Για παραπάνω από μισό αιώνα, ο υπουργός Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας κινούσε τις αγορές με λίγες λέξεις του για το τι θα αποφάσιζε ο ΟΠΕΚ στην επόμενή του σύνοδο, παράγοντας εκατομμύρια αν όχι δισεκατομμύρια δολάρια κερδών για τους γνώστες.
Αυτό δεν ισχύει πια. Αν και οι σύνοδοι του ΟΠΕΚ συνεχίζουν να επηρεάζουν τις τιμές, δεν είναι η φωνή της Σαουδικής Αραβίας που μετράει περισσότερο, αλλά η φωνή ενός.. μη μέλους: Της Ρωσίας και ειδικότερα του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Μετά τη συμφωνία με τον ΟΠΕΚ για τη μείωση της παραγωγής ένα χρόνο πριν, ο Πούτιν αναδείχτηκε ως ο πιο επιφανής παίκτης του ομίλου. Όπως το έθεσε ανώνυμα ένας έμπειρος αξιωματούχος του ΟΠΕΚ, ο Ρώσος ηγέτης «είναι πλέον που αποφασίζει».
Η αυξανόμενη επιρροή του Κρεμλίνου μέσα στο καρτέλ αντικατοπτρίζει μια εξωτερική πολιτική σχεδιασμένη να ανασχέσει την αμερικανική επιρροή ανά τον πλανήτη με ένα μείγμα οικονομικών, διπλωματικών, στρατιωτικών και πληροφοριακών μέσων. Η στρατηγική αυτή, που βασίζεται στον τεράστιο ορυκτό πλούτο της Ρωσίας, φαίνεται πως αποδίδει.
«Ο Πούτιν είναι τώρα ο ενεργειακός τσάρος του πλανήτη», δήλωσε η Χελίμα Κροφτ, πρώην αναλύτρια της CIA και επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων στην RBC Capital Markets της Νέας Υόρκης.
Η σύνοδος της Βιέννης
Η ισχύς του Πούτιν θα βρεθεί στο προσκήνιο στις 30 Νοεμβρίου, όταν τα 14 μέλη του ΟΠΕΚ, ανάμεσά τους το Ιράν, το Ιράκ, η Νιγηρία και η Βενεζουέλα, θα φιλοξενήσουν ανεξάρτητους παραγωγούς όπως η Ρωσία και το Μεξικό στη Βιέννη για να συζητήσουν αν θα επεκτείνουν τις περικοπές πέραν του Μαρτίου. Το διακύβευμα είναι η οικονομική και πολιτική ευρωστία των μελών που συμμετέχουν, όπως το Καζακστάν και το Αζερμπαϊτζά, δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες που ο Πούτιν εισήγαγε στη συμφωνία. Οι συμμετέχοντες παράγουν συλλογικά το 60% του πετρελαίου διεθνώς.
Ο Πούτιν προώθησε μια βραχυχρόνια αύξηση των τιμών κατά την πρόσφατη πρώτη επίσκεψη Σαουδάραβα βασιλιά στη Ρωσία τον περασμένο μήνα, λέγοντας ότι οι περιορισμοί μπορεί να επεκταθούν ως τα τέλη του επομένου έτους, αν και υπογράμμισε ότι δεν έχει λάβει την τελική του απόφαση. Οι δηλώσεις του, πάντως, οδήγησαν σε μια ανανεωμένη διπλωματική δραστηριότητα από τον ΟΠΕΚ και τα υπόλοιπα μέρη για να προκύψει συμφωνία.
Ασφαλώς, αυτή δεν είναι μια σταθερή συμμαχία. Οι Σαουδάραβες, ο μεγαλύτερος παραγωγός διεθνώς που είναι ήδη δυσσαρεστημένος επειδή επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος των περικοπών, παραπονιούνται ότι οι υπόλοιποι παραγωγοί δεν συμμορφώνονται επαρκώς. Επίσης ενοχλούνται από την αντίσταση της Ρωσίας στην παράταση των περικοπών, σύμφωνα με πηγή που έχει γνώση των Σαουδαραβικών απόψεων.
Μετά τις δηλώσεις του Πούτιν, το Κρεμλίνο στέλνει διφορούμενα μηνύματα, εν μέρει για να καθησυχάσει τους εγχώριους πετρελαϊκούς βαρόνους όπως τον Ιγκόρ Σέτσιν της κρατικής Rosneft και τον Βατζίτ Αλεκπέρωφ της Lukoil. Προσπαθεί όμως επίσης να κρατήσει τις τιμές για να μην αυξηθούν τόσο ώστε να επιτρέψουν στους σχιστολιθικούς παραγωγούς να αυξήσουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ, όπου η παραγωγή αναμένεται να ξεπεράσει τα 10 εκατ. βαρέλια του χρόνου, δηλαδή σε επίπεδα κοντά σε αυτά της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας.
Ο Πούτιν, που ξεκίνησε τη συμμαχία με τον ΟΠΕΚ όταν οι τιμές ήταν 20 δολάρια χαμηλότερες από σήμερα και η αγορά είχε εντονότερη υπερπροσφορά, έχει έναν ακόμη λόγο να μη θέλει απότομη άνοδο των τιμών. Η Ρωσία επωφελείται σήμερα από το ασθενέστερο ρούβλι, κάτι το οποίο ωθεί τις εξαγωγές και την καθιστά λιγότερο εξαρτημένη από τις ενεργειακές εξαγωγές για να στηρίξει τις δαπάνες της.
«Αμοιβαία επωφελής»
Για τους ρωσικούς παραγωγούς, οι περικοπές γίνονται ολοένα και πιο επώδυνες. Με το Brent στα 63 δολάρια, σχεδόν 30% αυξημένο μέσα σε ένα χρόνο, είναι ανυπόμονοι να αυξήσουν την παραγωγή τους. Η Rosneft αυτό το μήνα δήλωσε ότι είναι έτοιμη να ανοίξει τις κάνουλες ακόμα και μέσα στο Δεκέμβριο, γεγονός που προκαλεί έκπληξη αφού η συμφωνία διαρκεί άλλους τρεις μήνες.
«Υπάρχουν αρκετά σενάρια που εξετάζουμε: Το να σταματήσουν οι περικοπές στα τέλη του έτους, το Μάρτιο ή να συνεχιστούν και το 2018», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Rosneft, Έρικ Λίρον.
Οι σημερινές τιμές και η γεωπολιτική πραγματικότητα υποδεικνύουν ότι η συμφωνία θα συνεχιστεί, σύμφωνα με τον Έντουαρντ Τσόου του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών της Ουάσιγκτον και πρώην διοικητικό στέλεχος της Chevron.
«Είναι αμοιβαία επωφελής», δήλωσε ο Τσόου. «Οι Σαουδάραβες χρειάζονται έναν μεγάλο παραγωγό για συνέταιρο ώστε να μπορούν να επηρεάσουν την αγορά και η προοπτική διευρυμένου γεωπολιτικού και οικονομικού ρόλου στη Μέση Ανατολή για τη Ρωσία καθιστά τη συμμετοχή της μια βολική κίνηση για τη Μόσχα».
Ο Σαουδάαβας υπουργός Ενέργειας, Χαλίντ Αλ-Φαλίχ, είπε ότι πιθανότατα θα ανακοινωθεί παράταση για τα τέλη του 2018 την επόμενη εβδομάδα. Οι Ρώσοι αξιωματούχοι ήταν διστακτικοί στο να δεχτούν το σχέδιο των Αράβων, αλλά πρόσφατα συμφώνησαν στα βασικά μιας συμφωνίας με το Ριάντ σύμφωνα με πηγές κοντά στις διαπραγματεύσεις. Και πάλι, οι δύο πλευρές πρέπει να συμφωνήσουν τις κρίσιμες λεπτομέρειες και η Μόσχα θέλει να συμπεριλάβει μια γλώσσα που θα καταστήσει τις περικοπές εξαρτώμενες από την υγεία της αγοράς, δήλωσαν οι ίδιες πηγές.
Για τη Σαουδική Αραβία, είναι δύσκολο να δεχτεί να μοιραστεί τις αποφάσεις για την παραγωγή με τη Ρωσία, μια χώρα σύμμαχο του αντίπαλου Ιράν στον συριακό εμφύλιο. Στο παρελθόν οι Σαουδάραβες μπορούσαν να επιβάλουν τη θέλησή τους στις τιμές και να τιμωρήσουν τους ανταγωνιστές πλημμυρίζοντας την αγορά, όπως έπραξαν ενάντια στα άλλα μέλη του ΟΠΕΚ το 1985-6, στη Βενεζουέλα το 1998-99 και στους αμερικανικούς παραγωγούς το 2014-15. Η Ρωσία τότε δεν είχε σχέση.
Τώρα όμως η σαουδική οικονομία πάσχει και το βασίλειο χρειάζεται υψηλότερες τιμές όσο και οι υπόλοιποι. Υπό μια έννοια, όπως το επίπεδο τιμής που χρειάζεται για ισοσκελισμό των οικονομικών της, η Σαουδική Αραβία χρειάζεται ακόμα μεγαλύτερες τιμές από ότι το Ιράν και η Ρωσία, η οποία βασίζει τον προϋπολογισμό του 2018 σε τιμή 40 δολαρίων ανά βαρέλι.
Η δίωξη που εξαπέλυσε ο πρίγκιπας Μοχάμεντ μπι Σαλμάν ενάντια στη διαφθορά με δεκάδες συλλήψεις μελών της βασιλικής οικογένειας και δισεκατομμυριούχων φαίνεται πως μονάχα ενισχύει τη νέα εξάρτηση του βασιλείου από τη Ρωσία. Η δίωξη ανέτρεψε το παλαιό μοντέλο που διατηρούσε συνεκτική την σαουδαραβική ελίτ και μετέτρεψε το φιλόδοξο πρόγραμμα οικονομικής αναμόρφωσης σε μια μάχη για επιβίωση, όπως επισημαίνει η Αμρίτα Σεν, επικεφαλής αναλύτρια πετρελαίου στην Energy Aspects του Λονδίνου.
«Λόγω αυτής της τρωτότητας, θεωρούμε ότι το βασίλειο και ακόμα πιο σημαντικό, ο ίδιος ο Σαλμάν, χρειάζεται ισχυρά πετρελαϊκά έσοδα – άρα υψηλότερες τιμές – για να διατηρηθεί στην εξουσία», κατέληξε η Σεν.
του Τζαβιέρ Μπλας
(Bloomberg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου