Το 11άρι ίσως να είναι το… καλό!

Από το politis.com.cy
Η ολοκλήρωση των εργασιών του 4ου διεθνούς συνεδρίου Eastern Mediterranean Gas Conference στη Λευκωσία την περασμένη Πέμπτη έφερε σπουδαία νέα αναφορικά με τη μεγάλη ενεργειακή εικόνα της περιοχής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Με κάποιον τρόπο η Κύπρος επανήλθε στο διεθνές επίκεντρο του ενδιαφέροντος αναφορικά με τα εν δυνάμει κοιτάσματα που μπορούν να βρίσκονται υποθαλάσσια εντός της ΑΟΖ της και η δήλωση του ίδιου του επικεφαλής του διερευνητικού τομέα της ιταλικής εταιρείας ENI, Λούκας Μπερτέλι, για «προέκταση των αποθεμάτων που βρίσκονται εντός του κοιτάσματος-μαμούθ της Αιγύπτου, Zohr, εντός της κυπριακής ΑΟΖ», γεννά νέες προσδοκίες – ενόψει μάλιστα και της αναμενόμενης διερευνητικής γεώτρησης της γαλλικής Τotal στο τεμάχιο 11.

Ψηλά ξανά ο πήχης

Το απαύγασμα του συνόλου των παρουσιάσεων του συνεδρίου, συμπεριλαμβανομένων τεχνοκρατών με ρόλο-κλειδί σε εταιρείες-κολοσσούς στον τομέα της εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, ήταν φυσικά η τεράστια δυναμική που ενυπάρχει σε..
ολόκληρο το υποσύστημα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Κύπρος, Ισραήλ και Αίγυπτος –αλλά και ο Λίβανος ο οποίος αργά αλλά σταθερά εισέρχεται στη διαδικασία ενός γύρου αδειοδοτήσεων εντός των θαλασσίων ζωνών του– αποτελούν ασφαλώς τις χώρες που θα πρωταγωνιστήσουν στην περιοχή ενεργειακά εις το εγγύς μέλλον, με την Τουρκία και την Ευρώπη –και αργότερα ίσως την Ασία– να αποτελούν τις εν δυνάμει αγορές που θα απορροφήσουν τον αριθμό των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου της περιοχής. Το Zohr μπήκε στο πρώτο πλάνο ξανά (30 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικό αέριο αντιστοιχούν σε 5,5 δισ. βαρέλια πετρέλαιο και καλύπτουν μια περιοχή περίπου 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων), με την ΕΝΙ να φωτογραφίζει ουσιαστικά πως σε σχέση με τα υπόλοιπα κοιτάσματα (Λεβιάθαν και Ταμάρ στην ισραηλινή ΑΟΖ, «Αφροδίτη» στην κυπριακή) αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα ως προς την εξόρυξη και εκμετάλλευσή του λόγω τόσο της υπάρχουσας υποδομής (τερματικά σε Ιντκού και Νταμιέτα) όσο και λόγω της κατακόρυφης αύξησης των ενεργειακών αναγκών της Αιγύπτου. Ο Λούκας Μπερτέλι της ΕΝΙ μάλιστα αξιολόγησε τον χρόνο των 22 μηνών (από τη στιγμή της ανακάλυψης μέχρι τα τέλη του 2017, όταν αναμένονται οι πρώτες εξορύξεις) τον οποίο αφιέρωσε η ΕΝΙ στο Zohr ως υπερβατικό σε σχέση με τον αντίστοιχο των Ταμάρ (30 μήνες) και Λεβιάθαν (34 μήνες με εκτιμώμενη εξόρυξη στα τέλη του 2019). Η αναφορά του στην Κύπρο, τέλος, αναπτέρωσε τις ελπίδες για μια ανακάλυψη εντός της ΑΟΖ μας που θα μπορούσε να αποτελέσει απαρχή εξελίξεων, όχι μόνο στο Κυπριακό, αλλά σε ολόκληρο τον ενεργειακό χάρτη της περιοχής. Ο κ. Μπερτέλι επανέφερε στη συζήτηση την επιλογή του LNG από την Κύπρο, καθώς και το γεγονός πως τόσο η Τουρκία όσο και η ΕΕ αποτελούν βασικούς στρατηγικούς στόχους για μελλοντικές εξαγωγές. Πηγές του «Π» πάντως το έθεσαν απλούστερα: «Αν η γεώτρηση στο 11 αποφέρει ευρήματα της τάξης των 10-15 τρισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, τότε έως το τέλος του χρόνου μπορεί να έχουμε νέα δεδομένα σε πολλούς τομείς».

Θα προχωρήσουν κανονικά

 Πρόσθετο ενδιαφέρον στη 4η επί κυπριακού εδάφους εκδοχή του διεθνούς συνεδρίου είχαν φέτος ο Λίβανος και το Ισραήλ. Στη πρώτη περίπτωση, ο Λίβανος ακολούθησε το κυπριακό παράδειγμα, «κόβοντας» δέκα τεμάχια και προχωρώντας στον πρώτο γύρο αδειοδοτήσεων εντός της ΑΟΖ του. Μάλιστα, πηγές του «Π» ανέφεραν πως οι προσδοκίες της νέας λιβανικής κυβέρνησης είναι πως πιθανά κοιτάσματα εντός της ΑΟΖ του θα συνορεύουν με την κυπριακή ΑΟΖ. Στη δεύτερη περίπτωση, αίσθηση έκανε η τοποθέτηση της συμβούλου για θέματα φυσικού αερίου Gina Cohen. Η κ. Cohen ανέφερε πως σχετικά με την πιθανότητα κατασκευής αγωγού από το Ισραήλ προς την Τουρκία κάτι τέτοιο θα αφορούσε μια υποδομή περίπου 600 χλμ. και θα είχε τη δυνατότητα μεταφοράς 9-10 bcm/τον χρόνο. Η κ. Cohen πήγε μάλιστα ακόμη παραπέρα, εκφράζοντας την άποψη ότι νομικά η Κύπρος δεν έχει το δικαίωμα να σταματήσει έναν αγωγό από το να περάσει από την ΑΟΖ της. Πολιτικά, πρόσθεσε πως… «δεν γνωρίζει». Τα πολιτικά ζητήματα, σύμφωνα με την κ. Cohen, θα μπορούσαν να επιλυθούν αν ένα τρίτο μέρος κατασκεύαζε τον αγωγό. Κατά την ίδια, ακόμη και όταν οι γεωπολιτικές συνθήκες είναι δύσκολες, εμπορικά έργα μπορούν να προχωρήσουν, ενώ από την άλλη αν εμπορικά ένα έργο είναι δύσκολο να υλοποιηθεί, τότε σίγουρα δεν πρόκειται να προχωρήσει. Σε κάθε περίπτωση, καλά ενημερωμένες πηγές του «Π» αλλά και ένα γενικότερο συμπέρασμα από το συνέδριο αναφορικά με το Ισραήλ ανέδειξαν πως «το Ισραήλ δείχνει να εξακολουθεί να διατηρεί μια στάση wait & see αναφορικά με τις στρατηγικές του επιλογές σε σχέση με την ανάπτυξη του Λεβιάθαν». Ο νέος χάρτης της κυπριακής ΑΟΖ, ωστόσο, πέραν της Noble και της Delek, έχει εντάξει μεγάλους ευρωπαϊκούς κολοσσούς στο ενεργειακό παιχνίδι. Συνεπώς, η «Αφροδίτη μπορεί να περιμένει παρά τον πρώτιστο χρονισμό της», αναφέρει στον «Π» καλά ενημερωμένη πηγή.

Νέα κοιτάσματα και νέες ευκαιρίες

Ο χρονισμός αναφορικά με τη γεώτρηση της Τotal στο θαλάσσιο τεμάχιο 11 συνδέεται άρρηκτα με μια πιθανή επανέναρξη των συνομιλιών στο Κυπριακό που, ακόμη και αν δεν τελεσφορήσει, γεννά προσδοκίες για μη οριστική τους κατάρρευση μετά το 2018. Ένα μεγάλο κοίτασμα εντός του «11» γεννά ελπίδες για μια νέα στρατηγική αναβάθμιση των υδρογονανθράκων ως εργαλείου διαπραγμάτευσης για την κυπριακή εξωτερική πολιτική, προκειμένου να εντάξει τόσο τους Τουρκοκύπριους όσο και την Τουρκία σε ένα περιφερειακό παίγνιο συνεργασίας, στο οποίο η «βόρεια όδευση» θα επανέλθει ως μπούσουλας της ενεργειακής συνεργασίας στη περιοχή. Επιπλέον, η ένταξη του Λιβάνου στην εν δυνάμει συνεργασία της περιοχής δημιουργεί την ανάγκη για περαιτέρω σύσφιγξη των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών, οι οποίες εδώ και μια δεκαετία έχουν οριοθετήσει τις θαλάσσιες ζώνες τους. Το timing μάλιστα (σταθερή κυβέρνηση στον Λίβανο, επικράτηση Άσαντ στο Συριακό, περιφερειακή αναβάθμιση του Ιράν) ενδείκνυται και για μια –σε νέο άξονα– εξισορροπημένη πολιτική της Κύπρου με τον αραβικό κόσμο στον άξονα σιιτών-σουνιτών, δεδομένης της εξαιρετικής σχέσης με την Αίγυπτο και τον Λίβανο.

Δεν γίναμε Ντουμπάι

Η αύξηση των προσδοκιών για νέα κοιτάσματα εντός της ΑΟΖ δεν πρέπει να λειτουργήσει όπως το 2011, όταν εν μια νυκτί η Κύπρος ονειρεύονταν πως έγινε Ντουμπάι, με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια να γεμίζουν με… oil & gas ειδικότητες και η δημόσια σφαίρα με αναλυτές… του υψηλότερου ελληνικού IQ. Απαιτείται φυσικά υπομονή, χάραξη εθνικής στρατηγικής και περαιτέρω εμπέδωσή της και παρακολούθηση των τιμών του πετρελαίου διεθνώς προκειμένου να υπάρξει εγνωσμένο ρίσκο προ μιας σοβαρής εμπορικής επιλογής. Ο Dr. Berkhout (βλέπε συνέντευξή του στον «Π» την προηγούμενη Κυριακή) έστειλε, με μπόλικη δόση χιούμορ, ένα πολύ σημαντικό μήνυμα στο συνέδριο: ανέφερε πως αν μια μεγάλη εταιρεία ενέργειας που προσεγγίζει ένα κράτος δεν γνωρίζει καλά και σε βάθος την Ιστορία του, «μην το πληρώσετε, δώστε σε εμένα τα χρήματα». Πριν η Κύπρος γίνει… Ντουμπάι, και δεδομένου του Κυπριακού, μπορεί να γίνει Νιγηρία. Ας το έχουμε υπόψη μας στην προεκλογική του 2018.

*Twitter: @JohnPikpas