Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν πρέπει να αρχίσει να στρίβει το τιμόνι προς την "πράσινη" πολιτική προκειμένου να σταματήσει το λιώσιμο του πέρμαφροστ (σ.σ. μόνιμα παγωμένο έδαφος, το οποίο βρίσκεται σε μέγιστη θερμοκρασία έως -2 βαθμών Κελσίου για τουλάχιστον δύο χρόνια), έτσι ώστε οι ρωσικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου να μπορούν να συνεχίσουν να αντλούν υδρογονάνθρακες που θερμαίνουν τον πλανήτη και κάνουν το πέρμαφροστ να λιώνει.
Μπορεί να ακούγεται σατανικά ..
παράδοξο και περιπεπλεγμένο, ωστόσο είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει κανείς μετά την ξαφνική επικύρωση της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα από πλευράς του ρωσικού κράτους και την ανάγνωση της τελευταίας έκθεσης της Διακυβερνητικής Ομάδας για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC).
Μέχρι σήμερα, η κλιματική αλλαγή θεωρείτο "καλό πράγμα" για τη Ρωσία - τουλάχιστον εν μέρει. Τα ζεστά νερά έχουν ανοίξει τη διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας σε ολόκληρη την βόρεια ακτογραμμή της χώρας και κατέστησαν δυνατή, αν και όχι απαραίτητα συμφέρουσα οικονομικά, την αναζήτηση και εκμετάλλευση πόρων πετρελαίου και φυσικού αερίου κάτω από τις θάλασσες της Αρκτικής.
Ωστόσο, η θέρμανση του κλίματος, η οποία ανοίγει τις θάλασσες της Αρκτικής, μπορεί να αρχίσει να έχει λιγότερο ευεργετική επίδραση στην "κατεψυγμένη" ξηρά της βόρειας Ρωσίας, δηλαδή την καρδιά της εξόρυξης και παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας.
"Το πέρμαφροστ υφίσταται ταχύτατες αλλαγές", σημειώνει στην έκθεση "Ωκεανός και Κρυόσφαιρα υπό συνθήκες Κλιματικής Αλλαγής", η οποία εγκρίθηκε από την IPCC την περασμένη εβδομάδα. Οι αλλαγές απειλούν τη "διαρθρωτική σταθερότητα και τις λειτουργικές δυνατότητες" των υποδομών της πετρελαϊκής βιομηχανίας, προειδοποιούν οι συντάκτες. Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι εμφανίζονται σε περιοχές με μεγάλο πάχος πάγου εδάφους και ευαίσθητα στον παγετό ιζήματα. Η χερσόνησος Γιαμάλ, η οποία φιλοξενεί δύο από τα μεγαλύτερα νέα έργα φυσικού αερίου της Ρωσίας (Bovanenkovo και Yamal LNG) και η πετρελαϊκή εγκατάσταση του Novy Port, ταιριάζουν στην παραπάνω περιγραφή.
Το πρόβλημα ξεπερνά ωστόσο τα τρία αυτά projects. "Περίπου το 45% των πεδίων παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου στη ρωσική Αρκτική βρίσκονται στη ζώνη υψηλότατου κινδύνου", σύμφωνα με την έκθεση της IPCC.
Τα τελευταία λίγα μέτρα μέχρι την επιφάνεια του πέρμαφροστ, το λεγόμενο ενεργό στρώμα, παγώνει και ξεπαγώνει καθώς οι εποχές αλλάζουν και καθίσταται έτσι ασταθές κατά τους θερμότερους μήνες. Οι υπεύθυνοι για τη δημιουργία των εγκαταστάσεων λαμβάνουν υπ’ όψη τους το φαινόμενο, διασφαλίζοντας ότι τα θεμέλιά είναι αρκετά βαθιά για να υποστηρίξουν τις υποδομές, συμπεριλαμβανομένων δρόμων, σιδηροδρόμων, σπιτιών, μονάδων επεξεργασίας των υδρογονανθράκων και αγωγών. Ωστόσο η αλλαγή του κλίματος προκαλεί την εμβάθυνση του ενεργού στρώματος, πράγμα που σημαίνει ότι το έδαφος χάνει σταδιακά την ικανότητά του να υποστηρίζει όσα πράγματα στηρίζονται σε αυτό. Η απώλεια φέρουσας ικανότητας είναι δραματική και έχει ήδη ξεκινήσει, όπως φαίνεται στο διάγραμμα:
Τα θεμέλια στις περιφέρειες της Ρωσίας με μόνιμα παγωμένο έδαφος δεν μπορούν πλέον να αντέξουν τα φορτία που άντεχαν ακόμη και μέχρι τη δεκαετία του '80, σύμφωνα με έκθεση του Προγράμματος Παρακολούθησης και Αξιολόγησης Αρκτικής (AMAP) του Αρκτικού Συμβουλίου του 2017. Στο λιμάνι Noviy η φέρουσα ικανότητα των θεμελίων μειώθηκε περισσότερο από 20% μεταξύ της δεκαετίας του 1980 και της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα.
Στη χερσόνησο Γιαμάλ η φέρουσα ικανότητα του εδάφους προβλέπεται να μειωθεί κατά 25% - 50% κατά μέσο όρο κατά την περίοδο 2015-2025, σε σύγκριση με την περίοδο 1965-1975. Πιο νότια, σε μια περιοχή που περιλαμβάνει το Urengoy (το δεύτερο μεγαλύτερο πεδίο φυσικού αερίου στον κόσμο) και μεγάλο μέρος της παλαιότερης ρωσικής παραγωγής φυσικού αερίου στη δυτική Σιβηρία, το έδαφος θα μπορούσε να χάσει το 50-75% της φέρουσας ικανότητάς του, σύμφωνα με τo AMAP.
Αυτό μπορεί να μην είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα για τις νεότερες πετρελαϊκές υποδομές της Ρωσίας, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί με συνυπολογισμό της αλλαγής του κλίματος. Οι αμαξοστοιχίες επεξεργασίας και οι δεξαμενές αποθήκευσης στο Yamal LNG βασίζονται πάνω σε 65.000 πασσάλους που φθάνουν σε βάθος έως 28 μέτρων μέσα στο πέρμαφροστ. Αυτοί διατηρούνται κρύοι από ένα "σύστημα θερμοσιφώνων" που έχει σχεδιαστεί για να διασφαλίζει ότι η φέρουσα ικανότητα του εδάφους θα διατηρηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του έργου.
Ωστόσο, αυτές οι υποθέσεις εξαρτώνται από τα μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν για την πρόβλεψη της έκτασης της θέρμανσης και της υποβάθμισης του πέρμαφροστ. Τι θα συμβεί όμως εάν τα μοντέλα ξεπεραστούν μέσα από μια απροσδόκητη άνοδο των θερμοκρασιών;
"Το άνω στρώμα τoυ πέρμαφροστ της Άνω Αρκτικής και άλλων πολύ ψυχρών περιοχών έχει θερμανθεί κατά περισσότερο από μισό βαθμό Κελσίου από την περίοδο 2007-2009 και το στρώμα του εδάφους που αποψύχεται το καλοκαίρι έχει εμβαθυνθεί στις περισσότερες περιοχές που παρακολουθούνται", σύμφωνα με το AMAP. Σύμφωνα με ένα σενάριο υψηλών εκπομπών, "η περιοχή του πέρμαφροστ κοντά στην επιφάνεια αναμένεται να μειωθεί κατά περίπου 35%."
Αν και ο αντίκτυπος της περικοπής του πέρμαφροστ στις νέες εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ρωσίας στην Αρκτική μπορεί να μετριαστεί, έχει πρόσθετο κόστος σε έναν ήδη κοστοβόρο βιομηχανικό κλάδο. Για τις παλαιότερες υποδομές, τα προβλήματα είναι μεγαλύτερα. Η παραγωγή αερίου στο πεδίο Bovanenkovo στη χερσόνησο Γιαμάλ αναμένεται να φθάσει τα 140 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως - περισσότερα από τη συνολική παραγωγή της Νορβηγίας - "με ταυτόχρονη όμως αύξηση, πρόσφατα, των κατολισθήσεων που σχετίζονται με την απόψυξη του πέρμαφροστ", αναφέρει το AMAP.
Η χερσόνησος Yamal στο σύνολό της είναι έτοιμη να καταστεί ένα από τα "τρία κύρια κέντρα παραγωγής ρωσικού φυσικού αερίου με πιθανή ετήσια παραγωγή 310-360 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων αερίου", σύμφωνα με τον ρωσικό ενεργειακό γίγαντα Gazprom PJSC. Αυτή η ποσότητα είναι ίση με το ήμισυ του συνόλου του αερίου που παρήχθη στη Ρωσία την περσινή χρονιά.
Παρ' όλα αυτά, μπορεί να είναι πολύ αργά για να αποφευχθεί μεγάλο μέρος της απώλειας του πέρμαφροστ. Το AMAP σημειώνει ότι ακόμη και αν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μειώνονταν εντός των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού, κάτι τέτοιο θα "σταθεροποιούσε απλώς την έκταση του πέρμαφροστ σε επίπεδα περί το 45% κάτω από τις τρέχουσες τιμές". Το να μη γίνει απλώς τίποτα θα δημιουργούσε ακόμη περισσότερα προβλήματα για τους παραγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ρωσίας. Είναι άραγε αυτός ο πραγματικός λόγος για την ξαφνική μεταστροφή του Πούτιν;
Του Julian Lee
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου