Αλλεπάλληλες εξελίξεις σημειώθηκαν την περασμένη εβδομάδα σε ότι έχει να κάνει με την υλοποίηση του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου, Nord Stream 2. Οι εξελίξεις αυτές είναι πιθανό να επηρεάσουν ποικιλοτρόπως και την περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.
Καταρχήν, η Κομισιόν μέσω του αντιπροέδρου για την Ενεργειακή Ένωση, Μάρος Σέφκοβιτς, ανακοίνωσε το χρονοδιάγραμμα για τις συζητήσεις με τα κράτη-μέλη, ώστε να λάβει την τελική εξουσιοδότηση και να διαπραγματευτεί με τη Gazprom για το έργο του Nord Stream 2. Η ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων με τα κράτη-μέλη αναμένεται να..
γίνει στα τέλη Αυγούστου, ώστε να ξεκινήσει αμέσως η διαπραγμάτευση με τους Ρώσους, οι οποίοι δεν δηλώνουν ενθουσιασμένοι με την απαίτηση μιας διακρατικής συμφωνίας από τις Βρυξέλλες.
Όπως είναι φυσικό, το περιεχόμενο της εξουσιοδότησης έχει σημασία, τη στιγμή που στην Ε.Ε. υπάρχουν δύο στρατόπεδα σε ότι έχει να κάνει με το Nord Stream 2. Από τη μια είναι οι χώρες που θα δεχτούν πλήγμα επειδή θα χάσουν τα τέλη μεταφοράς του ρωσικού αερίου, καθώς αυτό διασχίζει την Ουκρανία συνεχίζοντας προς δυσμάς. Από την άλλη, είναι η Γερμανία και οι ευρωπαϊκές εταιρείες που συμμετέχουν στο έργο και πιέζουν την Κομισιόν να το επιτρέψει. Σίγουρα πρόκειται για μια άσκηση ισορροπίας για τις Βρυξέλλες, καθώς το ζήτημα σχετίζεται στενά και με την ενεργειακή ασφάλεια ολόκληρου του μπλοκ.
Οι πιέσεις αυτές της Γερμανίας οδήγησαν πρόσφατα την Κομισιόν σε μια πιο διαλλακτική στάση απέναντι στο ρωσικό αγωγό. Εκφράστηκαν στην πράξη μέσω της νομικής υπηρεσίας της Κομισιόν, η οποία προχώρησε σε αλλαγές σχετικά με το αν οι υπεράκτιοι αγωγοί υπόκεινται στους ίδιους περιορισμούς του τρίτου ενεργειακού πακέτου, όπως και οι χερσαίοι που διασχίζουν το ευρωπαϊκό έδαφος. Πλέον, οι απαιτήσεις είναι πιο «χαλαρές», διευκολύνοντας τα πράγματα.
Η παραπάνω εξέλιξη έρχεται να «δέσει» με τον δρομολογούμενο συμβιβασμό Κομισιόν-Gazprom σχετικά με την έρευνα της πρώτης ενάντια στη δεύτερη για την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης σε πέντε αγορές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Όλα δείχνουν ότι η ρωσική εταιρεία θα γλιτώσει το βαρύ πρόστιμο, ενώ απομένει να φανεί πόσες παραχωρήσεις θα χρειαστεί να κάνει ώστε να ανοίξουν λίγο περισσότερο οι παραπάνω αγορές.
Σε αυτόν τον ήδη περίπλοκο γρίφο ήρθε να προστεθεί το πρόσφατο ψήφισμα της αμερικανικής Γερουσίας, με το οποίο ζητά την επιβολή νέων κυρώσεων ενάντια στη Ρωσία με ιδιαίτερα «ενεργειακό» χρώμα, που εκτιμάται ότι θα παρεμποδίσουν τη συνεργασία ρωσικών και ξένων ομίλων στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Αν και οι νέες κυρώσεις χρειάζονται την υπογραφή του προέδρου Τραμπ για να τεθούν σε ισχύ, εντούτοις οι αντιδράσεις είναι ήδη σφοδρές στην Ε.Ε. και σε χώρες όπως η Γερμανία και η Αυστρία που διαθέτουν παραδοσιακές σχέσεις με τη Gazprom. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι αν ισχύσουν οι κυρώσεις, τότε εταιρείες όπως η Wintershall που συνεργάζονται με τη Gazprom στο Nord Stream 2, θα βρεθούν στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ με ότι συνεπάγεται αυτό. Μάλιστα, το Βερολίνο προέβη ήδη σε ανακοίνωση όπου προειδοποιεί με ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα την Ουάσιγκτον. Ως εκ τούτου, οι περισσότεροι αναλυτές βλέπουν στις αμερικανικές κυρώσεις μια νέα αφορμή για περαιτέρω επιδείνωση των γερμανοαμερικανικών σχέσεων, οι οποίες δοκιμάζονται σοβαρά κατά τους πρώτους μήνες της προεδρίας Τραμπ.
Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι αν οι νέες κυρώσεις έχουν ως στόχο τους την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αμερικανικού LNG απέναντι στο ρωσικό αέριο, όπως ισχυρίζεται η Gazprom, τότε αν μη τι άλλο αυτό αποτελεί ένα πρώτο δείγμα γραφής για την αμερικανική εξωτερική και ενεργειακή πολιτική επί προεδρίας Τραμπ.
Οι συνέπειες για τη ΝΑ Ευρώπη
Ένας περιφερειακός παίκτης που είδε με ενδιαφέρον τις εξελίξεις σχετικά με το Nord Stream 2 είναι η Βουλγαρία. Ως γνωστόν, η Σόφια μετά την ακύρωση του South Stream, «πλάσαρε» στους Ρώσους και στους υπόλοιπους προμηθευτές την ιδέα δημιουργίας ενός κόμβου φυσικού αερίου στη Βάρνα. Μέχρι τώρα, η υποδοχή αυτής της πρότασης υπήρξε χλιαρή, αλλά πλέον έχει αρχίσει να πατάει πάνω σε καλύτερες βάσεις.
Αυτό ισχύει διότι οι όποιες αποφάσεις ληφθούν για το Nord Stream 2, θα αποτελούν προηγούμενο και για την περίπτωση του αγωγού που ζητά η Σόφια από τους Ρώσους: Πρόκειται για έναν 100% θαλάσσιο αγωγό που θα διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα και θα καταλήγει στη Βάρνα με στόχο τον εφοδιασμό της ευρύτερης περιοχής και την πιθανή μεταφορά ποσοτήτων προς την Ευρώπη. Μιλάμε, δηλαδή, για μια διαφορετική πρόταση από τη συνέχιση της δεύτερης γραμμής του Turkish Stream προς Βουλγαρία μέσω του τουρκικού εδάφους, που επίσης στηρίζει η Σόφια ως σχέδιο Β’. Είναι πολύ πιθανό ότι οι Βούλγαροι βλέπουν στη νέα τους πρόταση μια ευκαιρία να γλιτώσουν τους περιορισμούς του τρίτου ενεργειακού πακέτου, οι οποίοι της κόστισαν παλαιότερα τον South Stream.
Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε σε αυτό το σημείο ότι οι βουλγαρικές βλέψεις έρχονται σε αντίθεση με τις ελληνικές, καθώς η Αθήνα θέλει να δει το ρωσικό αέριο να περνά από το δικό της έδαφος στα πλαίσια του σχεδίου Poseidon. Το πώς θα ισορροπήσουν τα συμφέροντα των δύο χωρών είναι ένα κρίσιμο θέμα, δεδομένου και του κοινού τους ενδιαφέροντος για τον διασυνδετήριο αγωγό IGB.
Όπως είναι φυσικό, την τελική απάντηση σε όλα αυτά την έχουν οι Ρώσοι, ενώ οι δικές τους βλέψεις επηρεάζονται άμεσα από Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον. Καθώς η Μόσχα δίνει έμφαση παραδοσιακά στο «μεγάλο παιχνίδι», ίσως να επιδιώξει μια ευρύτερη συμφωνία-πακέτο, επισήμως ή ανεπισήμως, η οποία μπορεί να ανοίξει το δρόμο και για την επέκταση του Turkish Stream προς δυσμάς. Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική ενεργειακή διπλωματία θα πρέπει να επιδείξει αντανακλαστικά στο άμεσο μέλλον, αφού οι εξελίξεις αναμένονται σύντομα με αφετηρία το φθινόπωρο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου