«Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας», μονολογεί ο Αμλετ από τις επάλξεις του κάστρου Ελσινορ στην αρχή του ομότιτλου έργου του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, υπονοώντας ότι γίνονται σημεία και τέρατα και ότι το μέλλον της χώρας του είναι μάλλον άδηλο. Υπό αυτή την έννοια δεν είναι καθόλου υπερβολικό να υποστηρίξουμε ότι παρομοίως κάτι δεν πάει καλά στο βασιλικό Οίκο των Σαούντ στη Σαουδική Αραβία.
Τα πρώτα δείγματα τα είδαμε πριν ένα περίπου χρόνο, όταν ήλθαν στο φως της δημοσιότητας τα στοιχεία από την αποτρόπαια..
δολοφονία του δημοσιογράφου - συγγραφέα Τζαμάλ Κασόγκι μέσα στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη από τους πράκτορες του Βασίλειου. Αν και δεν έχει αποδειχθεί, ωστόσο, υπάρχουν σοβαρές υποψίες ότι η δολοφονία διατάχθηκε από τον ισχυρό άντρα του βασιλείου, διάδοχο του θρόνου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, γνωστού ως MBS, σε μια προσπάθεια να ελέγξει το κύμα έντονης αμφισβήτησης κατά του νεοπαγούς καθεστώτος, από τότε δηλαδή που τον Ιανουάριο 2015 ανήλθε στην εξουσία ο πατέρας του, βασιλιάς Σαλμάν Μπιν Αμπντουλασίζ Αλ Σαούντ.
Η εγκαθίδρυση του νέου βασιλιά και η ισχυροποίηση του MBS τον έφερε σε έντονη αντιπαράθεση με μεγάλο τμήμα της εκτενούς βασιλικής οικογένειας των 5.000 πριγκίπων και συγγενών, αλλά και της επιχειρηματικής ελίτ, εναντίον της οποίας στράφηκε κατάσχοντας μάλιστα μεγάλο μέρος της περιουσίας των. Με πρόσχημα την ανάγκη αλλαγής του οικονομικού και επιχειρηματικού μοντέλου και την εφαρμογή του φιλόδοξου προγράμματός του γνωστού ως Vision 2030, ώστε να μπορέσει να επιβιώσει η χώρα στη μεταπετρελαϊκη εποχή (σε 30-40 χρόνια από σήμερα!), ο MBS έχει προχωρήσει σε εκτεταμένες διώξεις και εκκαθαρίσεις όχι μόνο εναντίον αντιφρονούντων, οι οποίοι αδιακρίτως ονοματίζονται τρομοκράτες και εκτελούνται με συνοπτικές διαδικασίες (μόνο τον περασμένο Απρίλιο αποκεφαλίστηκαν 37 άτομα), αλλά και υψηλόβαθμων δημοσίων λειτουργών με πολυετή επιτυχημένη και πιστή υπηρεσία στο βασίλειο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αιφνίδια απομάκρυνση πριν 10 ημέρες του μέχρι πρότινος υπουργού Ενέργειας και βετεράνου της πετρελαϊκής βιομηχανίας Χαλίλ Αλ Φατίχ, ο οποίος και είχε άμεση εποπτεία της κρατικής εταιρείας πετρελαίων, της Saudi Aramco και η αντικατάστασή του από τον πρίγκιπα Αμπντουλασίζ Μπιν Σαλμάν, αδελφό του διαδόχου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν. Παράλληλα, πριν λίγες ημέρες ως πρόεδρος της Saudi Aramco είχε τοποθετηθεί ο Γιασέρ Αλ Ρουμαγιάν, πρόεδρος του Εθνικού Ταμείου (Sovereign Fund) του βασιλείου, που όμως δε διαθέτει ουδεμία εμπειρία στον πετρελαϊκό τομέα. Οι εν λόγω αλλαγές χαρακτηρίζονται όχι μόνο ως ατυχείς, αλλά και άκαιρες από γνωστούς παράγοντες της διεθνούς πετρελαϊκής αγοράς, δεδομένης της ευρείας αναγνώρισης και εκτίμησης που τυγχάνει ο τεχνοκράτης Χαλίλ Αλ Φατίχ (αρχιτέκτονας της πετυχημένης πετρελαϊκής πολιτικής της Σαουδικής Αραβίας μετά την οδυνηρή διετία 2014-2016, όταν οι τιμές του αργού έπιασαν πάτο). Παράλληλα, ορισμένοι χαρακτηρίζουν τις επιλογές αυτές και καταστροφικές εν όψει των εκτενών ζημιών που υπέστη η πετρελαϊκή υποδομή της χώρας από την πρόσφατη αεροπορική επίθεση των Χούτις και την εμφανή αδυναμία διαχείρισης της όλης κατάστασης έκτακτης ανάγκης από τη νέα και άπειρη ηγεσία.
Ως γνωστό, από την ανωτέρω επίθεση επλήγησαν η μεγάλης στρατηγικής σημασίας μονάδα πετρελαϊκής επεξεργασίας της Aramco στο Αμπκαΐκ και το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα της χώρας, το Κουραΐς, που αίφνης τέθηκαν εκτός λειτουργίας, μειώνοντας κατά 50% την πετρελαϊκή παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας και επιφέροντας ένα από τα σοβαρότερα πλήγματα στην παγκόσμια προμήθεια αργού, αφού η ημερησία παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας αντιστοιχεί στο 10% αυτής. Ενώ αρχικά η αντίδραση της αγοράς υπήρξε άμεση, με απότομη αύξηση της τιμής του αργού κατά 20% (βλέπε Ευρεία Αναταραχή στην Παγκόσμια Αγορά μετά τις Επιθέσεις σε Πετρελαϊκές Εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας), στη συνέχεια η τιμή υποχώρησε κατά 10%, αφού τόσο ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ), το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας, αλλά και οι εταιρείες διαβεβαίωσαν την αγορά για την επάρκεια αποθεμάτων αργού και προϊόντων.
Και ναι μεν το 2019 δε θυμίζει σε τίποτα το μακρινό 1973, και λίγο αργότερα το 1979, όταν οι τιμές κυριολεκτικά πενταπλασιάστηκαν μέσα σε λίγες εβδομάδες συνέπεια του embargo των Αράβων πετρελαιοπαραγωγών του OPEC. Σήμερα η αγορά χάρις στον ΙΕΑ και άλλους οργανισμούς είναι καλά προετοιμασμένη και απείρως καλύτερα πληροφορημένη για την παγκόσμια παραγωγή και τα αποθέματα. Επιπλέον, οι οικονομίες των βιομηχανοποιημένων χωρών δεν εξαρτώνται τόσο πολύ από το πετρέλαιο, αφού το ενεργειακό τους μίγμα έχει διαφοροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό με την είσοδο του φυσικού αερίου και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), ενώ παράλληλα έχουν αναπτυχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο πολλές άλλες, εκτός OPEC, εναλλακτικές πηγές πετρελαϊκής τροφοδοσίας.( πχ. ΗΠΑ, Καναδάς, Ρωσία, Καζακστάν, Βόρειος Θάλασσα, Βραζιλία, Μεξικό κλπ).
Σήμερα μπορεί να μην επλήγη καίρια η παγκόσμιος πετρελαϊκή προμήθεια, με τη Σαουδική Αραβία να αποδεσμεύει άμεσα ικανά αποθέματα και τις ΗΠΑ να δηλώνουν έτοιμες να χρησιμοποιήσουν μέρος των στρατηγικών τους αποθεμάτων, όμως το όλο επεισόδιο της από αέρος καταστροφικής επιδρομής των drones των Χούτις εναντίον στρατηγικών πετρελαϊκών στόχων χαρακτηρίζεται ως εξαιρετικά σοβαρό και δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά ως προς την αμυντική επάρκεια του βασιλείου, παρά τα δισεκατομμύρια δολάρια που έχει ξοδέψει σε εξοπλιστικά προγράμματα τα τελευταία χρόνια. Εάν με μια μόνο επιδρομή τίθεται αίφνης εκτός λειτουργίας μεγάλο μέρος της σαουδαραβικής πετρελαϊκής παραγωγής, τότε αυτό δείχνει το πόσο ευάλωτο είναι το όλο διασυνδεδεμένο, παραγωγικό σύστημα της χώρας, ενώ ταυτόχρονα φανερώνει τις μεγάλες επιθετικές και βαλλιστικές δυνατότητες που έχει αναπτύξει το Ιράν, που κρύβεται πίσω από τους Χούτις.
Συμπερασματικά, μετά το τελευταίο αυτό καταστροφικό πλήγμα κατά των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της Σαουδικής Αραβίας, το όλο παιχνίδι ισχύος στον Περσικό Κόλπο μπαίνει σε νέα φάση, με το Ιράν να κάνει επίδειξη ισχύος (αφού ο συντονισμός και η ακρίβεια της επίθεσης προϋποθέτουν λεπτομερή και εις βάθος προετοιμασία που μόνο το Ιράν διαθέτει στην περιοχή) και να στέλνει ένα πολύ ηχηρό μήνυμα προς τις ΗΠΑ ότι έφθασε στο τέλος της υπομονής του μετά την αυθαίρετη επιβολή αμερικανικών κυρώσεων κατά των πετρελαϊκών εξαγωγών του και ότι δεν είναι διατεθειμένο να ανεχθεί το στραγγαλισμό της οικονομίας του, ενώ διαθέτει αρκετούς τρόπους δυναμικής αντίδρασης. Η επίθεση των Χούτις έδειξε, επίσης, ότι στο Ιράν το πάνω χέρι έχει πλέον αποκτήσει η σκληροπυρηνική πτέρυγα του ισλαμικού καθεστώτος μέσω των Φρουρών της Επανάστασης.
Από την άλλη πλευρά, ο πρόεδρος Τραμπ έχει δείξει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι δεν επιθυμεί μια στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ στον Κόλπο και τη δεδομένη στιγμή για αυτόν προέχει να εξευρεθεί μια φόρμουλα συνεννόησης με την κυβέρνηση του Ιράν. Στη θέση του αυτή διευκολύνεται από την απομάκρυνση( όλως τυχαία πριν λίγες ημέρες και αυτή!) του "γερακιού" συμβούλου του επί θεμάτων Εθνικής Ασφάλειας, John Bolton. Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν σε ποια κατεύθυνση θα κινηθούν τελικά οι εξελίξεις. Δηλαδή ή θα οδηγηθούμε σε μία ταχεία αποκλιμάκωση της έντασης και επιστροφή Ιράν και ΗΠΑ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ή θα βιώσουμε μια άνευ προηγούμενου αναταραχή στη Μέση Ανατολή -με επίκεντρο το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία- και μεγάλης κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις, με τις πετρελαϊκές εξαγωγές της περιοχής να πλήττονται εκτενώς και τις τιμές του αργού να εκτινάσσονται στη στρατόσφαιρα. Σε κάθε περίπτωση, το παιχνίδι έχει εισέλθει σε νέα φάση και οι όποιες εξελίξεις θα είναι λίαν εντυπωσιακές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου