Έξι δεκαετίες ζωής μετρά ο Οργανισμός Πετρελαιοπαραγωγών Εξαγωγών Κρατών (ΟΠΕΚ) ως κυρίαρχη δύναμη στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, με τη χθεσινή επέτειο από τη σύστασή του να συμπίπτει ωστόσο με μία άκρως ταραγμένη και αβέβαιη περίοδο όσον αφορά τις προοπτικές των τιμών πετρελαίου, με αναλυτές αλλά και τον ίδιο τον ΟΠΕΚ να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία της ενεργειακής ζήτησης στη διάρκεια..
του τρέχοντος έτους.Ίδρυση το 1960
Ιδρυθείς στις 14 Σεπτεμβρίου του 1960 στη Βαγδάτη για να αντισταθμίσει τη δύναμη των επτά κορυφαίων αμερικανικών και βρετανικών πετρελαϊκών εταιρειών, ο ΟΠΕΚ έχει περάσει «διά πυρός και σιδήρου», ανταποκρινόμενος στις αλλαγές της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής και στις εκάστοτε γεωπολιτικές εξελίξεις, που σε συνδυασμό με την αύξηση της αμερικανικής παραγωγής από σχιστολιθικά κοιτάσματα έχουν περιορίσει την επιρροή του. Η σημερινή γραμμή και πολιτική του διαφέρει από τα πρώτα του βήματα, ειδικά απέναντι στις ΗΠΑ, με το πετρέλαιο να χρησιμοποιείται αρκετές φορές ως «πολιτικό όπλο» για την προώθηση συμφερόντων. Επίσης, από τότε έως σήμερα, έχουν αποχωρήσει από τους κόλπους του τρία μέλη: το Κατάρ το 2019 λόγω πολιτικής διαμάχης με το Ριάντ, το Εκουαδόρ φέτος και η Ινδονησία το 2016.
Το δύσκολο 1973
Το 1973, τα μέλη του ΟΠΕΚ από τον αραβικό κόσμο οδήγησαν με το τότε εμπάργκο την αμερικανική οικονομία στο χείλος της κατάρρευσης, ως αντίποινα για τη στήριξη των ΗΠΑ στο Ισραήλ. Σήμερα, το καρτέλ φαίνεται να ενδίδει περισσότερο στις επιταγές των ΗΠΑ. Τα λεγόμενα «γεράκια» του ΟΠΕΚ, οι χώρες δηλαδή που θέλουν πιο υψηλές τιμές, Ιράν και Βενεζουέλα, έχουν περιθωριοποιηθεί εξαιτίας των αμερικανικών κυρώσεων, ενώ ο κορυφαίος παίκτης της αγοράς, η Σαουδική Αραβία, δεν δείχνει να θέλει να δυσαρεστήσει την Ουάσιγκτον.
Παρότι για δεκαετίες ο ΟΠΕΚ αντιστεκόταν στις πιέσεις των ΗΠΑ για μείωση των τιμών, ειδικά το 2011 κατά την κλιμάκωση της κρίσης στη Λιβύη, τα τελευταία έτη φαίνεται να έχει κάνει ένα είδος συνθηκολόγησης με την Ουάσιγκτον.
Από το 2017, όταν κέρδισε τις εκλογές ο Ντόναλντ Τραμπ, ο ΟΠΕΚ έχει επανειλημμένως ενδώσει στις πιέσεις της Ουάσιγκτον να διοχετεύσει περισσότερο πετρέλαιο στην αγορά. Σε τακτική βάση, τα δύο τελευταία έτη, ο Τραμπ ζητούσε χαμηλότερες τιμές για πετρέλαιο και βενζίνη ώστε να ανακουφίσει οικονομικά τους Αμερικανούς καταναλωτές και να «χτίσει» το success story της αμερικανικής οικονομίας.
Όταν όμως οι τιμές πετρελαίου βούλιαξαν σε υπερβολικά χαμηλό επίπεδο για τις αμερικανικές εταιρείες εξόρυξης σχιστολιθικών κοιτασμάτων, οι οποίες πλέον δεν μπορούσαν να αποκομίσουν κέρδη, ο ΟΠΕΚ ενορχήστρωσε τη συμφωνία για να στηρίξει τις τιμές, συμφωνία που, σύμφωνα με πηγές τις οποίες επικαλέστηκε το Reuters, έγινε υπό την απειλή της Ουάσιγκτον ότι θα μείωνε τη στρατιωτική της βάση στο Ριάντ.
«Έχει αλλάξει»
Ο Χακίμπ Κελίλ, υπουργός Πετρελαίου της Αλγερίας για μία δεκαετία και πρόεδρος του ΟΠΕΚ την περίοδο 2001 - 2008, σκιαγραφεί πολύ χαρακτηριστικά την κατάσταση: «Ο Τραμπ δίνει εντολές στη Σαουδική Αραβία για το πού θέλει την τιμή πετρελαίου - και εισακούγεται. Σίγουρα, ο ΟΠΕΚ έχει αλλάξει». Βεβαίως, όπως είναι ευνόητο, δεν υπάρχουν επίσημα σχόλια επ’ αυτού από τα υπουργεία Ενέργειας της Σαουδ. Αραβίας ή από το Λευκό Οίκο. Ως γνωστόν, η Σαουδ. Αραβία παραμένει εδώ και δεκαετίες ο κορυφαίος παραγωγός του ΟΠΕΚ, έχοντας τον κύριο λόγο, εξέλιξη που οφείλεται κυρίως στον παραγκωνισμό του Ιράν και της Βενεζουέλας λόγω κυρώσεων. Το μερίδιο του Ιράν στην παραγωγή του ΟΠΕΚ έχει μειωθεί σχεδόν στο ήμισυ, στο 7,5% από το 2010, ενώ της Βενεζουέλας έχει καταρρεύσει στο 2,3% από 10%, σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters, βάσει στοιχείων του ίδιου του ΟΠΕΚ. Αντίθετα, το μερίδιο της Σαουδικής Αραβίας έχει αυξηθεί 7% στο 35%.
Η κυριαρχία του Ριάντ
Ιράν και Βενεζουέλα, τα ιδρυτικά μέλη του ΟΠΕΚ μαζί με το Ιράκ, το Κουβέιτ και τη Σαουδική Αραβία, έχουν αντιταχθεί πολλάκις σε οιαδήποτε κίνηση αποδυνάμωσης των τιμών εν μέσω αμερικανικών πιέσεων. Να σημειωθεί δε, ότι η αυξανόμενη κυριαρχία της Σαουδικής Αραβίας στους κόλπους του ΟΠΕΚ λαμβάνει χώρα σε μία περίοδο μεγαλύτερης παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν πλέον αναδειχθεί σε κορυφαίο παραγωγό πετρελαίου του πλανήτη. Μέσα σε μία δεκαετία, η παραγωγή των ΗΠΑ έχει υπερδιπλασιαστεί ξεπερνώντας τα 12 εκατ. βαρέλια ημερησίως το 2019, σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας Πληροφοριών Ενέργειας (ΕΙΑ). Στοιχεία, δε, του ΟΠΕΚ δείχνουν ότι το μερίδιο των ΗΠΑ στη διεθνή αγορά πετρελαίου έχει διπλασιαστεί από το 2010, ενώ του ΟΠΕΚ έχει μειωθεί.
Η ένταξη της Ρωσίας και η αμερικανική παρέμβαση
Το 2016, ο ΟΠΕΚ συνασπίστηκε με τη Ρωσία και εννέα ακόμη πετρελαιοπαραγωγούς συστήνοντας μία ομάδα γνωστή ως OΠΕΚ+ προκειμένου να αυξήσει την επιρροή του, όμως ακόμη και με αυτή τη μορφή η επιρροή του έφθινε όσο αυξανόταν η αμερικανική παραγωγή. Ο Τραμπ αναμίχθηκε πολύ πιο ενεργά στον ΟΠΕΚ, κάνοντας συνεχώς σχόλια στο Twitter για τις αποφάσεις σχετικά με την παραγωγή και την πορεία των τιμών. Το 2018, όταν οι τιμές ξεπέρασαν τα 70 δολάρια το βαρέλι, επίπεδο που η Ουάσιγκτον έκρινε υπερβολικά υψηλό για τους Αμερικανούς καταναλωτές, ο Τραμπ εξαπέλυσε μπαράζ επικριτικών σχολίων για το καρτέλ. Αποτέλεσμα, στη συνάντηση των υπουργών Πετρελαίου του ΟΠΕΚ στις 22 Ιουνίου του ιδίου έτους, το καρτέλ να αυξήσει την παραγωγή του κατά ένα εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως. Με τον ίδιο τρόπο, ο Τραμπ αντιμετώπισε και την αύξηση των τιμών τον Απρίλιο του 2019.
Φέτος, ο Τραμπ ζήτησε από τον ΟΠΕΚ να μειώσει την παραγωγή για να βοηθήσει, εμμέσως πλην σαφώς, τις αμερικανικές επιχειρήσεις εν μέσω κορονοϊού. Στις 12 Απριλίου, ο ΟΠΕΚ+ συμφώνησε σε μείωση ρεκόρ της παραγωγής του, αντίστοιχη με το ένα δέκατο της παγκόσμιας παραγωγής ή κατά 9,7 εκατ. βαρέλια ημερησίως αρχής γενομένης από την 1η Μαΐου. Παρ’ όλα αυτά, ο ΟΠΕΚ προβλέπει ότι η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο θα παρουσιάσει ακόμη μεγαλύτερη απ’ ό,τι αναμενόταν μείωση για φέτος λόγω της πανδημίας, για να ανακάμψει με πολύ πιο αργό ρυθμό σε σχέση με τις προηγούμενες προβλέψεις το επόμενο έτος, εξέλιξη που καθιστά πολύ πιο δύσκολο για το καρτέλ και τους συμμάχους του να στηρίξουν την αγορά. Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου αναμένεται να υποχωρήσει τώρα κατά 9,46 εκατ. βαρέλια ημερησίως έναντι μείωσης 9,06 εκατ. βαρελιών που αναμενόταν πριν από έναν μήνα.
Η ΒΡ εκτιμά μάλιστα ότι η ζήτηση για πετρέλαιο ίσως να έφθασε πέρυσι στην κορύφωσή της, γεγονός που σημαίνει ότι η παγκόσμια αγορά αργού μπορεί να μην ανακάμψει ποτέ από την κρίση του κορονοϊού. Ο πετρελαϊκός όμιλος παρουσίασε χθες τρία σενάρια για την ενεργειακή ζήτηση, στα οποία προβλέπεται μείωση της ζήτησης για τα επόμενα 30 έτη
Την Πέμπτη, ο ΟΠΕΚ και οι σύμμαχοί του θα πραγματοποιήσουν online συνάντηση μέσω των υπουργών Πετρελαίου τους για να αποτιμήσουν τα οφέλη της πρόσφατης συμφωνίας, καθώς οι τιμές βρίσκονται πάλι κάτω από τα 40 δολάρια το βαρέλι.
*(Από τη Ναυτεμπορική)
Από το energia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου