Ακούμε αναλύσεις και αναλύσεις, πολιτικές τοποθετήσεις γύρω από το θέμα του κοιτάσματος «Αφροδίτη» τις τελευταίες μέρες. Και διερωτώμαστε; Είναι δυνατό να γίνει μια σωστή ανάλυση στη βάση λανθασμένων δεδομένων; Γιατί πολλά «δεδομένα», που ακούσαμε και διαβάσαμε αυτές τις μέρες, είτε είναι παραπλανητικά είτε αναληθή. Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρουμε από πού ξεκινά η παραπληροφόρηση και η παραπλάνηση, όμως είναι φανερό ότι εμπεδώνει μια διαφορετική εικόνα από την πραγματική. Γεγονός που επιδρά και στις πολιτικές τοποθετήσεις, μια ώρα μάλιστα..
που ζητούνται τοποθετήσεις και απόψεις από τα πολιτικά κόμματα για σοβαρές αποφάσεις σε σχέση με το θέμα –όχι μόνο οικονομικού χαρακτήρα.
Να δούμε κάποια από αυτά: Ο διαμοιρασμός, λένε, στο συμβόλαιο της Δημοκρατίας με τη Noble και τους εταίρους της είναι 60% - 40% υπέρ της Δημοκρατίας και η Noble ζητά να γίνει 60% - 40% υπέρ της. Δεν υπάρχει τέτοιος διαμοιρασμός. Πρώτα – πρώτα, δεν υπάρχει σταθερό ποσοστό διαμοιρασμού. Το ποσοστό διαμοιρασμού κυμαίνεται ανάλογα με την ημερήσια παραγωγή και τις διεθνείς τιμές πετρελαίου, το αναφερόμενο 60%-40% δεν υπάρχει, αφού στη χειρότερη περίπτωση τιμών και παραγωγής, τα ποσοστά διαμοιρασμού ξεκινούν από λίγο πάνω από το 60% -με βάση το υφιστάμενο συμβόλαιο- και πλησιάζουν το 80% -20% στις πιο καλές συνθήκες ημερήσιας παραγωγής και διεθνών τιμών που μπορούν να προβλεφθούν. Οπότε το 60% - 40%, που ζητούν να αντιστραφεί, δεν είναι το πραγματικό δεδομένο.
Είναι όμως πραγματικότητα ότι με βάση την πρόταση της Noble, ζητείτο -χοντρικά- αντιστροφή περίπου κατά 20% των ποσοστών. Κανείς δεν είπε όμως ούτε σε πολιτικά, αλλά ούτε σε τεχνοκρατικά σχόλια ότι ήδη έγιναν μελέτες από τη γαλλική BEICIP και την Εταιρεία Υδρογονανθράκων Κύπρου, που βρίσκουν ότι τα τεχνο-οικονομικά επιχειρήματα της Noble αιτιολογούνται σε ένα μικρό ποσοστό τους. Ούτε μας λένε ότι στο παρασκήνιο υπήρξαν ανεπίσημες επαφές και ανταλλαγές στοιχείων, επιχειρημάτων και μελετών, στη βάση των οποίων η γενική απαίτηση της Noble για αλλαγή της φόρμουλας υπέρ της κατά 20% μειώθηκε σε 14%. Τα γνωρίζουν σχεδόν όλοι όσοι σχολίασαν δημόσια τις τελευταίες μέρες, αλλά δεν τα λένε.
Ο επόμενος ισχυρισμός ή επιχείρημα, που ακούγεται έντονα τις τελευταίες μέρες, είναι το ότι πρέπει πρώτα να περιμένουμε να δούμε το τι θα γίνει με τις γεωτρήσεις της ExxonMobil στη «Δελφίνη» και τον «Γλαύκο» στο 10, γιατί είναι υψηλή η πιθανότητα για καλά κοιτάσματα, οπότε θα προκύψουν συνέργειες.
Ποιες συνέργειες; Θα αλλάξει το κόστος ανάπτυξης του «Αφροδίτη»; Όχι. Θα μειωθεί το κόστος των αγωγών (από 300 μέχρι το Ιτκού σε 150 χιλιόμετρα μέχρι το τεμάχιο 10), αλλά αυτό είναι άλλος λογαριασμός. Το κόστος ανάπτυξης του κοιτάσματος, μέχρι την αρχή του αγωγού και όχι το σημείο κατάληξής του, είναι που επικαλούνται οι εταιρείες για να ισχυριστούν ότι δεν βγαίνουν οικονομικά.
Δεν κοστίζει τίποτα το να καθυστερήσουμε μερικούς μήνες ώστε να διαφανεί το αποτέλεσμα των γεωτρήσεων στο 10, μας λένε. Κι αν τα αποτελέσματα στο 10 δεν είναι αυτά που περιμένουμε, με ποια χαρτιά θα πάμε σε διαπραγμάτευση με τη Noble; Θα πάμε ξεβράκωτοι.
Στην αντίθετη περίπτωση, που βρεθούν καλά κοιτάσματα, ποια είναι τα πλεονεκτήματα; Πόσο θα ενδιαφέρει την ExxonMobil-Qatar Petroleum να ενισχύσουν, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια, με ένα μικρό ποσοστό τις ποσότητές τους; Και θα παίρνουν σε καλύτερες τιμές από αυτές που συμφωνήθηκαν κατ’ αρχή με το τερματικό της Αιγύπτου; Άλλο ένα επιχείρημα που ακούσαμε είναι το ότι η Αίγυπτος δεν έχει ανάγκη από φυσικό αέριο, αλλά επειδή βρίσκει πολύ φτηνά το δικό μας, το αγοράζει.
Πρώτο, δεν είναι η Αίγυπτος που αγοράζει, αλλά το τερματικό υγροποίησης της Shell. Το οποίο για την ώρα έχει ανάγκες με βάση τις δυνατότητες παραγωγής του. Αν βρεθεί όμως κι άλλο μεγάλο κοίτασμα στην Αίγυπτο ή αν π.χ. κλείσει συμφωνία με κοίτασμα του Ισραήλ, σίγουρα οι συνθήκες αλλάζουν.
Δεύτερο δεν είναι η Αίγυπτος που αγοράζει, αλλά το υγροποιημένο φυσικό αέριο θα πωλείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πολύ πιθανόν ένα μέρος του να το αγοράζει και η Κύπρος, δηλαδή εμείς, για τις ανάγκες ηλεκτροπαραγωγής, αφού θα υπάρχει η μονάδα αποθήκευσης και αποϋγροποίησης.
Επίσης, πολλοί έχουμε απώλεια μνήμης σε σχέση με την σημαντική αλλαγή που προέκυψε μεταξύ πρώτης γεώτρησης και δεύτερης γεώτρησης στο «Αφροδίτη», περισσότερο από 30% μείωση των υπολογιζόμενων ποσοτήτων.
Ακόμα, ξεχνούμε ότι υπάρχει και δεύτερο κοίτασμα, σίγουρο κι όχι αναμενόμενο, αυτό της «Καλυψούς» -για το οποίο ξέρουμε ότι οι ελάχιστες ποσότητες είναι ανάλογες της «Αφροδίτης» και εξετάζουν το πόσο περισσότερες μπορεί να είναι. Γιατί δεν μας λένε για συνέργειες με αυτό;
Εκφράζεται και ένας προβληματισμός, πλήρως κατανοητός για εκείνους που δεν ασχολούνται εις βάθος με το θέμα, όχι όμως και για εκείνους που ασχολούνται και μάλιστα έχουν συμφέροντα της μιας ή της άλλης μορφής: Πρόκειται για τον προβληματισμό μήπως η αλλαγή του συμβολαίου της Noble οδηγήσει και άλλους αναδόχους δικαιωμάτων τεμαχίων στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Εξ όσων γνωρίζουμε, αυτός ήταν -προ αρκετών μηνών- και ο πρώτος προβληματισμός και στο Προεδρικό με τους συμβούλους του Προέδρου και στο υπουργείο Ενέργειας και την Εταιρεία Υδρογονανθράκων Κύπρου, βέβαια και δικός μας. Εξ όσων γνωρίζουμε, η Νομική Υπηρεσία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν δημιουργείται νομικό υπόβαθρο για να ζητήσουν και άλλες εταιρείες αλλαγή συμβολαίων στη βάση ενδεχόμενης αλλαγής του συμβολαίου της Noble.
Εξάλλου, εξ όσων αντιλαμβανόμαστε ένα από τα επιχειρήματα της Noble είναι ότι το δικό της συμβόλαιο είναι το πιο ευνοϊκό προς όφελος της Δημοκρατίας, σε σύγκριση με τα συμβόλαια του β΄ και γ΄ γύρου, ενώ είναι και διαφορετική η βάση του συμβολαίου, ως προς τον διαμοιρασμό παραγωγής και εσόδων. Οπότε το θέμα αυτό απασχόλησε και μελετήθηκε, είτε αποδειχθούν σωστά είτε όχι τα νομικά συμπεράσματα, δεν μπορούμε να θέτουμε θέμα ως κανείς να μη νοιάστηκε γι’ αυτό.
Αν έχουμε λόγους να φοβόμαστε ότι σε μια διαιτησία ή δικαστική διαδικασία με την ισραηλινή εταιρεία που έχει τα δικαιώματα του γειτονικού τεμαχίου και διεκδικεί το 5% θα χάσουμε ή αν δεν είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε την ισραηλινή διεκδίκηση, ίσως η αναβολή αποφάσεων ανάπτυξης του κοιτάσματος να βολεύει προς αυτή την κατεύθυνση. Αν όμως έχουμε ισχυρά επιχειρήματα να αρνηθούμε τέτοια δικαιώματα, η καθυστέρηση εξυπηρετεί όχι τη Δημοκρατία αλλά τα συμφέροντα της συγκεκριμένης εταιρείας.
Τέλος, καλό θα ήταν και κάποιος ειδικός να μας υπολογίσει και την προστιθέμενη αξία που θα δώσει και σε πολιτικό αλλά και σε οικονομικό επίπεδο – π.χ. ποια θα είναι η συμβολή της αξιολόγησης της κυπριακής οικονομίας από τους γνωστούς οίκους, αν ξέρουν ότι η Δημοκρατία έχει συμβόλαιο ανάπτυξης και πώλησης του φυσικού αερίου του «Αφροδίτη», στη βάση του οποίου θα εισπράττει επιπλέον έσοδα της τάξης του 1% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο για τα επόμενα 15 χρόνια. Αν μάλιστα οι οίκοι λαμβάνουν υπόψη και το ότι τα έσοδα από το Αφροδίτη ως αξία καλύπτουν το 80% - 90% του δημοσίου χρέους της Κύπρου, σίγουρα δεν θα θεωρήσουν τέτοια πράξη ως «σκουπίδι».
Υπάρχουν και άλλα θέματα παραπληροφόρησης. Άγνοια; Πολιτικές σκοπιμότητες; Μεθοδεύσεις υπέρ ισχυρών συμφερόντων; Ως συνήθως, μάλλον λίγο απ’ όλα. Εκείνο που δύσκολα εξηγείται είναι το πώς κάποιοι την τελευταία τριετία μας έπειθαν ότι δεν θα πωλήσουμε ποτέ αέριο από τα κοιτάσματα γιατί είναι χαμηλές οι τιμές του πετρελαίου και δεν συμφέρει τις εταιρείες να πωλήσουν, αλλά τώρα θέλουν να μας πείσουν ότι πρέπει να μην ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με την Noble και να περιμένουμε τις γεωτρήσεις στο 10. Τι άλλαξε άραγε;
Μεμονωμένο περιστατικό το παράδειγμα «Ρολάνδη»
Δεν πρέπει να αποπαίρνουμε και δεν αποπαίρνουμε καμιά θέση, καμία άποψη, αντίθετα. Συνήθως μαθαίνουμε από εκείνους που ασχολούνται και έχουν πολύ πιο βαθιές εμπειρίες. Υπό δύο όρους όμως:
Ο πρώτος είναι να βασίζονται στα σωστά αντικειμενικά δεδομένα. Η απόκρυψη ή η παραποίησή τους ποτέ δεν οδηγεί σε σωστά συμπεράσματα και θέσεις.
Ο δεύτερος είναι ότι ο καθένας, που έχει άμεσα ή έμμεσα συμφέροντα στο αν θα γίνει ή αν δεν θα γίνει κάτι, πρέπει να τα δηλώνει πριν πει τις απόψεις και τις θέσεις του. Μέχρι τώρα, τα τελευταία 20 χρόνια, αυτό το έχει πράξει μόνο ο κ. Ρολάνδης, πριν μερικά χρόνια. Κανείς δεν τον εμπόδισε να εκφράσει τις θέσεις του, αλλά ήταν πολύ πιο έντιμο και λαμβάνονταν πιο σοβαρά υπόψη, επειδή κάθε φορά που μιλούσε δημόσια για το θέμα που απασχολούσε τότε την κοινή γνώμη –ήταν οι αποφάσεις για την «ενδιάμεση λύση»– στο προοίμιο δήλωνε το συμφέρον που είχε. Έκτοτε, ουδείς τον μιμήθηκε, αν και πολλοί έχουν ζωτικά γι’ αυτούς συμφέροντα, τα οποία αποκρύβουν εκφράζοντας δημόσιες τοποθετήσεις.
Kάλλιο πέντε και στο χέρι
Η δική μας άποψη είναι ότι πρέπει να πάμε σε διαπραγμάτευση. Ξέρουμε -ξέρουν αυτοί που αποφασίζουν- ως ποιο όριο αιτιολογούνται τα αιτήματα και από ποιο σημείο και μετά γέρνουν εις βάρος μας με σκοπό αύξησης μιας αιτιολογημένης κερδοφορίας. Αν λοιπόν μια διαπραγμάτευση καταλήξει σε μια κοινά αποδεκτή φόρμουλα, που θα διασφαλίζει όμως ότι θα ξεκινήσει άμεσα η ανάπτυξη του κοιτάσματος, νομίζουμε ότι θα είναι για το συμφέρον της Κύπρου.
Εξάλλου, ο λαός λέει εδώ και εκατοντάδες χρόνια ότι κάλλιο πέντε και στο χέρι, παρά να καρτερούμε τα δέκα. Στην πράξη, αν δεν αλλάξουν οι τιμές του πετρελαίου που έγιναν οι υπολογισμοί -τα $60 το βαρέλι- θα είχαμε να πάρουμε χωρίς αλλαγές στο συμβόλαιο περίπου $19 δισ. στην επόμενη 15ετία περίπου. Με αλλαγές μέχρι το σημείο που κρίνουν οι δικοί μας ειδικοί και σύμβουλοι, θα πάρουμε $17 δισ. την ίδια περίοδο. Αλλά η ροή τους θα είναι πιο περιορισμένη -σε σχέση με το υφιστάμενο συμβόλαιο- τα πρώτα χρόνια (για να ανακτήσουν οι εταιρείες τις επενδύσεις τους) και μεγαλύτερη τα επόμενα. Αν το πετρέλαιο πάει πάνω σε αυτά τα χρόνια, τα έσοδα του κράτους θα αυξηθούν.
Η τρίτη επιλογή είναι το μηδέν έσοδα για τα επόμενα χρόνια και ελπίδα για κάπου κοντά στα 19 δισ. ή λίγο περισσότερα (σε βάθος δεκαπενταετίας από τότε που θα αρχίσουν να έρχονται έσοδα) στο αόριστο μέλλον. Αν το γεγονός ότι για να εξασφαλίσουμε φυσικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή ξεκινήσαμε διαδικασίες το 1998 και τώρα είμαστε 2018 και, με πέντε διαδικασίες εξασφάλισής του μέχρι τώρα και δέκα χρονικές αναβολές, δεν μας έδωσε διδάγματα ή αν λάβαμε το δίδαγμα ότι είναι καλές οι αναβολές είναι θέμα που μπορεί να κρίνει ο καθένας μας.
Αν πάλι οι Noble – Shell – Delek τα θέλουν όλα δικά τους και μας δίνουν τελεσίγραφα, είναι θέμα δικό τους αφού αυτές θα πρέπει να επενδύσουν, είναι όμως και υποχρέωση της Δημοκρατίας να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της – ο λαός λέει και κάτι άλλο, ότι υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια. Αλλά δεν θα είναι επιλογή της Κύπρου παρά αναγκαστικό αδιέξοδο σε τέτοια περίπτωση, οπότε και θα πρέπει να αναζητηθούν οι άλλες λύσεις.
(του Πέτρου Θεοχαρίδη, Φιλελεύθερος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου