Οι μεγάλες πολυεθνικές πετρελαϊκές περνούν μια κρίση την οποία δεν έχουν προσέξει οι αναλυτές και οι αγορές. Πρόκειται για μια κρίση αποτελεσμάτων και οράματος. Για να το θέσουμε απλά, οι μεγάλες πετρελαϊκές, δηλαδή εταιρείες όπως η ExxonMobil, η ΒΡ και η Shell, δεν αναπτύσσονται. Έχουν ανακαλύψει λιγοστό πετρέλαιο τα τελευταία χρόνια, παρά τις αυξημένες επενδύσεις και επιπλέον έχουν χάσει την αποκλειστικότητα στην τεχνογνωσία που τις καθιστούσε απαραίτητες για τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες στο παρελθόν.
Για την κατάσταση ευθύνονται αρκετοί παράγοντες. Οι μεγάλες εταιρείες σταδιακά τείνουν να γίνουν παραγωγοί αερίου και όχι πετρελαίου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το 50% των αποθεμάτων τους αποτελείται από φυσικό αέριο. Ίσως θα έπρεπε να τις αποκαλούμε εταιρείες αερίου και όχι πετρελαϊκές.
Το πρόβλημα με αυτή τη μεταμόρφωση είναι ότι απειλεί την κερδοφορία τους, η οποία σήμερα βασίζεται σε ανακαλύψεις κοιτασμάτων που έγιναν παλαιότερα και τώρα αποδίδουν όλο και λιγότερο.
Το φυσικό αέριο είναι πολύ φθηνότερο από το πετρέλαιο. Συχνά, είναι δύσκολο να πωληθεί και το μεγαλύτερο μέρος του περιθωρίου κέρδους χάνεται στα στάδια της μεταφοράς και της υγροποίησης. Αυτή είναι η κατάσταση για ορισμένες από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις αερίου στην Αυστραλία, για παράδειγμα, οι οποίες είναι μετά βίας βιώσιμες.
Παράλληλα, ίσως να αποδειχτεί δύσκολο να αποκομίσουν μεγάλα κέρδη από άλλες σημαντικές πρόσφατες ανακαλύψεις, όπως αυτές στην Μοζαμβίκη και την Τανζανία. Τα πάντα που χρειάζονται για την ανάπτυξη των συγκεκριμένων κοιτασμάτων, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων, θα πρέπει να εισαχθούν έναντι υψηλού κόστους.
Από την άλλη, οι ανακαλύψεις αερίου στις ΗΠΑ οδήγησαν σε μείωση την τιμή του αερίου, στον βαθμό που στοιχίζει όσο το 20% του πετρελαίου για την ίδια ενεργειακή απόδοση, καθιστώντας αρκετά επιχειρηματικά σχέδια οριακά βιώσιμα.
Τα σημάδια της αναταραχής είναι ήδη ορατά στην κερδοφορία των μεγάλων πετρελαϊκών σήμερα, η οποία είναι πολύ χαμηλότερη από την αντίστοιχη πριν 7-8 χρόνια, λαμβάνοντας υπόψη τις τιμές του αργού τότε. Ας πάρουμε για παράδειγμα τις δύο μεγαλύτερες εταιρείες, την ExxonMobil και την Shell:
Το 2012, με μια μέση τιμή του Brent πάνω από τα 100 δολάρια ανά βαρέλι, η Exxon σημείωσε καθαρά κέρδη 44,9 δις. δολάρια. Όμως, το 2005, όταν η τιμή του Brent ήταν 55 δολάρια, τα κέρδη της ήταν 36,13 δις., δηλαδή 42 δις. σε σημερινά χρήματα.
Με άλλα λόγια, η τιμή του αργού σχεδόν διπλασιάστηκε από το 2005 ως το 2012, αλλά τα κέρδη της Exxon αυξήθηκαν μόλις κατά μερικά δις. δολάρια. Η Shell τα πήγε ακόμα χειρότερα, ανακοινώνοντας κέρδη 27 δις. το 2012, έναντι 26,3 δις. το 2005.
Την ίδια στιγμή, οι πετρελαϊκές αγωνίζονται για να αυξήσουν την παραγωγή τους. Στην καλύτερη περίπτωση την διατηρούν σταθερή, κυρίως μέσω αυξήσεων στο φυσικό αέριο, το οποίο όμως δεν αποφέρει τα ίδια κέρδη. Οι περισσότερες πετρελαϊκές παράγουν λιγότερο από ότι στα μέσα της δεκαετίας του 2000, ενώ ορισμένες, όπως η ΒΡ παράγουν πολύ λιγότερο.
Οι μεγάλες εταιρείες έχουν χάσει επίσης και πολλές από τις δυνατότητες που τις καθιστούσαν απαραίτητες για πολλές χώρες που επιθυμούν να αναπτύξουν τα αποθέματά τους. Στη δεκαετία του ’90, οι πετρελαϊκές άρχισαν να περικόπτουν τα κόστη απότομα, μειώνοντας και τον αριθμό των εργαζομένων τους. Έχουν αναθέσει σε άλλους κάποιες αναγκαίες λειτουργίες προκειμένου να διατηρήσουν την κερδοφορία τους. Για παράδειγμα, άνω του 75% της αξίας στον τομέα της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων παγκοσμίως πραγματοποιείται από εργολάβους όπως η Halliburton και η Schlumberger εκ μέρους των πετρελαϊκών.
Επιπλέον, οι εταιρείες έχουν περικόψει και τους πόρους για έρευνα και τεχνολογία. Ως αποτέλεσμα, οι πετρελαϊκές έχουν φτάσει πλέον στο ίδιο επίπεδο με τους εργολάβους και τις κρατικές πετρελαϊκές, όπως η Petrobras της Βραζιλίας, η οποία θεωρείται πλέον ηγέτης στην τεχνολογία για γεωτρήσεις σε βαθιά ύδατα.
Το πρόβλημα με την στρατηγική αυτή είναι ότι ο κλάδος του πετρελαίου βασίζεται στο κεφάλαιο και τις ικανότητες, παρά στην ένταση εργασίας. Η μείωση του ειδικευμένου προσωπικού και της έρευνας, με παράλληλες επενδύσεις δισεκατομμυρίων κάθε χρόνο, μπορεί εν τέλει να γίνει μια συνταγή για κακές αποφάσεις και φτωχή απόδοση.
Οι μεγάλοι έχασαν επίσης την ευκαιρία να συμμετάσχουν στην επανάσταση του αερίου σχιστών στις αρχές του 2000, της οποίας ηγήθηκαν μικρομεσαίες ανεξάρτητες εταιρείες. Στη συνέχεια προσπάθησαν να μπουν, αλλά ήταν αργά. Το 2009, η Exxon εξαγόρασε την ΧΤΟ έναντι 41 δις. δολαρίων, σε ένα χρονικό σημείο που οι τιμές του αερίου ήταν υψηλές. Ένα χρόνο μετά, οι τιμές κατέρρευσαν εν μέσω του άφθονου αερίου σχιστών που κατέκλυσε την αγορά.
Όπως με το αέριο σχιστών, οι μεγάλες πετρελαϊκές δεν πρωταγωνίστησαν ούτε στο πετρέλαιο σχιστών, στο οποίο και πάλι οι μικρομεσαίοι ηγήθηκαν. Αντίστοιχα, πολλές ανακαλύψεις κοιτασμάτων σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως η Αφρική, έγιναν από μικρότερες εταιρείες.
Νοθεύοντας τις ικανότητές τους, οι μεγάλοι έχασαν διαπραγματευτική ισχύ με τις χώρες εκείνες που κατέχουν τα μεγαλύτερα αποθέματα σήμερα. Στο κάτω-κάτω, μια ρωσική ή κινεζική εταιρεία μπορεί να κάνει τα ίδια με μια μεγάλη ιδιωτική πετρελαϊκή, διότι και οι δύο χρησιμοποιούν τους ίδιους εργολάβους. Και οι κρατικές πετρελαϊκές μπορούν να τους χρησιμοποιούν άμεσα.
Οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες έχουν εκμεταλλευτεί την κατάσταση αυτή. Η πιο ακραία περίπτωση είναι το Ιράκ μετά τον Σαντάμ, το οποίο οι μεγάλες πετρελαϊκές περίμεναν ότι θα είναι ένα ενεργειακό Ελ-Ντοράντο. Τελικά αποδείχτηκε μια χώρα με μικρές απολαβές και μεγάλους κινδύνους. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για πολλές άλλες χώρες, από τη Νορβηγία μέχρι τη Νιγηρία, στις οποίες το μερίδιο του κράτους από φόρους, δικαιώματα και άλλα έξοδα, πολλές φορές ξεπερνά το 90%.
Βεβαίως, όλες οι μεγάλες πετρελαϊκές μπορούν να βασίζονται σε δύο δυνατά τους χαρτιά: Την τεράστια οικονομική δύναμη και το χαμηλό χρέος, και τα δύο αποτελέσματα των επενδύσεων που έγιναν πριν από 20-30 χρόνια.
Για να εκμεταλλευτούν αυτά τα πλεονεκτήματα, πρέπει να αναθεωρήσουν την στρατηγική τους, να αναδομήσουν την τεχνογνωσία του ανθρώπινου δυναμικού και να επικεντρωθούν στις δεξιότητες και την τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένης αυτής που θα τους επιτρέψει να αντιμετωπίσουν περιβαλλοντικές απειλές που σχετίζονται με την παραγωγή πετρελαίου.
Επίσης, πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να φυλάξουν κεφάλαιο για μια εποχή στην οποία οι τιμές μπορεί να είναι χαμηλότερες και οι ευκαιρίες πιο ελκυστικές. Οι εταιρείες αυτές έχουν ακόμη χρόνο να ανατρέψουν την πτώση τους, αλλά το περιθώριο συρρικνώνεται γρήγορα
ΠΗΓΗ:energia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου