Τα σενάρια του αδιανόητου

Παρά το ότι «όλα είναι γραμμένα στον τοίχο», αγνοούμε τα προειδοποιητικά σήματα μίας επερχόμενης καταιγίδας των καταιγίδων - θεωρώντας πως αν κρύβουμε το κεφάλι στην άμμο, για να μη βλέπουμε το κακό, θα το αποφύγουμε τελικά

"Ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός ενός κράτους από την κεντρική του τράπεζα, μετατρέπει στην πραγματικότητα το χρέος σε ρευστό - διευρύνοντας με αυτόν τον τρόπο την προσφορά χρήματος. Στην περίπτωση αυτή έχουμε ουσιαστικά όλο και περισσότερα χάρτινα χρήματα, τα οποία όμως αντιπροσωπεύουν τις ίδιες ή λιγότερες ποσότητες αγαθών.

Επομένως, κάποια στιγμή εμφανίζεται το δήθεν αδιανόητο - η οικονομία οδηγείται στην αύξηση των τιμών των προϊόντων και στον υπερπληθωρισμό (ενδεχομένως στην υποτίμηση μέσα από τον αποπληθωρισμό, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ιαπωνία)

Στο παράδειγμα της Αργεντινής, το Φεβρουάριο του 1989 περνούσε ένα από τα θερμότερα καλοκαίρια που έχουν καταγραφεί. Το σύστημα ηλεκτροδότησης της πρωτεύουσας της ήταν στα όρια του - ενώ οι πολίτες της είχαν συνηθίσει σε πεντάωρες διακοπές ρεύματος. Την ίδια εποχή, οι τράπεζες και οι οίκοι ξένου συναλλάγματος έπαιρναν την εντολή να κλείσουν, καθώς η κυβέρνηση προσπαθούσε να αποτρέψει την κατάρρευση της ισοτιμίας του νομίσματος της.

Τελικά απέτυχε, οπότε μέσα σε ένα μήνα η ισοτιμία του νομίσματος έπεσε κατά 64% έναντι του δολαρίου. Το ίδιο χρονικό διάστημα, η Παγκόσμια Τράπεζα πάγωσε το δανεισμό προς την Αργεντινή, με την αιτιολογία πως η κυβέρνηση της δεν είχε κατορθώσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το διογκωμένο έλλειμμα του δημοσίου τομέα της.

Καθώς αυξάνονταν οι φόβοι πως τα αποθέματα της Κεντρικής Τράπεζας εξαντλούνταν, οι τιμές των ομολόγων κατέρρεαν - με αποτέλεσμα να έχει μείνει μόνο μία επιλογή για την απελπισμένη κυβέρνηση: η λειτουργία του τυπογραφείου, για την εκτύπωση νέων χρημάτων.

Εν τούτοις, απέτυχε και αυτό - οπότε, την Παρασκευή 28 Απριλίου η Αργεντινή κυριολεκτικά ξέμεινε από ρευστό. «Το πρόβλημα είναι υλικό», ισχυρίσθηκε ανεύθυνα σε συνέντευξη του ο αντιπρόεδρος της Κεντρικής της Τράπεζας. Το νομισματοκοπείο είχε κυριολεκτικά εξαντλήσει το χαρτί και οι τυπογράφοι είχαν κηρύξει απεργία!".

Άποψη

Εάν κοιτάξουμε προς τα πίσω, εάν εξετάσουμε δηλαδή σήμερα τι ακριβώς συνέβη στην Αργεντινή το 1989, θα κατανοήσουμε πως δεν επρόκειτο για κάτι αδιανόητο - πως ήταν φυσιολογικό και θα συνέβαινε, έστω και αν κανένας τότε δεν ήθελε να το πιστέψει, διατηρώντας την (ψεύτικη) ελπίδα πως, έστω και την τελευταία στιγμή, η κατάρρευση θα μπορούσε να αποφευχθεί.

Περαιτέρω, ας φαντασθούμε την παρακάτω σκηνή, η οποία διαδραματίσθηκε σε ένα άλλο μέρος του πλανήτη - στο Μεξικό, πριν από 38 χρόνια, την πρώτη Σεπτεμβρίου του 1976. Ο καθένας εκείνη την ημέρα στη χώρα ήταν σε κατάσταση σοκ - αφού η περιουσία του είχε χάσει περισσότερο από το 53% της τιμής της, κατά τη διάρκεια της νύχτας. Τα χρήματα στους τραπεζικούς λογαριασμούς μειώθηκαν στο μισό, όταν οι άνθρωποι κοιμόνταν ακόμη, ενώ τόσο οι έμποροι, όσο και οι καταναλωτές, δεν ήξεραν πώς να αντιδράσουν - αφού δεν είχαν βιώσει ποτέ πριν κάτι ανάλογο.

Εξετάζοντας σήμερα το τότε αδιανόητο στους Πολίτες της χώρας, κατανοούμε πως ήταν νομοτελειακό - αφού το Μεξικό είχε ένα χρέος που συνεχώς αυξανόταν, η πολιτική που εφαρμοζόταν ήταν καταστροφική, ενώ το νόμισμα του ήταν «μη βιώσιμα» συνδεδεμένο με το δολάριο. Όλα λοιπόν ήταν «γραμμένα στον τοίχο» - όπως ακριβώς συμβαίνει με την Ελλάδα σήμερα, καθώς επίσης με πολλές άλλες χώρες της Ευρωζώνης, με τις Η.Π.Α., με την Ιαπωνία κοκ.

Εν τούτοις, οι άνθρωποι τότε αγνοούσαν τα προειδοποιητικά σήματα, διατηρώντας τα χρήματα τους σε Pezos - ενώ ο πρόεδρος της χώρας, είχε διαβεβαιώσει ελάχιστο χρόνο πριν τους πολίτες της, πως το νόμισμα ήταν ασφαλές. Αυτό φυσικά δεν τον εμπόδισε να αποφασίσει την υποτίμηση του νομίσματος, μία ημέρα προηγουμένως - την 31η Αυγούστου του 1976.

Επειδή η 1η Σεπτεμβρίου είναι μία ακόμη επέτειος, η 75η από την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία (οι ναζί δεν ήταν πολίτες ενός άλλου έθνους, ούτε ουρανοκατέβατοι, οπότε δεν είμαστε σύμφωνοι με την έκφραση «ναζιστική εισβολή»), ας φαντασθούμε την παρακάτω σκηνή.

Η Γερμανία είχε ήδη εισβάλλει στην Αυστρία, καθώς επίσης στην Τσεχοσλοβακία, ενώ ο Χίτλερ είχε δηλώσει ξεκάθαρα, το Μάιο του 1939, πως θα επιτιθόταν στην Πολωνία, με την πρώτη ευκαιρία.

Μία εβδομάδα πριν την εισβολή, ο δικτάτορας είχε πει στους επικεφαλείς του γερμανικού στρατού, να δώσουν την εντολή στους στρατιώτες τους να σκοτώνουν χωρίς οίκτο ή έλεος, όλους τους άνδρες, τις γυναίκες και τα παιδιά πολωνικής καταγωγής ή γλώσσας (παραδόξως, οι Πολωνοί σήμερα τάσσονται δουλικά υπέρ της γειτονικής χώρας). Εκτός αυτού, η Γερμανία είχε τοποθετήσει ήδη 60 σώματα του στρατού της στα σύνορα με την Πολωνία, έτοιμη να επιτεθεί.

Όμως, οι άνθρωποι στην Πολωνία αγνοούσαν επίσης τα προειδοποιητικά σήματα - έχοντας την πεποίθηση πως έπρεπε να κρατήσουν την ψυχραιμία τους, να παραμείνουν στις θέσεις τους, καθώς επίσης να δείξουν εμπιστοσύνη στους ηγέτες τους. Μόλις τις 30 Αυγούστου δε η πολωνική κυβέρνηση διέταξε μία μερική κινητοποίηση των δυνάμεων της, χωρίς όμως ακόμη να παίρνει στα σοβαρά τη γερμανική απειλή - πολύ αργά βέβαια, αφού η Γερμανία εισέβαλλε μερικές ώρες αργότερα.

Το ηθικό δίδαγμα νούμερο ένα

Με κριτήριο τα παραπάνω, αλλά και με πολλές άλλες ανάλογες περιπτώσεις, τις οποίες δεν υπάρχει λόγος να αναφέρουμε αφού είναι σε όλους γνωστές, συμπεραίνουμε πως πρόκειται για μία «κοινή διαδικασία» που επαναλαμβάνεται διαρκώς, κατά τη διάρκεια της ιστορίας.

Τα γεγονότα μας διδάσκουν λοιπόν πως, παρά τα εμφανή προειδοποιητικά σημάδια, οι άνθρωποι, σχεδόν στο σύνολο τους, προτιμούν να αγνοούν την πραγματικότητα - να «κρύβουν το κεφάλι τους στην άμμο», παρά να αντικρίζουν κατάματα την πικρή αλήθεια, λαμβάνοντας τα μέτρα τους.

Προφανώς, είναι στη φύση μας να θέλουμε να πιστεύουμε πως όλα είναι εντάξει - ενώ ο άνθρωπος «δράττεται της ευκαιρίας» να εμπιστευθεί τους πολιτικούς, όταν του ψιθυρίζουν καθησυχαστικά λόγια ελπίδας και αισιοδοξίας, επειδή αυτά ακριβώς θέλει να ακούσει.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει σήμερα με τους ισχυρισμούς περί απομόνωσης της Ρωσίας από τον πλανήτη - όπου ως πλανήτης θεωρείται αυθαίρετα η Δύση. Το γράφημα που ακολουθεί δείχνει όμως μία διαφορετική πραγματικότητα - είτε το θέλουμε, είτε όχι (με μπλε ο πλανήτης, με πράσινο η απομονωμένη Ρωσία και με μαύρο ο «μη πλανήτης»).



Περαιτέρω, όπως ήταν γνωστό σε όλους πως το νόμισμα της Αργεντινής ή του Μεξικού θα υποτιμούταν, αφού οι οικονομίες τους είχαν ουσιαστικά καταρρεύσει, άλλο τόσο είναι γνωστό σήμερα πως οι περισσότερες τράπεζες στην Ευρώπη είναι αφερέγγυες, ενώ η φούσκα των ομολόγων ευρίσκεται στο ζενίθ της

Επίσης, πως η Ευρωζώνη βυθίζεται στην ύφεση, ενώ δεν είναι βιώσιμη χωρίς την πολιτική ένωση της, πως οι Η.Π.Α. έχουν τεράστια προβλήματα δίδυμων ελλειμμάτων και χρέους (δημοσίου και ιδιωτικού), πως η Fed έχει επικίνδυνα χαμηλή ρευστότητα (όπως η κεντρική τράπεζα της Αργεντινής το 1989), πως η Ιαπωνία είναι απελπιστικά υπερχρεωμένη κλπ.

Ουσιαστικά λοιπόν είναι γνωστό πως οι περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις έχουν πτωχεύσει, με τα περισσότερα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης να είναι αφερέγγυα. Όσον αφορά δε τις χρηματοπιστωτικές αγορές, οι αποτιμήσεις τους είναι εξωπραγματικές - ενώ το δολάριο χάνει σταδιακά τη θέση του, ως το κυρίαρχο αποθεματικό νόμισμα, με εξαιρετικά επισφαλές το μέλλον του ευρώ.

Εν τούτοις, ο «ηγέτης» της χώρας μας, όπως και όλοι οι άλλοι «ηγέτες της Δύσης», προσπαθούν να μας πείσουν πως έχουν σχέδιο εξόδου από την κρίση, πως αυτά που διακρίνουμε είναι οφθαλμαπάτη, καθώς επίσης πως πρέπει να κρατήσουμε τόσο την ψυχραιμία, όσο και την ηρεμία μας - τα χρήματα μας δε σε ευρώ ή σε δολάρια, όπως κάποτε οι Μεξικανοί σε Pezos.

Εμείς φυσικά τους πιστεύουμε όχι επειδή είμαστε τυφλοί ή εύπιστοι, αλλά επειδή μας αρέσει να κρύβουμε το κεφάλι στην άμμο - θεωρώντας παραδόξως πως, εάν δεν βλέπουμε το κακό να πλησιάζει, δεν θα συμβεί ποτέ. Παράλληλα, κατηγορούμε όλους όσους μας προειδοποιούν, χαρακτηρίζοντας τους απαισιόδοξους ή «ψυχωτικούς προφήτες κακών» - αμείβοντας αυτούς που μας διαβεβαιώνουν πως «όλα βαίνουν καλώς», επειδή αυτό ακριβώς θέλουμε να ακούμε.

Το ηθικό δίδαγμα νούμερο δύο

Εκ των υστέρων έχει διαπιστωθεί πως ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν νομοτελειακός. Μεταξύ πολλών άλλων αιτιών αφενός μεν επειδή πολλές χώρες είχαν «σκεπαστεί από βουνά χρεών», έχοντας προηγηθεί ένας καταστροφικός συναλλαγματικός πόλεμος, αφετέρου επειδή ο πλανήτης είχε χωριστεί σε δύο μεγάλες «ομάδες συμφερόντων» - ενώ η Γερμανία είχε απομονωθεί σκόπιμα, αδυνατώντας να επιβιώσει.

Η σημερινή κατάσταση, με πολλούς να μιλούν για συνθήκες 1ου Παγκοσμίου Πολέμου, δεν είναι ουσιαστικά καθόλου διαφορετική από τότε - ενώ ο διαχωρισμός του πλανήτη, με τις χώρες της BRICS να αποτελούν τον πυρήνα του αντίπαλου δέους της Δύσης, με την Κίνα να αμφισβητεί την ηγεμονία του δολαρίου, καθώς επίσης με τον Putin να χιτλεροποιείται (άρθρο), φαίνεται εν μέρει στο γράφημα που ακολουθεί.


Η ευνοϊκή στάση που κρατούν οι ΗΠΑ (μπλέ) και η Κίνα (κόκκινο) απέναντι σε άλλες χώρες. Με μαύρο χρώμα, εμφανίζονται οι χώρες με μικτή στάση και των δύο χωρών.

Φυσικά το αμερικανικό γράφημα δεν είναι αντικειμενικό, αφού η Βραζιλία, η Νότια Αφρική και η Ινδία ανήκουν στον βασικό πυρήνα των BRICS - οι οποίες είναι καθαρά στο αντίπαλο στρατόπεδο.

Συμπέρασμα

Σε κάθε περίπτωση, ο πλανήτης έχει πάψει πια να είναι ενωμένος, κάτω από την ηγεμονία των Η.Π.Α. - πόσο μάλλον όταν διακρίνεται στον ορίζοντα μία «επική πτώση» του δολαρίου, μεγάλες κοινωνικές αναταραχές στο εσωτερικό των Η.Π.Α., ένα χρηματιστηριακό παγκόσμιο κραχ, καθώς επίσης ένα ξεπούλημα των αμερικανικών και άλλων ομολόγων.

Επομένως, τα αδιανόητα σενάρια δεν είναι τόσο απίθανα, όσο προσπαθούν να μας πείσουν - ενώ το να εναποθέτουμε τις ελπίδες μας να μην συμβούν, στην καλυτέρευση ή στην εκλογίκευση του ανθρώπινου είδους, είναι μάλλον πολύ αισιόδοξο.

Πρόκειται πιθανότατα για κάτι ανάλογο με τα «ακρωτήρια της καλής ελπίδας», τα οποία ονομάζουμε έτσι για να «εξορκίσουμε» τις διαρκώς έντονα φουρτουνιασμένες και επικίνδυνες θάλασσες τους - θεωρώντας ανόητα πως με τις λέξεις μπορούμε να δαμάσουμε τα φυσικά φαινόμενα.

www.analyst.gr


ΠΗΓΗ:newmoney.gr