη. Πρόκειται για μια πόλη με Δήμαρχο έναν αυτοαποκαλούμενο Οικολόγο, ο οποίος μισεί το λιγνίτη και που τον Απρίλιο υπέπεσε σε βαρύτατο πολιτικό ατόπημα οργανώνοντας ημερίδα με μόνο προσκεκλημένο πολιτικό κόμμα τους Οικολόγους και αναγορεύοντας σε συνομιλητή το WWF. Πρόκειται για το Δήμαρχο που δεν θέλει τη νέα λιγνιτική μονάδα Πτολεμαΐδα 5 και προφανώς προτιμά να βλέπει τους άνεργους να μαζεύονται μπροστά στο Δημαρχείο του, εκλιπαρώντας για κανένα μεροκάματο όπως ήταν συνήθης πρακτική στις αρχές του 20ού, όχι του 21ου αιώνα. Ένας Δήμαρχος λοιπόν για τον οποίο, για ό,τι συμβαίνει στην περιοχή, φταίει ο λιγνίτης, όχι η δική του περιορισμένη οπτική.

Το 2013 είχε διαπιστωθεί η ..
ύπαρξη εξασθενούς χρωμίου στο πόσιμο νερό χωριών κοντά στο μεγαλύτερο λιγνιτικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής της χώρας, τον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου. Το εξασθενές χρώμιο είναι τοξικό κι επιβλαβές για τον άνθρωπο και δεν πρέπει να υπάρχει στο νερό. Ωστόσο, δεν πρόκειται για κάτι καινοφανές, αν ρωτήσετε γεωλόγους ή τον αρμόδιο κρατικό φορέα, το ΙΓΜΕ, θα σας πουν πως προβλήματα με ύπαρξη εξασθενούς χρωμίου στο πόσιμο νερό έχουν εμφανισθεί σε διάφορες περιοχές ανά την Ελλάδα και σχετίζονται με συγκεκριμένα πετρώματα, τα οποία είναι γνωστά ως "υπερβασικά" ή "οφιολιθικά". Πρόκειται για τα πετρώματα που συνδέονται με σημαντικά Ελληνικά μεταλλεύματα, όπως οι χρωμίτες, το σιδηρονικέλιο, οι βωξίτες, οι λευκόλιθοι, κλπ.

Την Τετάρτη λοιπόν παρουσιάστηκε η μελέτη της πιο πάνω εικόνας, η εκπόνηση της οποίας ανατέθηκε από τη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Κοζάνης (ΔΕΥΑΚ), το Δήμο Κοζάνης και την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Η μελέτη, με τίτλο "Εκτίμηση της προέλευσης του Cr(VI) στο υπόγειο νερό ύδρευσης των Δημοτικών Διαμερισμάτων Ακρινής - Αγίου Δημητρίου - Ρυακίου του Δήμου Κοζάνης", έχει μια πολύ βασική έλλειψη, καθώς δεν περιλαμβάνει το ακριβές κείμενο της ανάθεσης και των ερωτημάτων, τα οποία καλούνταν ν' απαντήσει, κάνει μόνο απλή αναφορά σ' αυτά. Αποκάλυψε ωστόσο πολύ ενδιαφέροντα πράγματα για τα όσα συμβαίνουν στην περιοχή, χωρίς βεβαίως να ιδρώνει κανενός αρμοδίου τ' αυτί, αφού εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι "παίξε-γέλασε".

Η ΔΕΥΑΚ, που ήταν αναθέτουσα τη μελέτη, έσπευσε μια μέρα μετά να εκδώσει ένα εντελώς προκατειλημμένο Δελτίο Τύπου, με το οποίο βγάζει μόνη της το συμπέρασμα, που είχε μάλλον εκ των προτέρων προαποφασίσει, πως αποκλειστικός υπεύθυνος για το πρόβλημα είναι ο λιγνίτης και η τέφρα, που προκύπτει απ' την καύση του λιγνίτη στον ΑΗΣ. Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας δεν είδαμε να βγάλει κάποια ανακοίνωση, άφησε μάλλον το Δήμο να αυτοπεριχαρακωθεί.

Το ωραίο είναι πως αυτό το συμπέρασμα που βγάζει μόνη της η ΔΕΥΑΚ ΔΕΝ προκύπτει απ' τη μελέτη του ΑΠΘ!  Τι κάνει λοιπόν η ΔΕΥΑΚ; Προκειμένου να ρίξει τη χολή στο λιγνίτη και να αποπροσανατολίσει τους πολίτες, από ένα κείμενο 270 σελίδων απομονώνει ως "συμπέρασμα της μελέτης" την εξής παράγραφο: "η παρουσία Cr(VI) (εξασθενούς χρωμίου) στα υπόγεια νερά της περιοχής οφείλεται αφενός μεν στην έκπλυσή του από την τέφρα, αφετέρου στη γηγενή οξείδωση τόσο του Cr(III) (τρισθενούς χρωμίου) των υπερβασικών ορυκτών όσο και της τέφρας, με την βιολογική οξείδωση του αμμωνιακού αζώτου να λειτουργεί ήπια συνεργιστικά και στους δύο μηχανισμούς". Να το λοιπόν το αδέσποτο "αμμωνιακό άζωτο" του τίτλου.

Μόνο που αγαπά ο Θεός τον κλέφτη, αγαπά και το νοικοκύρη: το αδέσποτο "αμμωνιακό άζωτο", στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου αδέσποτο, έχει εντελώς συγκεκριμένη πηγή προέλευσης και εντελώς συγκεκριμένο γεωχημικό ρόλο: και τα δυο αποτυπώνονται πάρα πολύ καλά στη μελέτη του ΑΠΘ, αυτή που η ΔΕΥΑΚ επέλεξε να διαβάσει εντελώς επιλεκτικά και με προαποφασισμένα κακόπιστο τρόπο.

Αβίαστα προκύπτουν πάρα πολλά ερωτήματα για τη ΔΕΥΑΚ και το Δήμαρχο :


Γιατί, σύμφωνα με τη μελέτη του ΑΠΘ, συμβαίνει επιλεκτική έκπλυση εξασθενούς χρωμίου σε εντελώς συγκεκριμένη περιοχή της λεκάνης κι όχι και σ' άλλες θέσεις, όπως πχ σε παλαιότερη απόθεση τέφρας του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου ή στην περιοχή του κοντινού ΑΗΣ Καρδιάς (θέση 1 στην πιο πάνω εικόνα 7.13 της μελέτης ΑΠΘ) ή του επίσης κοντινού ΑΗΣ Πτολεμαΐδας; 
Γιατί, σύμφωνα με τη μελέτη του ΑΠΘ, συμβαίνει επιλεκτική έκπλυση εξασθενούς χρωμίου σε περιοχή εκτός της λεκάνης Κοζάνης-Πτολεμαΐδας, όπου δεν υπάρχει τέφρα (δυτικά του χωριού Βατερό, θέση 2 στην πιο πάνω εικόνα); 
Γιατί, σύμφωνα με τη μελέτη του ΑΠΘ, δεν συμβαίνει επιλεκτική έκπλυση εξασθενούς χρωμίου σε αλκαλικό περιβάλλον, αλλά μόνο σε όξινο;
Τι είναι αυτό που εκπλύνει (ξεπλένει) την τέφρα; Προφανώς όχι το νερό της βροχής, καθώς στην περίπτωση αυτή και μετά από 60 χρόνια αποθέσεων τέφρας σε πολλές θέσεις της λεκάνης Κοζάνης-Πτολεμαΐδας θα ...
έπρεπε να βρεθεί εξασθενές χρώμιο και πολύ νωρίτερα και σε πολλές περισσότερες θέσεις, κάτι που ουδόλως προκύπτει απ' τη μελέτη πως βρέθηκε, ενώ, αντίθετα, όπως πάλι η μελέτη του ΑΠΘ δέχεται, προκύπτει εξασθενές χρώμιο απ' τα οφιολιθικά πετρώματα της περιοχής, αυτά που φιλοξενούν τα μεγάλα κοιτάσματα χρωμίτη της περιοχής Κοζάνης-Γρεβενών. Κάτι άλλο λοιπόν είναι αυτό που ξεπλένει την τέφρα, η οποία απ' την ίδια τη μελέτη αποδεικνύεται πως είναι πολύ σταθερή σε έκπλυση με νερό. Κι αυτό που ξεπλένει την τέφρα και δημιουργεί πρόβλημα σε κάποιες εντελώς συγκεκριμένες θέσεις, προκύπτει με μεγάλη σαφήνεια απ' τη μελέτη του ΑΠΘ, όπως θα δούμε πιο κάτω, αλλά η ΔΕΥΑΚ φροντίζει συστηματικά να το αποκρύπτει.


Γιατί, σύμφωνα με τη μελέτη του ΑΠΘ (σελ. 107), "Στο κεντρικό-δυτικό τμήμα της περιοχής έρευνας η διεύθυνση ροής του υπόγειου νερού είναι προς το κέντρο της λεκάνης και φαίνεται να επηρεάζεται από την υπεράντληση του υδροφορέα". Γιατί ενώ περιμετρικά του ορυχείου Νότιου Πεδίου υπάρχουν γεωτρήσεις αποστράγγισης για βελτίωση της ευστάθειας των πρανών, ο πιεζομετρικός χάρτης της Εικόνας 6.19 δείχνει ροή του νερού όχι προς το ορυχείο, αλλά προς τον κάμπο νότια του ορυχείου; Ποιός τελικά κάνει "υπεράντληση του υδροφορέα"; Μήπως κάποιοι πρόσφυγες ρουφούν νερό με καλαμάκια; Μάλλον όχι, ε;

 Γιατί, σύμφωνα με τη μελέτη του ΑΠΘ (σελ. 125 και πιο πάνω Εικόνα 7.17) "Συγκεντρώσεις υψηλότερες του ορίου ποσιμότητας των νιτρικών ιόντων μετρήθηκαν στις γεωτρήσεις 34-Μ-14, 56-Μ-14, 1-Σ-14, 3-Μ-15, 20-Μ-15, 26-Μ-15,30-Μ-15, 34-Μ-15, 35-Μ-15 και 38-Μ-15 γεγονός που οφείλεται σε ανθρωπογενείς (αγροτο-κτηνοτροφικές) δραστηριότητες";



Τι σημαίνει η επισήμανση της σελ. 128 "Οι υψηλές συγκεντρώσεις (90-120 μg/L) εξασθενούς χρωμίου παρατηρούνται στον πορώδη ελεύθερο υδροφορέα δυτικά-νοτιοδυτικά του Α.Η.Σ. Αγίου Δημητρίου, όπου παρατηρούνται και οι υψηλότερες συγκεντρώσεις νιτρικών"; Γιατί, σύμφωνα με τη μελέτη του ΑΠΘ, η περιοχή επιλεκτικής έκπλυσης εξασθενούς χρωμίου ταυτίζεται με την περιοχή υψηλότατων συγκεντρώσεων νιτρικών από χρήση λιπασμάτων στις καλλιέργειες της περιοχής, η έκπλυση των οποίων, καθόλου τυχαία, δημιουργεί όξινο περιβάλλον;
Στη σελ. 133 αναφέρεται πως "Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις Cr(VI), οι οποίες ανέρχονται έως και τα 120 μg/L, παρατηρούνται στον πορώδη ελεύθερο υδροφορέα στην περιοχή του Αγίου Δημητρίου δυτικά και πλησίον του Α.Η.Σ. Αγίου Δημητρίου. Επειδή η τροφοδοσία του πορώδη υδροφορέα πραγματοποιείται κυρίως από την απευθείας κατείσδυση των κατακρημνισμάτων και η διεύθυνση ροής είναι ΒΒΔ-ΝΝΑ, δηλαδή πέριξ του Α.Η.Σ. Αγίου Δημητρίου, συμπεραίνεται ότι είναι πολύ πιθανή η συνεισφορά της τέφρας στις υψηλές συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου". Ναι, μπορεί πράγματι να υπάρχει συνεισφορά της τέφρας. Αλλά κάτω από ποιες γεωχημικές συνθήκες μπορεί να συμβεί αυτό; Σε έκπλυση με νερό, όπως η ίδια η μελέτη του ΑΠΘ, λέει, ΔΕΝ γίνεται, η τέφρα είναι σταθερή.
Στις σελ. 140-141 αναφέρεται πως "Ο ρυθμός οξείδωσης αυξάνεται καθώς η τιμή pH μειώνεται από 8,5 προς 6,5 και η κοκκομετρία της πηγής χρωμίου μειώνεται, γεγονός που αυξάνει την επιφάνεια επαφής....οι αντιδράσεις νιτροποίησης του αζώτου, που χρησιμοποιείται για λίπανση αγροτικών καλλιεργειών, μειώνουν τοπικά την τιμή pH, αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό τη διαλυτότητα-διαθεσιμότητα του τρισθενούς χρωμίου γεγονός με τη σειρά του που ευνοεί το σχηματισμό εξασθενούς χρωμίου". 
γιατί, σύμφωνα με τη μελέτη του ΑΠΘ (σελ. 145), "Η συσχέτιση μεταξύ ολικού και εξασθενούς εκπλυνόμενου χρωμίου για συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από 10 μg/kg (Εικόνα 8.12) δείχνει ότι σχεδόν όλο το χρώμιο (96%) που εκπλένεται είναι εξασθενές"; Αλλά πώς και γιατί εκπλένεται το χρώμιο; Κάτω από ποιες γεωχημικές συνθήκες γίνεται η έκπλυση;
Γιατί η ΔΕΥΑΚ αποσιωπά την αναφορά της σελ. 149, πως "Παρατηρήθηκαν υψηλές τιμές pH (9-13) στην υγρή φάση έκπλυσης [της τέφρας], οι οποίες αποδίδονται στις μεγάλες συγκεντρώσεις του ασβεστίου (CaO/CaOH2). Με την πάροδο του χρόνου το pH της τέφρας μειώνεται σε τιμές γύρω από το 9, όπως παρατηρείται στην τέφρα που συλλέχθηκε από την παλαιότερη απόθεση". Με υψηλές τιμές pH ΔΕΝ έχουμε σχηματισμό εξασθενούς χρωμίου!
Γιατί η ΔΕΥΑΚ αποσιωπά την αναφορά της σελ. 152, πως για την έκπλυση τέφρας από τον Ταινιόδρομο, "Όπως φαίνεται στην Εικόνα 8.13 η τιμή pH ξεκινά από μια τιμή κοντά στο 12, εξαιτίας της έκπλυσης του ελεύθερου οξειδίου του ασβεστίου, για να σταθεροποιηθεί μετά τη διέλευση 500 όγκων κλίνης σε μια τιμή γύρω στο 10". Καθαρά αλκαλικό pH για την έκπλυση της τέφρας από τον Ταινιόδρομο!
Γιατί η ΔΕΥΑΚ αποσιωπά την αναφορά της σελ. 152, πως "Για να μελετηθεί στη συνέχεια η επίδραση του pH στην εκπλυσιμότητα του Cr(VI), η στήλη τροφοδοτήθηκε με ελαφρά όξινο αποσταγμένο νερό, ώστε το pH (ισορροπίας) του εκπλύματος να μειωθεί στην περιοχή 7,5 – 8 που απαντούν τα περισσότερα νερά και κυρίως της περιοχής που μελετάται. Παρατηρήθηκε ότι η συγκέντρωση του Cr(VI) αυξάνονταν σταδιακά καθώς η τιμή pH του εκπλύματος μειώνονταν για να φθάσει τα 65 μg Cr(VI)/L σε τιμή pH 7,7 (Εικόνα 8.15). Η τιμή αυτή άρχισε πάλι να μειώνεται καθώς αυξάνονταν η τιμή pH, όταν διακόπηκε η τροφοδοσία όξινου νερού, για να γίνει < 2 μg Cr(VI)/L όταν η τιμή pH στο έκπλυμα έφτασε περίπου στο 10, τιμή που διατηρήθηκε σταθερή για τους επόμενους 800 όγκους κλίνης. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι το Cr(VI) σχηματίζει δομές στην τέφρα που είναι σταθερές και αδιάλυτες στο ισχυρά αλκαλικό περιβάλλον της τέφρας. Η διαλυτότητά τους όμως αυξάνεται όταν η τέφρα βρεθεί σε συνθήκες φυσικού περιβάλλοντος, όπου το pH είναι συνήθως χαμηλότερο από 8,5".

Γιατί η ΔΕΥΑΚ αποσιωπά την αναφορά των σελ. 156-157, πως "Σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την εκπλυσιμότητα των συστατικών της τέφρας προκύπτουν από τη σύγκριση της σύστασης της τέφρας σύμφωνα με τα αποτελέσματα τις διαλυτοποίησης πριν και μετά την δοκιμή εκπλυσιμότητας σε συνθήκες συνεχούς ροής. ... 3. Στα «μη εκπλυνόμενα» στο αλκαλικό περιβάλλον της τέφρας.

Όπως προκύπτει από την αυξημένη συγκέντρωση στο δείγμα μετά την έκπλυση, στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα στοιχεία Ni, Cr(ΙΙΙ), Mn, Fe, Co, Zn. Ειδικότερα όσον αφορά το χρώμιο, οι δοκιμές εκπλυσιμότητας ΕΝ 12457 (Πίνακας 8.4) έδειξαν ότι από τα 342 mg/kg της τέφρας ταινιόδρομου 2014 εκπλένονται σε αλκαλικό περιβάλλον μόνο τα 16 mg/kg. Να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι η εκπλυνόμενη ποσότητα εξασθενούς χρωμίου σε ασθενώς όξινο περιβάλλον (pH 6) βρέθηκε 55 mg/kg. Συναφείς μελέτες έχουν δείξει ότι το χρώμιο οξειδώνεται προς Cr(VI) σε υψηλές θερμοκρασίες (> 500οC) παρουσία ασβεστίου σχηματίζοντας δυσδιάλυτες δομές".

Στη σελ. 157 αναφέρεται πως "Στη στήλη (Πίνακας 8.8) που τοποθετήθηκε η τέφρα από την παλαιότερη απόθεση εφαρμόστηκε επίσης, αποσταγμένο νερό. Τα πειραματικά αποτελέσματα έδειξαν ότι το pH στην εκροή κυμαίνονταν στην περιοχή 9-10, ενώ η συγκέντρωση Cr(VI) και των SO4 2- ήταν μικρότερη από 2 mg/L (Πίνακας 8.9). Το γεγονός ότι η συνολική περιεκτικότητα χρωμίου του δείγματος τέφρας παλαιότερης απόθεσης είναι 197 mg/kg (Πίνακα 8.9), σημαντικά χαμηλότερη από την αντίστοιχη της νωπής τέφρας, οφείλεται πιθανώς στο ότι ένα μέρος του εξασθενούς χρωμίου εκπλύθηκε, ενώ από την άλλη επιβεβαιώνουν τη δημιουργία σταθερών (αδιάλυτων) ενώσεων χρωμίου σε αλκαλικό περιβάλλον". Πιθανώς πράγματι ένα μέρος του εξασθενούς χρωμίου να εκπλύθηκε, πιθανώς ωστόσο να μην υπήρχε και ποτέ, καθώς η παλαιότερη απόθεση αναφέρεται σε τέφρα που αποτέθηκε τη δεκαετία του 1980 και πιθανά η σύσταση της τέφρας να ήταν διαφορετική, κάτι για το οποίο δεν μας διαφωτίζει η μελέτη του ΑΠΘ.

Στη σελ. 253 αναφέρεται πως "Η συγκέντρωση των νιτρικών στο έδαφος επηρεάζεται από το είδος της καλλιέργειας, καθώς αυτή καθορίζει τη δόση λίπανσης και το χρόνο λίπανσης – σε σχέση με το χρόνο δειγματοληψίας, και συνεπώς αποτελεί στιγμιαία ενδεικτική τιμή συγκέντρωση νιτρικών κατά το χρόνο της δειγματοληψίας. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία (> 90 %) οι τιμές που μετρήθηκαν κυμαίνονται μεταξύ 10 και 100 mg/kg, με τις υπόλοιπες τιμές να κυμαίνονται μεταξύ 100 και 250 mg/kg, αν και μετρήθηκαν δύο ακραία υψηλές συγκεντρώσεις για το δείγμα S25A (561 mg/kg) και S36A (1858 mg/kg!). Η οξείδωση του αμμωνιακού αζώτου στο έδαφος είναι μια «όξινη αντίδραση», η οποία μειώνει τοπικά την τιμή pH με αποτέλεσμα την αύξηση της διαλυτότητας τόσο του Cr(VI) της τέφρας, όσο κυρίως του Cr(ΙΙI) του εδαφικού περιβάλλοντος γεγονός που με τη σειρά του ευνοεί την οξείδωσή του προς Cr(VI). Συνεπώς, η λίπανση των εδαφών είναι μια «ανθρωπογενής» δραστηριότητα, η οποία εκτιμάται ότι λειτουργεί συνεργιστικά στην αύξηση της παρουσίας του Cr(VI).

Με βάση λοιπόν τα αναφερόμενα στη μελέτη του ΑΠΘ προκύπτει αβίαστα, και με δυο απλά λόγια για να το καταλαβαίνουν όλοι, το εντελώς άβολο για τη ΔΕΥΑΚ συμπέρασμα πως η τέφρα είναι από μόνη της χημικά εντελώς σταθερή και είναι επίσης σταθερή όταν ξεπλυθεί με νερό της βροχής, πράγματα που είναι γνωστά από δεκαετίες, καθώς η τέφρα αξιοποιείται ως δομικό υλικό. Όταν ωστόσο ξεπλυθεί στο όξινο περιβάλλον, που δημιουργεί η τοπικά αυξημένη χρήση λιπασμάτων, τότε μόνο απελευθερώνει εξασθενές χρώμιο.

Αν λοιπόν αυτό για τη ΔΕΥΑΚ σημαίνει πως φταίει η τέφρα για το χρώμιο, επειδή η τέφρα έκανε το λάθος να υπάρχει στην περιοχή, εξίσου καλά μπορεί κανείς να ισχυριστεί πως όταν ένα αυτοκίνητο πέφτει πάνω σ' ένα τοίχο, μόνος υπαίτιος είναι σίγουρα ο τοίχος! Μήπως όμως η λογική αυτή είναι εντελώς παράλογη; Ή απλά κανείς δεν ενδιαφέρεται να ελέγξει τη χρήση λιπασμάτων επειδή οι αγρότες ψηφίζουν, ενώ η τέφρα όχι; Ή μήπως φοβάται η ΔΕΥΑΚ πως θα ενδιαφερθεί κανείς να της ζητήσει λογαριασμό για τα 2,5 εκατ. ευρώ που λέει πως ξόδεψε για να φέρει νερό στα χωριά απ' το δίκτυο της Κοζάνης, κυριολεκτικά "απ' του διαόλου τη μάνα", την ίδια στιγμή που υπάρχει ασφαλές νερό στο Βέρμιο, ακριβώς δίπλα στα χωριά, κάτι που το λέει και η μελέτη του ΑΠΘ, που προτείνει συγκεκριμένη θέση υδροληψίας; Θα ενδιαφερθεί άραγε ποτέ κανείς σ' αυτή τη χώρα να κάνει έλεγχο σκοπιμότητας -κι όχι μόνο νομιμότητας- για το πώς έχουν διαχειριστεί οι Δήμοι τα λεφτά των πολιτών;  

Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί η αναφορά της σελ. 5 της μελέτης του ΑΠΘ, πως "ζητήθηκαν δεδομένα και επιστημονικές μελέτες από το ΙΓΜΕ και τη ΔΕΗ με επίσημη επιστολή και δεν υπήρξε ανταπόκριση από τη ΔΕΗ", πλην του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, με τον οποίο υπήρξε συνεργασία. Εδώ η ΔΕΗ είναι προδήλως "φάουλ", πρέπει να συνεργάζεται πλήρως για θέματα που αφορούν την τοπική κοινωνία των περιοχών όπου δραστηριοποιείται. 

Αυτό δεν ισχύει βεβαίως μόνο για τη ΔΕΗ, ισχύει για οποιαδήποτε βιομηχανία οπουδήποτε στην Ελλάδα, καθώς η εταιρική κοινωνική ευθύνη απαιτεί να υπάρχει πάντα διαφάνεια και ειλικρίνεια στις σχέσεις των κοινωνικών εταίρων, όχι κρυψίνοια και καχυποψία. Κάποτε πρέπει επιτέλους να μπορούν να καθίσουν όλοι στο ίδιο τραπέζι και να συζητήσουν πολιτισμένα σ' αυτό τον τόπο κι αυτό απαιτεί ειλικρίνεια και καλοπιστία απ' όλους τους κοινωνικούς εταίρους, για να μπορεί να θεμελιωθεί συνεργασία, όχι κακοπιστία και προκατάληψη, όπως φαίνεται να δείχνει ο Δήμαρχος Κοζάνης κι η ΔΕΥΑΚ. Η εταιρική κοινωνική ευθύνη αποτελεί εθελοντική αυτοδέσμευση των επιχειρήσεων και των οργανισμών, για την υπεύθυνη λειτουργία και διαχείριση των δραστηριοτήτων τους, με ανάληψη πρωτοβουλιών και δραστηριοτήτων πιο πέρα απ' τη συμμόρφωση τους με την εκάστοτε νομοθεσία. Ας μην τα μπερδεύουμε λοιπόν, εταιρική κοινωνική ευθύνη δεν είναι να χρηματοδοτούν οι εταιρείες πάρκα και τοπικά φεστιβάλ, αυτά είναι δημόσιες σχέσεις: καλές για την προώθηση στελεχών και την εκλογή Δημοτικών αρχόντων, αλλά όχι αναγκαστικά χρήσιμες για τους πολίτες